سربريدن ۲۱ مصري به دست داعش در ليبي در حالي اين كشور را در وضعيت جنگ قرار داده كه روند تحولات از بهرهبرداري السيسي از اين وضعيت براي تثبيت قدرت داخلي و حذف مخالفان و در نهايت رسيدن به جايگاه جهاني حكايت دارد.
نام داعش در لیبی بعد از آن بر سر زبانها افتاد که این گروه تروریستی ویدیویی از سربریدن ۲۱ مصری قبطی در لیبی منتشر کرد که این موضوع واکنش مصر را درپی داشت و این کشور در عملیاتی مشترک با نیروهای لیبیایی مواضع داعش را در درنه بمباران کردند. السيسي رئيسجمهور مصر در حالي با برجستهسازي مبارزه با تروريسم در سينا هم مخالفان را سركوب و هم به دنبال موقعيت بهتر نزد مردم بود از تحولات ليبي به عنوان سكوي پرتاب بهره گرفته بگونهاي كه برخي تحليلگران احتمال ايفاي نقش دستگاههاي امنيتي مصر اين جنايت را دور از ذهن ندانستهاند هر چند كه سوءاستفاده السيسي از اين جنايت امري قطعي و مسلم است. روند تحولات و رفتارهاي داخلي و جهاني سران مصر گواهي بر اين امر است.
السیسی در عرصه داخلی با اخوانیها و وضعیت اقتصادی درگیر است و از سوی دیگر در عرصه خارجی، با رژیم اسرائيل مناسبات گرمی برقرار کرده است و رفتار خصمانهاي در قبال حماس و مجموعا فلسطینیها درپیش گرفته است. قبل و بعد از این اقدام داعش، مجموعه تحولاتی نیز در عرصه روابط مصر با کشورهای فرامنطقهاي رخ داد که علامت سوالهاي بسیاری را متوجه رفتار این کشور در قبال مبارزه با داعش و سیاست خارجی آن نمود. مثلا در عین اینکه مصر با روسیه بر سر تامین انرژی به توافق دست یافت، نیروی هوایی خود را نیز با خرید جنگندههاي فرانسوي تقویت کرد.
به علاوه، شخص السیسی نیز رویاهای جاه طلبانهاي درباره تبدیل شدن به قهرمان ملی و توسعه نقش مصر در تحولات منطقهاي دارد. در این میان باید به این حقیقت اشاره کرد که بحران در شمال آفريقا با محوريت تهديد امنيت مصر فرصتهاي بسیاری را در برابر صهیونیستها قرار میدهد که از جمله آن می توان این امور اشاره کرد: بسته ماندن گذرگاه رفح، توجیه رفتار غیرانسانی مصر با فلسطینیها، توجیه رفتار آن با اسرائيل، نيز تضعيف ارتشهاي منطقه در درگيري با تروريسم، افزایش حضور اطلاعاتی و مادی بیشتر اسرائيل در منطقه، ناامنی و خلق تهدید در کشور لیبی که از کشورهای پیرامونی صهیونیستها محسوب میشود، در حاشیه قرار دادن مسئله فلسطین و حقوق فلسطینیها.
خدمترساني السيسي به صهيونيستها زماني آشكارتر ميشود كه نتانياهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی ضمن ابراز همدردی با مصر درپی اعدام ۲۱ مسیحی این کشور در لیبی، بر ادامه همکاریهای امنیتی قاهره و تلآویو پافشاری کرد. رضايت صهيونيستها ميتواند زمينهساز رضايت غرب از السيسي براي رسيدن به قدرت مطلق باشد.
با توجه به نزديك بودن زمان برگزاري انتخابات پارلماني مصر بسياري بر اين عقيدهاند كه رئیسجمهور مصر هدف از حمله نظامی به لیبی را مبارزه با داعش اعلام کرد، اما برخلاف ظاهر قضیه به نظر میرسد خشکاندن شاخههای خارجی اخوانالمسلمین باشد. بهانهجويي السيسي زماني آشكارتر ميشود كه "طارق العریان" کارگردان فیلمهاي سینمایی مصری در واکنش به فیلم اعدام ۲۱ مسیحی مصری اعلام کرد که آنچه در تهیه این ویدیو به کار رفته، نوعی چینش تصاویر و به کارگیری حقههای سینمایی است. صرفنظر از حقیقی یا غیرحقیقی بودن فیلمهای هالیوودی داعش، به نظر میرسد حمله نظامی مصر به لیبی برای غلبه یک گروه بر گروه دیگر باشد به خصوص آنکه گروه ضد اخوانی "خلیفه حفتر" ژنرال سابق ارتش لیبی که پرچم نابودی گروههای اسلامگرا را در دست دارد، متحمل شکستهای سنگینی شده است و شاهد آن بودهایم که چگونه خلیفه حفتر از حمله هوایی مصر به لیبی حمایت کرد.
