?>?> داغ قره باغ بر پیشانی ایروان و باکو | سیاست روز
سه شنبه ۸ مهر ۱۳۹۹ - ۱۰:۱۷
کد مطلب : 115534

داغ قره باغ بر پیشانی ایروان و باکو

منطقه تحمل یک جنگ تمام عیار دیگر را ندارد،‌به اندازه کافی ملتهب است و دو کشور جمهری آذربایجان و ارمنستان باید به درگیری‌ها پایان دهند و با رویکرد دیپلماسی سعی کنند اختلافات خود را حل کرده و کنار بگذارند.
در درگیری‌های میان ایروان و باکو، بارها مناطق مرزی ایران را نیز هدف خمپاره‌های طرفین قرار گرفته است،‌ چنین وضعیتی غیر قابل قبول است و جمهوری اسلامی ایران به خاطر جلوگیری از وخیم تر شدن اوضاع به دو کشور هشدار داده به درگیری‌ها پایان دهند.
جمهوری اسلامی ایران معتقد است، ثبات منطقه و حل مناقشه "قره‌باغ" میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان صرفاً در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای میسر است؛ سیاست خارجی تهران در سال‌های گذشته در قبال مناقشه قره‌باغ، پیوسته سیاست مصالحه، تعادل و آشتی‌جویی بوده است و تهران تلاش کرده تا در سیاست‌گذاری‌های خود، سیاست متوازن‌سازی و خط مشی حل وفصل اختلافات کشورهای همجوار را دنبال کند.
بار دیگر درگیری‌ها در منطقه مورد مناقشه "قره‌باغ" میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان شدت گرفته است؛ ناظران سیاسی می‌گویند حضور رژیم صهیونیستی موجب اختلافات بین این دو کشور شده است و هم اکنون اختلافات رخ داده میان ساکنان قره باغ و ارمنستان به کانون بحران بین ایروان و باکو تبدیل شده و جنگ را برای دو کشور محتمل کرده است.
در حقیقت منطقه قره‌باغ‌کوهستانی (ناگورنو قره‌باغ) بار دیگر پس از سه ماه، صحنه درگیری نیرو‌های ارتش ارمنستان و جمهوری آذربایجان است. جمهوری آذربایجان دو روز پیش از آغاز درگیری‌ها در خطوط مقدم جبهه با ارمنستان خبر داد و ایروان نیز وضعیت جنگی اعلام کرده است.
جمهوری آذربایجان و ارمنستان از اوایل دهه ۱۹۹۰ بر سر کنترل منطقه کوهستانی قره باغ درگیر شده‌اند و آخرین درگیری‌های مسلحانه این دو کشور در ماه ژوئیه آغاز شد و هر دو طرف تلفاتی را گزارش دادند. اکنون درگیری بین دو کشور بار دیگر شدت گرفته است. در همین ارتباط باکو و ایروان به طور جداگانه با صدور بیانیه‌هایی یکدیگر را متهم به آغاز این درگیری کردند.
نخست وزارت دفاع جمهوری آذربایجان در بیانیه خود نیرو‌های ارمنستان را به آغاز عملیات متهم کرد و پس از آن نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان هم اعلام کرد که جمهوری آذربایجان آغاز کننده حمله بوده است. این حملات که به طور عمده در مناطق مسکونی مرزی اتفاق افتاد و بار دیگر موجب بروز خسارت‌های جانی و مالی و کشته شدن چندین فرد غیرنظامی شد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که، نیرو‌های ارمنستان با استفاده از سلاح‌های سنگین از جمله آتش سنگین توپخانه مواضع واحد‌های ارتش جمهوری آذربایجان را در امتداد مناطق مرزی و نیز روستا‌های مرزی قاپانلی؛ شهرستان ترتر، چیراغلی و ارتا قروند؛ شهرستان آقدام، آلخانلی و شکوربیکلی؛ شهرستان فضولی و جوجوق مرجانلی؛ شهرستان جبرایل را مورد هدف قرار داده که بر اثر آن تعدادی از افراد غیر نظامی کشته و یا زخمی شده اند.
وزارت دفاع جمهوری آذربایجان درباره وضعیت این درگیری‌های نظامی اعلام کرد: ارتش ارمنستان خسارات جانی و مادی زیادی متحمل شده است و ماشین‌های جنگی دشمن، سیستم‌های موشکی و توپخانه‌ای آن‌ها منهدم شده است. نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان در فیس بوک خود اعلام کرد که شورای امنیت ملی این کشور فورا تشکیل جلسه خواهد داد تا درباره درگیری‌های نظامی اخیر این کشور با جمهوری آذربایجان تصمیم‌گیری کند.
بنابر اعلام نخست‌وزیر ارمنستان، شورای امنیت ملی این کشور با تشدید تنش‌ها تصمیم به تشکیل جلسه اضطراری گرفته است. پاشینیان گفته است که بعد از این جلسه دولت با اعلام حالت فوق العاده به بسیج نیرو‌های خود برای مقابله با جمهوری آذربایجان خواهد پرداخت. جمهوری آذربایجان نیز می‌گوید این ارمنستان بوده که به خاک این کشور تجاوز کرده و غیرنظامیان را مورد هدف قرار داده است. نخست وزیر ارمنستان نیز در پیامی خطاب به مردم کشورش گفت که برای دفاع از سرزمین مادری آماده باشند.

