جنوب تهران در نزديكي سمنان تا زمان تدوين اين گزارش ۹ بار لرزيد تا وضعيت تهران را به گفته سرپرست معاونت عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر از وضع آمادهباش نارنجی برای تهران و رنگ زرد برای سمنان خبر دهد، اما پدر زلزله شناسي ايران ضمن تاييد موقعيت خطرناك و گسلهاي متعدد در شهر تهران ميگويد: معلوم نيست اين زلزلهها نشانه وقوع زلزله بزرگ باشد!
وی با اشاره به اعلام وضع آمادهباش نارنجی برای تهران و زرد برای سمنان، عنوان کرد: هم اکنون امدادگران استانهای تهران و سمنان در حالت آمادهباش قرار دارند.
با اين اوصاف اما لازم است يكبار ديگر ۹ زمين لرزه تهران را مرور كنيم.
جنوب تهران ۹ بار لرزید
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران از ساعت ۲۳ و ۱۱ دقیقه پنج شنبه تاکنون ۹ زمین لرزه جواد آباد تهران را لرزاند که فاصله زمانی زلزله اول تا پنجم ۱۶ دقیقه بوده است.
مرتضی اکبرپور با بیان اینکه زلزله جواد آباد تهران تاکنون خسارتی به همراه نداشته است، گفت: مدیرکل بحران استان تهران به مسئولین محلی، بخشداری و دهداریها آمادهباش دادند. به استانداری تهران سپرده ایم هماهنگیها را بیشتر کرده و اگر نیاز به اعلام از طریق رسانه باشد به صدا و سیما اعلام کند تا مردم غافلگیر نشوند.
اما اسماعیل نجار معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور هم در گفت وگو با بحران نیوز گفت: اتفاق و حادثه خاصی نبوده و نیاز به تشکیل جلسه مدیریت بحران نیست. اما نیروها آمادهباش هستند.
این اظهارات در حالی بود که همزمان با منطقه جواد آباد تهران بخش ایوانکی در مرز استان تهران و سمنان هم در این مدت ۱۱ بار لرزیده که بیشترین آن ۲.۸ ریشتر بوده است.
دكتر عكاشه: زلزله قابل پيشبيني نيست
در همين رابطه با پدر علم زلزله شناسي كشور صحبت كرديم. دكتر بهرام عكاشه درباره زلزلههاي جنوب شرق تهران به سياست روز گفت: اين زلزلههايي كه اتفاق ميافتد به طور كلي دو تا خبر ميدهد اول اينكه بيدار باشيد اينجا زلزلهخيز است و دوم اينكه زلزله بزرگ در راه است. اما هيچكس قادر به رمزگشايي پيامي كه زلزله جواد آباد دارد نخواهد بود و نميتوان به طور قطع به مردم اعلام كرد اين لرزهها نشانه زلزله مهيب است يا فقط هشدار به مردم و مسئولان است كه بدانند در منطقه زلزله خيز هستند.
وي با اشاره به اين نكته كه نه در امريكا و ژاپن و نه در چين و هيچ كجاي جهان نميشود زلزله بزرگ را پيشبيني كرد، افزود: اما ميتوان براي زلزله آماده بود و كاري كرد كه خسارتهاي زلزله كاهش يابد.
دكتر عكاشه ادامه داد: در ميان گسلهاي جنوب تهران گسل ري شمالي- جنوبي بزرگترين است كه ميتواند تا قدرت زير ۷ ريشتر زلزله ايجاد كند. البته بقيه گسلهاي كوچك نيز وجود دارند، در كل وقتي دو تا صفحه داخلي زمين از هم جدا ميشوند زلزله به وجود ميآيد اما نميتوان درباره گسل جوادآباد و قدرت تخريب آن به اين راحتي اظهارنظر كرد. فراموش نكنيم از قرنها پيش در ايران و جنوب شرق تهران زلزلههاي مستمر و مداوم داريم و تهران زلزله خيز است اما باز هم ميگويم نميتوان زمان وقوع زلزله را پيشبيني كرد. حتي اين را هم نميتوان عنوان كرد زلزلههاي بوجود آمده تنها يك هشدار است از فعال بودن گسل يا اينكه ميتواند نشانه زلزلهاي بزرگتر باشد.
