این روزها تصویب بودجه در مجلس نیز به موضوع حاشیه ای مبدل شده است، از یک سو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ با ۵ رویکرد اصلی در تلاش برای بازگرداندن لایحه تقدیمی دولت به سمت حمایت از معیشت مردم و قطع رانت‌هاست و از سوی دیگر دولت، مجلس را به دخالت و جهت گیری سیاسی در تصمیمات خود متهم می‌کند.
وجود مجلس اعلام کرده است که ۵ رویکرد یاد شده شامل تقویت معیشت مردم و جلوگیری از پر شدن جیب دلال‌ها و رانت‌خواران، محرومیت زدایی و توزیع عادلانه امکانات، اشتغالزایی و تقویت تولیدکنندگان، رفع دغدغه‌های اصلی زندگی مردم به خصوص در حوزه بهداشت و سلامت و توجه به مسائل فرهنگی است. اما دولت در چند ماه پایانی کار خود، بر تصویب بودجه مورد نظر خود تاکید دارد و محمد باقر قالیباف رئیس مجلس گفته است که در بودجه ۱۴۰۰ دچار کسری هستیم اما رئیس جمهور نظر دیگری در این زمینه دارد و حتی واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری اعلام کرده است که بسیاری از مصوبات کمیسیون تلفیق مورد نظر دولت نیست و چنانچه شاکله بودجه تغییر کند دولت نمی‌تواند آن را اجرا کند .
رئیس دفتررئیس جمهور با تاکید بر اینکه کمیسیون تلفیق تغییرات جدی در لایحه دولت ایجاد کرده است، افزود: تغییراتی مانند حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی یا افزایش حقوق گمرکی که باعث افزایش قیمت کالاها و فشار به مردم می‌شود. با وجود این، برخی نمایندگان و رسانه‌های همسو، به‌جای پذیرش مسئولیت پیامدهای تغییرات، اعلام می‌کنند مجلس و کمیسیون تلفیق در تله دولت قرار گرفته‌اند، گفت: دولت چه تله‌ای گذاشته است؟ این هم از آن حرف‌هایی است که مطرح می‌شود. مگر کسی برای خودش هم تله می‌گذارد؟
وی با بیان اینکه این لایحه، نخستین بودجه‌ای نیست که دولت به مجلس تقدیم کرده است و پیش از این ۷ لایحه دیگر هم از سوی دولت به مجلس ارائه شده است، اظهار کرد: با همین لوایح بود که دولت توانست سه سال متوالی مقابل جنگ اقتصادی دشمن بایستد. به باور من، حرف‌هایی از این دست، حرف‌های پخته‌ای نیست. بعضی‌ها اساساً درباره بودجه که ابعاد مختلفی دارد و سازمان برنامه و بودجه به همراه دستگاه‌های مختلف ۱۰ ماه روی آن کار کردند، اشراف ندارند و صرفاً تبلیغ می‌کنند. بنابراین باید پرسید چرا بودجه را تله می‌نامند؟ در حالی که لایحه بودجه شفاف است و ابعاد مختلف آن نیز پیش روی همه قرار دارد.
واعظی تاکید کرد؛ دولت مصوباتی که باب میل دولت و رئیس جمهور نیست ابلاغ نمیکند.
در این میان سوال این است که آیا در صورت تصویب و تایید شورای نگهبان روحانی بودجه تصویب شده ۱۴۰۰ را اجرا خواهد کرد یا نه؟ و آیا می تواند آن را ابلاغ نکند؟
*تصمیمات اقتصادی دولت
اگرچه دولت وعده‌های بسیاری به مردم داده است اما شرایط اقتصادی علیرغم وعده های دولت نه تنها تغییر نکرده بلکه بدتر هم شده است. نگاهی به بازار مواد غذایی و مرغ و گوشت نشان دهنده ناتوانی دولت برای کنترل این بازارها است. جالب آنجاست که دولت از مقاومت و مدیریت خود در مقابل جنگ اقتصادی سخن می گوید اما انصافاً این مقاومت و مدیریت به مردمی تعلق دارد که با وجود شیوع بیماری کرونا، افزایش قیمت‌ها، افزایش بی کاری، مدیریت نابسامان و نگاه خاص دولت به خارج از مرزها مدتها است که صورت خود را با سیلی سرخ کرده و دم برنمی آورند و باز هم پای انقلاب ایستاده‌اند.