ماجرای قره باغ...
بحران قره باغ که در فوریه سال ۱۹۸۸ تبدیل به یک جنگ ویرانگر شد و تا مارس ۱۹۹۴ ادامه یافت، در ناحیه‌ای به همین نام در جنوب جمهوری آذربایجان رخ داد. در این منطقه که عمده جمعیت آن ارمنی هستند، با پشتیبانی ارمنستان و مقابله جمهوری آذربایجان یک جنگ تمام عیار شکل گرفت و همانطور که عنوان شد حدود ۶ سال به طول انجامید که طی آن حدود ۳۵ هزار نفر کشته و بیش از ۸۰۰ هزار نفر نیز از منازل خود آواره شدند.
هر چند از همان ابتدای درگیری در قره باغ بازیگران زیادی از اروپا گرفته تا آمریکا و آسیا وارد بحران شدند و طرح‌های زیادی را هم ارائه کردند، اما به نظر می‌رسد تاکنون این طرح‌ها از جمله تاسیس کارگروه مینسک هیچ یک به نتیجه مطلوب خود نرسیده و منطقه همچنان در حالت نه صلح و جنگ باقی مانده است. روسیه، فرانسه و آمریکا از سال ۱۹۹۷ میلادی ریاست مشترک در گروه میانجی مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا ویژه حل مسالمت‌آمیز مناقشه قره‌باغ را بر عهده دارد.

