غرب آسیا در حالی همچنان با زنجیرهای از بحرانها و چالشها مواجه است که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه پس از ۱۲ سال امروز عازم ریاض خواهد شد تا با ملک سلمان، پادشاه عربستان دیدار کند.
حال این سوال مطرح میشود که اهداف وی از این سفر چیست و آیا این سفر را میتوان نشانه تغییر رفتار روسیه در معادلات خاورمیانه از جمله در قبال ایران و سوریه دانست؟ آنچه از سوی مقامات دو کشور عنوان شده است اقدام برای توسعه روابط در حوزه اقتصادی، سیاسی و حتی هستهای و نظامی است چنانکه منابعی در ریاض اعلام کردهاند رئیس جمهور روسیه قصد دارد در این سفر درباره مسائل متعددی از جمله همکاریهای دوجانبه در عرصههای انرژی، کشاورزی، صنعتی و نظامی و همچنین مسائل منطقهای با محوریت اوضاع خاورمیانه به ویژه در سوریه، یمن و فلسطین با ملک سلمان و ولیعهد وی گفتوگو کند.
در همین حال یوری اوکشاکف، معاون رئیس جمهور روسیه نیز اعلام کرده بود که در این سفر حدود ۳۰ سند همکاری اقتصادی و تجاری به امضای طرفین امضا خواهد شد که ابعاد اقتصادی آن را بیشتر نمودار میسازد. نوع رفتارهای روسیه در معادلات منطقه نشان میدهد که مسکو تلاش دارد تا مجموعهای از تعاملات با تمام حاضران در این منطقه داشته باشد چنانکه هم بر روابط با تهران تاکید دارد و هم با کشورهای عربی و در عین حال رویکرد تعاملی با رژیم صهیونیستی و فلسطین را نیز در دستور کار دارد. سیاستهای آمریکا در منطقه با اشغال افغانستان و عراق به نوعی هزینههای بسیاری برای روسیه به همراه داشت و حتی پایگاههای این کشور را تحت الشعاع قرار داد. مسکو اکنون به خوبی از ضعف آمریکا در معادلات منطقه آگاه است بویژه اینکه سامانههای موشکی آمریکایی نیز نتوانسته حمایتی از متحدانش داشته باشد و در عین حال طرحهایی مانند صلح خاورمیانه آمریکا را نیز با ناکامی همراه بوده است.
تروریسم و ناامنی نیز از بحرانهای اصلی منطقه شده است. با این شرایط مسکو که با حضور در روسیه تا حدودی در عرصه مبارزه با تروریسم موفق بوده تلاش دارد تا با توسعه اقدامات نظامی و اقتصادی در منطقه در کنار یافتن بازار جدید تسلیحاتی، نقش خود را در خاورمیانه گسترش دهد که مواضع پوتین در گفت و گو با العربیه که خواستار راهکار سیاسی برای حل چالشهای منطقه شده نشانهای بر این رویکرد است. نکته اساسی آن است که مسکو موفقیتهای کسب شده در منطقه را برگرفته از حضورش در کنار جبهه مقاومت و بویژه جمهوری اسلامی میداند و برتری سوریه بر تروریسم را مولفهای برای برتری بر غرب بر میشمارد. بر این اساس سفر پوتین به عربستان را نمیتوان نشانه دوری روسیه از ایران و مقاومت دانست چرا که تمام شواهد نشان می دهد که دوری از مقاومت به از داست دادن متحدی بزرگ برای مسکو خواهد بود لذا این سفر را میتوان در چارچوب اهداف کلان منطقهای روسیه دانست که تاثیر منفی بر تعاملات قدیمی مسکو با جبهه مقاومت نخواهد داشت.
نویسنده: فرامرز اصغری