در این میان به نظر می‌رسد که برخی از کارشناسان نیز به رئیس جمهور انعکاس اطلاعات غلط از بودجه کشور می دهند، در مجموع بودجه نفتی در لایحه دولت حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان می شود که نمایندگان این رقم را در بودجه به حدود ۲۳۰ هزار میلیارد تومان کاهش داده‌اند با این حال رئیس جمهور تأکید دارند که نمایندگان ۴ عمل اصلی را نمی شناسند و به شکل شعاری عمل می‌کنند به نحوی که تصمیم آنها موجب کاهش ۶ هزار تومانی پول ملی می شود.
با این حال مردم می دانند که در ۴۰ سال گذشته و در تمام ادواری که نرخ ارز با جهش روبرو شد به هیچ عنوان افزایش بیش از سه‌برابری قیمت ارز تجربه نشده بود اما در دولتهای یازدهم و دوازدهم، مردم ایران شاهد افزایش ۱۰ برابری قیمت ارز و افت چشم‌گیر ارزش دارایی‌های خود بودند، این کاهش ارزش پول ملی در هیچ دوره‌ای وجود نداشته و احتمالاً در هیچ دوره‌ای نیز تکرار نشده و نخواهد شد و این رکورد احتمالا تا ابد به نام دولت آقای روحانی ثبت خواهد شد.
همچنین رکورد بی سابقه قیمت مسکن، ناکامی در مسکن سازی و تامین حق سرپناه، سقوط وحشتناک بورس و زیان چند هزار میلیاردی مردم، برباد رفتن رویای سهام عدالت، تورم و رشد افسارگیسخته نقدینگی با دست اندازی به منابع بانک مرکزی همه و همه از جمله رکوردهایی هستند که به اسم دولت تدبیر و امید بدست آمده است.
*نمایندگان چه می گویند ؟
در این میان بسیاری از نمایندگان بر این باورند که حمله روحانی به مجلس درباره بودجه به‌منظور پنهان ماندن احکام دولت برای اصلاح‌طلبان است، از سوی دیگر برخی نیز بر این باورند که دولت برای زمین زدن دولت بعدی دست به طراحی چنین بودجه‌ای زده است.
علیرضا سلیمی عضو هیأت‌رئیسه مجلس در این باره گفت: عدم صداقت دولت در لایحه بودجه در بخش دیگری هم با موضوع سند ۲۰۳۰ وجود دارد؛ چرا که از یک طرف می‌گویند چنین چیزی نیست اما در گزارش عملکرد اعداد، ارقام و اعتبار برای اجرای سند ۲۰۳۰ نوشته می‌شود و وقتی مجلس نسبت به این موضوع واکنش نشان داد دولت با فرار رو به جلو اعلام کرد که اشتباه شده است و این عدد قرار نبوده در آن ردیف نوشته شود.
وی ادامه داد: مجلس یازدهم بارها جلوی اشتباهات دولت فعلی را گرفته است اما نمی‌دانیم چرا دولت مرتب از دست مجلس ناراحت می‌شود البته بخشی از این عصبانیت به دلیل ورود قاطعانه مجلس و قوه قضائیه به موضوع بورس است.
سلیمی گفت: رئیس‌جمهور هنر خاصی در پرت کردن حواس مردم ایران دارد و بهتر است او پاسخ دهد که اگر بیشتر از دیگران درس خوانده بگوید در طول چند سال اخیر قیمت مسکن چند برابر شده است؟ قیمت ارز چند برابر شده؟ و اعلام کند که کدام دولت رکورددار افزایش قیمت آن است؟ اگر دولت نمی‌تواند این موضوعات را حساب و کتاب کند مجلس آماده این کار است.
وی گفت: قوه مجریه باید پاسخ دهد چرا قیمت مواد غذایی افزایش بسیار شدید داشته و با آنکه مقادیر زیادی ارز ۴۲۰۰ تومانی برای حمایت از واردات و تولید گوشت و مرغ در نظر گرفته شده است چرا وضعیت بازار این گونه است.