از همین روی، برخی از تحلیلگران با توجه به حمایت خلیفه حفتر ژنرال بازنشسته ارتش لیبی از مداخله نظامی مصر، هدف اصلی را تلاش برای تغییر موازنه در لیبی به ویژه پس از شکست حفتر در برابر گروههای مسلح حامی اخوانالمسلمین عنوان کردند. مساله دیگری که دال بر حمله مکارانه مصر به لیبی است، ارائه طرح مصری به شورای امنیت سازمان ملل برای لغو تحریم تسلیحاتی ارتش لیبی طرفدار خلیفه حفتر و مخالفت کشور قطر این طرح است. طرح لغو تحریم تسلیحاتی لیبی طرحی است که توسط مصر مطرح شد و گروه کشورهای عربی عضو سازمان ملل نیز ضمن موافقت با این طرح، آن را به شورای امنیت ارجاع دادند.
از سوی دیگر، رئیسجمهور مصر خواستار صدور قطعنامهای از سوی شورای امنیت برای دخالت نظامی در لیبی شده است. اين اقدام براي آن است كه السيسي جهان را در كنار خود نشان دهد تا با ايجاد غرور ملي در ميان مردم آنها را به همراهي با اهداف خود سوق دهد. لازم به ذكر است در اقدامي كه ميتواند توجيهكننده اقدامات بعدي السيسي و متحدانش باشد داعش در اقدام دیگری برای اثبات حضور گسترده خود در لیبی، تصاویری از رژه عناصر خود در خیابانهای این کشور را منتشر کرد تا نشانهاي بر ضرورت اقدام در ليبي باشد.
شبکه خبری «اسکای نیوز»، به نقل از منابع آگاه خود گزارش داد که دانشگاه شهر سرت در لیبی به وسیله داعش اشغال شده است. اقدامي كه در كنار تامين منافع غرب براي السيسي نيز دستاوردهاي بسياري در داخل و خارج دارد. در تكميل اين پروژه مشاور دادستانی اداری مصر از ربوده شدن ۱۳ تبعه مصری از جمله دو برادرش در طرابلس لیبی خبر داد. برنامهريزي براي سركوبگري مصر به بهانه تروريسم زماني آشكار ميشود كه چند ماه پيش، دولت مصر با اعمال تغييراتي در قانون کيفري ، راه را براي سرکوب مخالفان هموارتر کرده است. در همين حال دولت مصر به صورت رسمی گروه اخوانالمسلمین را در این کشور یک سازمان تروریستی خواند و تصمیم گرفت اعضای این گروه را به اتهام تروریسم محاکمه کند.
جوسازي رسانهاي سران مصر براي سركوب مخالفان زماني آشكارتر ميشود كه پایگاه خبری "العرب" به نقل ازمنابع آگاه اعلام کرد: گروه اخوانالمسلمین پس از برکناری محمد مرسی، رئیسجمهوری مخلوع مصر، با حملات پیدرپی در سینا که هدف از آن مختل کردن فعالیت نیروهای نظامی است، در صدد اجرای طرح بحران است.
بخشي از طراحي السيسي را نيز نمايش قدرت و جايگاه عربي خود تشكيل ميدهد چنانكه در همين چارچوب وزیر خارجه قطر در گفتوگو با یک روزنامه فرامنطقهای وجود هرگونه مواضع غیردوستانه میان این کشور و مصر را رد کرد و شوراي همكاري خليجفارس نيز بر حمايت از مصر در برابر تروريسم تاكيد كرد. مشكوك بودن سربريدن ۲۱ مصري به دست داعش و مواضع پس از آن زماني آشكارتر ميشود كه یک شبکه خبری قطری گزارش داد که برخی از مقامات مصر از جمله رئیسجمهور این کشور در سال ۲۰۱۴ قصد داشتند با همکاری مقامات لیبیایی علیه پارلمان این کشور کودتا کنند.