پدر علم زلزله شناسي درباره اينكه تا چه مدت بعد از لرزههاي خفيف ميتوان منتظر وقوع زلزله قدرتمند بود بعد از چه زماني ميتوان اعلام كرد خطر كاملا برطرف شده است؛ گفت: اينكه بگوييم چند وقت بعد از زلزلههاي كوچك ممكن است زلزلهاي با قدرت تخريب بالا رخ دهد امكان پذير نيست و دامنه اين اتفاق ميتواند از چند دقيقه بعد از زلزله كوچك تا چند روز بعد از وقوع باشد.چرا كه زلزلههاي مختلف با ترتيبهاي مختلف در جهان بعد از هشدارهاي زلزلههاي خفيف رخ داده است. در مورد زلزله قدرتمند سال ۱۹۷۵ در چين بايد ياد آور شد كه از چند روز قبل پيش لرزه ميآمد و در يك روز قبل لرزهها كاملا متوقف شد و بعدا زلزله بيش از ۷ ريشترآمد اما حزب كومونيست يك روز قبل به مردم اعلام كرده بود و بر همين اساس مانع فاجعه بزرگ شد اما دقيقا ده ماه بعد در چهارصد كيلومتري اين اتفاق زلزلهاي به بزرگي ۷.۸ ريشتر رخ داد كه كسي نتوانست آن را پيشبيني كند و همين اتفاق باعث شد ۲۸۰ هزار نفر از مردم شهر كشته شوند بر همين اساس ميتوان گفت همان يكبار هم اتفاقي پيشبيني كردند چرا كه اگر چينيها قادر به پيشبيني زلزله بودند ميتوانستند زلزله ده ماه بعد را به درستي پيشبيني كنند.
دكتر عكاشه با اشاره به زلزله خيز بودن كشورمان خاطرنشان ميكند: در كشورما منطقه آذربايجان شرقي . غربي، خراسان رضوي و جنوبي و شمالي، مازندران و گيلان، تهران و زنجان زلزله زلزله خيز هستند و از كرمانشاه تا بندرعباس هم روي خط زلزله قرار دارد.
وي با اشاره به اينكه قدرت گسل شمال تهران از گسل جنوبي بيشتر است خاطرنشان كرد: گسل شمال كه از ابتداي جاده لشكرك شروع ميشود قدرت ايجاد زلزله بيش از ۷ ريشتر را دارد و اين گسل از گردنه قوچك از شميران و از كرج عبور ميكند و به طول ۹۰ كيلومتر است،گسل شمال تهران قديمي ترين و بزرگ ترين گسل تهران است و با توجه به منطقه صخرهاي و شيب شمال شهر ميتواند مسايل زيادي را به وجود آورد.
عكاشه اما با اشاره به خاك نرم جنوب تهران نيز يادآور شد كه گسل ري بسيار گسل خطرناگي است چرا كه زمين در منطقه جنوب تهران اشكال دارد و همچنين در اين منطقه ساختمانهاي محكمي بنا نشده است. با اين حساب ميتوان ادعا كرد شهر تهران محكوم به فنا است و اگر موضوع مقاوم سازي ساختمانها و مديريت بحران را جدي نگيريم بايد بپذيريم كه در تهران فاجعه رخ خواهد داد.
وي خاطرنشان كرد: سال ۱۳۷۶ امنيت ملي از من خواست دلايلي براي ادعايم ارايه كنم و براي همين موضوع به رئيس جمهور وقت درخواست جابه جاي پايتخت را دادم و آن زمان به نه وزير دستور داده شد امر را تسهيل كنند، احمدي نژاد هم كارهايي براي مهاجرت معكوس انجام داد اما هنوز تهران پايتخت است.
دكتر عكاشه خاطرنشان كرد: در سال ۱۳۸۰ دبيرخانه ستاد بحران شروع به كار كرد. اكنون در روي كاغذ ستاد بحران؛ محلههاي ستاد بحران، ذخيره سازي و آذوقه و پتو در اتاقهاي اضطراري وجود دارد اما من نديديم كه از ميزان جديت ؟آن بتوانم اظهارنظري داشته باشم.
وي در آخر از مردم خواست هميشه براي زلزله آمادهباشند و فراموش نكنند در منطقه زلزله خيز زندگي ميكنند. اگر دستگاههاي زلزله نگاري ده سال فعاليت كرده و روي لرزههاي زمين مطالعه داشته باشد ميتوان زلزله را به صورت بلند مدت يا كوتاه مدت كمي پيشبيني كرد و دانست لرزههاي كنوني از چه نوع لرزه هايي است.