وی خاطرنشان کرد: رئیس‌جمهور به جای حمله به مجلس پاسخ دهد که چرا تخم‌مرغ دانه‌ای ۱۷۰۰ تومان شده است و توضیح دهد چه اتفاقی رخ داده که این کالا افزایش شدیدی پیدا کرده چرا که دولت او ادعای دانستن ریاضیات و حسابداری را دارد.
سلیمی گفت: تورم در دولت آقای روحانی رکورد زده است و بهتر است به جای حمله به کمیسیون تلفیق مجلس توضیح دهد که چه بلایی سر ضریب جینی آمده و چرا فاصله فقیر و غنی در تاریخ ایران به رقم بی‌سابقه فعلی رسیده است ولی اگر از حسابداری چیزی نمی‌داند مجلس آماده این کار را برای دولت انجام دهد.
عضو هیأت رئیسه مجلس خاطرنشان کرد: آقای حسن روحانی بهتر است توضیح دهد که حساب و کتاب و جمع و تفریق تولید برق در کشور چرا به وضعیتی رسیده که شاهد قطعی و خاموشی‌های مکرر هستیم و بهتر است رئیس‌جمهور بگوید که آیا از این موضوعات اطلاع دارد؟
وی افزود: رئیس‌جمهور بهتر است ضمن پذیرش اشتباهات فاحش در لایحه بودجه ۱۴۰۰ بپذیرد که مجلس، خانه ملت است و توهین به مجلس توهین به همه ملت محسوب می‌شود؛ این در حالی است که برخلاف نظر رئیس‌جمهور، مجلس در حال حساب و کتاب و شفافیت حداکثری در بودجه ۱۴۰۰ است و قوه مجریه هم نبایستی بیشتر از این فریاد سیاسی بزند.
عضو هیأت رئیسه مجلس خاطرنشان کرد: متأسفانه دولت عده‌ای خاص را بر سر کار آورده و بایستی توضیح دهد که چقدر مردم و مدیران شایسته را در دولت یازدهم و دوازدهم حذف کرده است تا بتواند دوستان و هم حزبی‌ها و سمپات‌های آنها به پست‌های خاص برسند. این در حالی است که در هفته اول بهمن احکام خاصی از سوی روحانی برای اصلاح‌طلبان صادر شده و حسن روحانی سعی می‌کند با گرد و خاکی که ایجاد می‌کند مانع از انتشار این احکام شود.
نایب رئیس کمیسیون امور داخلی مجلس گفت: متأسفانه دولت در برخی از جداول بودجه اعتباراتی را برای برخی دستگاه‌ها در نظر گرفتند که فعالیت آنها سیاسی بوده ولی بودجه‌ای که برای آنها منظور کرده‌اند عمرانی است
از سوی دیگر محمدحسن آصفری نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس درباره اظهارات اخیر حسن روحانی علیه مجلس با موضوع بودجه ۱۴۰۰ اظهار داشت: نگاه مجلس به بودجه ۱۴۰۰ عملیاتی و اجرایی است و بر همین اساس با نگاه کارشناسی و تجارب قبلی اصلاحات لازم را انجام داده و تلاش داریم بخش‌های مختلف بودجه را منطبق بر واقعیت مصوب کنیم.
آصفری گفت: متأسفانه در برخی از جداول و بندهای بودجه اعتبارات بسیار زیادی برای برخی دستگاه‌ها در نظر گرفتند که فعالیت آنها سیاسی بوده ولی بودجه‌ای که برای آنها منظور کرده‌اند عمرانی است که به هیچ وجه خدمتی هم به مردم نمی‌کنند که البته نیازمند اصلاح است.
نماینده اراک در مجلس گفت: ناراحتی حسن روحانی رئیس جمهور از نمایندگان مجلس درباره بودجه ۱۴۰۰ به این دلیل است که برای اولین‌بار پس از ۴۰ سال عمر انقلاب اسلامی شفافیت حداکثری را در مورد لایحه بودجه اعمال کرده‌ایم و در همین راستا تلاش کردیم دسترسی مردم به بودجه و نظرات نخبگان را فراهم کنیم.