شبکه خبری «الجزیره» گزارش داد، یک نوار صوتی منسوب به « عباس کامل» رئیس دفتر «عبدالفتاح السیسی» رئیسجمهور مصر از همکاری محرمانه میان قاهره و برخی از شخصیتهای لیبیایی برای کودتا علیه پارلمان این کشور خبر میدهد. در رويكردي كه ميتواند توجيهكننده اقدام نظامي مصر در ليبي باشد شورای امنیت سازمان ملل با درخواست کشورهای عربی عضو این سازمان برای لغو تحریم تسلیحاتی ارتش لیبی مخالفت کرد. نكته مهم آنكه هاموند وزیر خارجه انگلیس با اشاره به نبود یک دولت کارآمد در لیبی، تشکیل دولت وحدت ملی در این کشور را شرط برداشتن تحریم ارسال سلاح به آن دانست.
مسئلهاي كه دخالت مصر در حمايت از حفتر براي تشكيل دولت مقتدر براي مبارزه با تروريسم را توجيهپذيرتر ميسازد. در يك قدرتنمايي جهاني وزیر خارجه مصر از تلاش کشورش برای تشکیل ائتلافی گستردهتر از ائتلاف کشورهای غربی علیه داعش خبر داد. كري وزیر خارجه آمریکا در دیدار با همتای مصری خود در واشنگتن تصریح کرد: مصر شریک مهمی در مبارزه با تروریسم است.
نكته قابل توجه آنكه منابع لیبیایی از مقادیر زیاد مهمات در مرز لیبی با مصر که از سوی هواپیماهای آمریکایی برای گروههای مسلح و تروریستی پرتاب شده است خبر دادند. در اقدامي كه دستاوردي قابل توجه براي السيسي قلمداد ميشود نمایندگان سازمان ملل، اتحادیه اروپا، آمریکا و مصر روز جمعه با صدور بیانیهای مشترک، بر حمایت از لیبی در مبارزه با گروه تروریستی داعش، تأکید کردند.
«بانکیمون» دبیرکل سازمان ملل، «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، «جان کری» وزیر خارجه آمریکا و «سامح شکری» وزیر خارجه مصر شرکتکنندگان در نشستی بودند که برای بررسی اوضاع لیبی و مبارزه با افراطگرایی برگزار شد.
در بیانیه پایانی این نشست، مصر «کشوری که بیش از همه متأثر از خشونت تروریستی» در منطقه توصیف شده و آمده است: «تمام حاضران، حمایت قاطعانه خود را از نقش برناردینو لئون نماینده ویژه سازمان ملل در امور لیبی در میانجیگری برای تشکیل یک دولت وحدت ملی، که جامعه بینالملل آماده است از آن در مبارزه با داعش حمایت کنند، اعلام کردند.» این بیانیه میافزاید: «تمامی طرفها تصمیم گرفتند تا به هماهنگی بین یکدیگر ادامه دهند تا همراه با هم، گامهای بعدی را که باید برداشته شود، مشخص کنند.»
در اين ميان در اقدامي كه زمينه ساز دخالت بيشتر مصر در ليبي ميگردد بر اثر یک انفجار انتحاری که در جلوی مرکز امنیتی شهر «القبه» واقع در لیبی رخ داد، ۳۰ نفر کشته و دهها نفر دیگر زخمی شدند. شبکه خبری «العربیه» گزارش داد که این انفجار در سه خودرو صورت گرفت و در جریان آن مرکز امنیتی شهر القبه هدف قرار گرفت. بسياري از تحليلگران بر اين امر تاكيد دارند كه مجموع تحركات صورت گرفته در باب ليبي بيش از آنكه براي ايجاد امنيت در ليبي باشد به مولفهاي براي تحقق روياهاي السيسي براي رسيدن به قدرت مطلق مصر مبدل گرديده است.
بازيگران غربي،عربي و صهيونيستي اين معادله در حالي از پازش چيده شده سهم خود را برداشت ميكنند كه السيسي نيز به مراد خويش يعني تثبيت پايههاي قدرت و داشتن محبوبيت مردمي و جهاني چشم دوخته است بگونهاي كه ميتوان گفت ۲۱ مصري قرباني منفعتطلبي السيسي و دوستان عربي، غربي و صهيونيستي وي شدند.