آصفری خاطرنشان کرد: گفتار و رفتار حسن روحانی با یکدیگر متفاوت است چرا که تلاش دارد با خبرنگاران و ژورنالیست‌ها به گونه‌ای خاص صحبت کند اما در عمل و رفتار طوری دیگری نشان می‌دهد که ما چنین رفتاری از او در گذشته هم مشاهده کردیم و در لایحه بودجه ۱۴۰۰ هم این موضوع تکرار شده است که اینگونه رفتارها در شأن رئیس جمهور نیست.
وی افزود: بهتر است رئیس جمهور با مردم صادق باشد و به همه چیز رنگ و لعاب سیاسی و ژورنالیستی ندهد بلکه تلاش کند با نگاهی منطقی و عقلانی به موضوعات بنگرد.
آصفری با بیان اینکه تأکید مجلس بر شفافیت حداکثری بودجه است و نمی‌پذیریم که درآمدهای دولت غیر واقعی بوده و مصارف آنچنانی هم تعریف کند تصریح کرد: پرداخت‌های دولت به برخی افراد خاص و دستگاه‌ها و سازمان‌ها هم پذیرفتنی نیست و عادلانه نیست که بودجه یک دستگاه افزایش شدیدی داشته باشد و بودجه دیگر دستگاه یا کم باشد یا بدون افزایش باشد و به همین دلیل اعمال سلیقه را نمی‌پذیریم.
نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور گفت: این موضوع برای مجلس و کمیسیون تلفیق از اهمیت بالایی برخوردار است که بودجه ۱۴۰۰ عملیاتی و اجرایی باشد و به گونه‌ای نباشد که ارقام لحاظ شده در بودجه برخی دستگاه‌ها با اعتبارات تخصیص یافته متفاوت باشد.
آصفری خاطرنشان کرد: تأکید مجلس درباره لایحه بودجه شفافیت حداکثری است اما گویا رئیس جمهور از این شفافیت ناراحت است.
*ابلاغ لایحه بودجه
در این میان احتمال نپذیرفتن لایحه بودجه ۱۴۰۰ و امضای آن از سوی دولت نکته‌ای است که مورد پرسش قرار دارد؟ آیا در صورت تصویب و تایید شورای نگهبان روحانی بودجه تصویب شده ۱۴۰۰ را اجرا خواهد کرد یا نه؟ و آیا می‌تواند آن را اجرا نکند؟
محمد صادق کوشکی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در این باره در گفتگو با سیاست روز گفت: این رفتار َآقای روحانی نتیجه عملکرد مجلس است،ایشان مدتها است که از انجام وظایف قانونی خود خودداری کرده و هر رفتار فرا قانونی وعجیبی را که خواسته انجام داده است و در این باره مجلس سکوت کرده است.
وی افزود: اولین وظیفه مجلس این بود که مرداد ماه امسال رئیس جمهور را استیضاح می‌کرد، این وظیفه اصولی و قانونی مجلس بود که از ابزار نظارتی خود استفاده کند ولی متاسفانه برخی از بزرگان مجلس اجازه چنین کاری را ندادند و حالا می توان گفت که این افراد در هر ضرر و مشکلی که از ناحیه تصمیم گیری دولت به وجود می‌آید شریک هستند.
این تحلیگر مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: وقتی مجلس اعلام می کند که رئیس جمهور را استیضاح نخواهد کرد در حقیقت خود را در برابر دولت خلع سلاح کرده و تا مرداد سال بعد رئیس جمهور و وزرای دولت که از مجلس چراغ سبز دیده‌اند هر رفتار خلاف قانونی را انجام می دهند. در حقیقت شرایط کنونی دولت مشابه خودرویی است که ترمز آن بریده و کمترین کنترلی روی آن وجود ندارد.
وی در مورد احتمال خودداری دولت از اجرای لایحه بودجه مصوب مجلس، تصریح کرد: طبق قانون اگر رئیس جمهور از امضا و ابلاغ قوانین که به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسیده است خودداری کند رئیس مجلس می تواند بعد از مدت زمان مشخصی که در قانون آمده است آن را به نهادها و سازمان های ذی ربط اعلام کند اما مسئله این است که دولت مجری این قانون است و با توجه به آنکه خیالش از استیضاح توسط دولت راحت است زیر بار اجرای آن نمی رود.
نویسنده: کتایون مافی