موضع ایران در قبال بحران قره باغ
در واکنش به ماجرای قره باغ و اختلافات میان آذربایجان و ارمنستان، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگوی تلفنی جداگانه با جیحون بایراموف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان و زهراب مناتسکانیان وزیر امور خارجه ارمنستان ضمن اطلاع از آخرین وضعیت و شرایط میدانی و همچنین ابراز نگرانی از شرایط بوجود آمده، دوطرف را به خویشتنداری، آتش بس و پایان فوری خصومت‌ها و همچنین آغاز مذاکره در چارچوب حقوق و قوانین بین المللی دعوت کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از تمام ظرفیت‌های خود به منظور برقراری آتش بس، آغاز گفت‌وگو و استقرار صلح و آرامش را به دو طرف اعلام کرد.
همچنین؛ سخنگوی وزارت خارجه کشورمان درباره درگیری‌های نظامی بین آذربایجان و ارمنستان و برخورد دو راکت در پی درگیری آذربایجان و ارمنستان عنوان کرد: ‌اتفاق اصلا خوبی نیفتاده است. وضعیت منطقه بیش از این تحمل این خشونت‌ها را ندارد. ما بلافاصله به دوستان در این دو کشور گفتیم که هر چه زودتر این غائله ختم شود و گفت وگوها آغاز شود برای هر دو طرف بهتر است.
وی گفت: جمهوری اسلامی ایران از همه ظرفیت خود در این راستا استفاده می‌کند و با دقت کامل و نزدیکی و با حساسیت در حال پیگیری اتفاقات در منطقه هستیم و به طور مداوم با طرف‌های درگیر در ارتباط هستیم. قطعا به دنبال آتش بس فوری هستیم و ظرفیت خود را در این راستا فعال نگه خواهیم داشت.
وی یادآور شد: البته حل و فصل جامع و پایدار این موضوع نیازمند همراهی تمامی طرف‌ها و کنشگران این موضوع به ویژه این دو کشور است. ایران به طور جدی از نزدیک پیگیر تحولات است. از طرفین جزییات بیشتری را خواسته‌ایم. ما نمی‌توانیم تحمل کنیم در مرزهایمان درگیری‌های نظامی ادامه یابد و سعی می‌کنیم با تمام توان به نقطه آرامش در این مرز هم برسیم.
مقامات کشورمان معتقد هستند؛ بحران قره‌باغ باید براساس مذاکرات مسالمت‌آمیز و عادلانه دو طرف صورت بگیرد؛ ایران تنها کشوری است که هم با ارمنستان و جمهوری آذربایجان و هم با منطقه مورد مناقشه قره‌باغ دارای مرز مشترک زمینی است. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته در قبال مناقشه قره‌باغ، پیوسته سیاست مصالحه، تعادل و آشتی‌جویی بوده است و تهران تلاش کرده تا در سیاست‌گذاری‌های خود، سیاست متوازن‌سازی و خط و مشی حل وفصل اختلافات کشورهای همجوار را دنبال کند. از نگاه جمهوری اسلامی ایران، ثبات منطقه که لازمه آن حل مناقشه‌های موجود و جلوگیری از بروز زمینه برای هرگونه مناقشه جدید است، صرفاً در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای میسراست و نیروهای فرامنطقه‌ای در این مورد اقدام مثبت و مؤثر انجام نداده یا قادر به انجام آن نیستند.
نمونه این وضعیت تلاش چندین ساله‌ گروه مینسک برای حل مناقشه قره‌باغ است که تاکنون هیچگونه نتیجه عملی نداشته و فقط مذاکره برای مذاکره را در برگرفته است.
ایران، تشدید درگیری‌ها در قره‌باغ را موجب ناامنی در منطقه می‌داند و همواره خواهان توقف فوری هرگونه خشونت‌ و درگیری بوده است. از این رو؛ راه حل مناقشه قره‌باغ صرفاً صلح‌آمیز است و برای حل و فصل آن مبنایی جز روند مذاکرات وجود ندارد. در واقع ایران همواره بر این مسئله تأکید کرده که هیچ‌یک از طرفین نباید به دنبال توسل به روش‌های زورگویانه و اقدامات نظامی برآیند.
مراجعه به کشورهای منطقه به‌عنوان میانجی می‌تواند به شکل‌گیری روند صلح یاری رساند. بر این اساس ایران ضمن ابراز نارضایتی از مداخله بازیگران غیر منطقه‌ای، همواره آمادگی خود را برای انجام میانجی‌گری میان طرفین مناقشه اعلام کرده است.
جمهوری اسلامی ایران باید تلاش کند تا هم در عرصه پیشگیری از افزایش ابعاد مناقشه قره‌باغ و هم در عرصه مدیریت این بحران، نقش سازنده‌ای داشته باشد. چرا که مناقشه در کنار مرزهای کشورمان است و شعله‌ور شدن آن منافع و امنیت جمهوری اسلامی سفیر اسبق ایران در آذربایجان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگان دراین رابطه گفت: تا وقتی که موضوع قره باغ حل نشود، کماکان شاهد این قبیل درگیری‌ها خواهیم بود، البته بعید به نظر می‌رسد که درگیری‌ها فراگیر شود و تبدیل به یک جنگ طولانی شود و احتمالا بعد از چند روز با میانجی گری روسیه و تلاش‌هایی که ایران انجام می‌دهد، این مسئله موقتا فروکش می‌کند، اما باز هم این زخمی است که مجددا سر باز می‌کند.
پاک آیین تصریح کرد: کشور‌های منطقه باید به طور جدی به فکر این باشند که مسئله قره باغ را حل کنند، چراکه این موضوع یک موضوع منطقه‌ای است و باعث بی ثباتی منطقه می‌شود. در واقع آذربایجان با ایران هم مرز بوده و تداوم این درگیری‌ها ممکن است که بر امنیت مناطق مرزی ایران تاثیر بگذارد، لذا باید اقدامات جدی تری برای این مناقشه صورت بگیرد و در چارچوب قطعنامه‌های صادره از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد و با تاکید بر تمامیت ارضی کشور‌های منطقه به صورت حقوقی این موضوع حل شود. به نظر می‌رسد در وهله اول جمهوری آذربایجان و ارمنستان باید با درک صحیح از شرایط منطقه بکوشند تا با کنار گذاشتن اختلافات و با تشکیل کارگروهی ویژه مسائل مورد اختلاف خود را دور یک میز مورد بررسی قرار دهند و در صورت نیاز به ورود بازیگران دیگر، این کشور‌های منطقه هستند که خواهند توانست با لحاظ منافع هر دو طرف آذری و ارمنی، مانع خون ریزی بیشتر و بروز خسارت‌های مادی و روانی برای ساکنان منطقه شوند.

نفش موثر ایران در کاهش تنش میان ایران و ارمنستان
حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت که جمهوری اسلامی ایران هم با توجه به اینکه در گذشته هم درباره منطقه قره باغ پا درمیانی‌هایی داشته، توانسته به کاهش تنش‌ها کمک کند و از بروز یک جنگ منطقه‌ای جدید بین ایروان و باکو جلوگیری کند، ولی به هر حال عوامل خارجی در تشدید اختلافات بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان تاثیر دارد به همین دلیل به نظر می‌رسد که اکنون شرایط به گونه‌ای است که هر لحظه امکان درگیری مرزی بین دو کشور علی رغم وجود توافقنامه آتش بس، وجود دارد.
این کارشناس مسائل بین الملل همچنین گفت که ایران در طول سه دهه گذشته نقشی کاملا تاثیرگذار در حل بحران قره باغ داشته، حتی تهران هم در گذشته کمک کرده است تا یک خط آتش بسی در قره باغ ایجاد کند و این آمادگی وجود دارد نقش کاملا موثری در حل اختلافات دو کشور ایفا کند، چراکه هرگونه بین این دو کشور به دلیل داشتن مرز مشترک با ایران در کشور ما تاثیر خواهد گذاشت، همچنین به دلیل وجود ساختار اجتماعی مشترک بین ایران با جمهوری آذربایجان و ارمنستان طبیعی است که کشور ما مایل نباشد که این درگیری‌ها گسترش پیدا کند، هرچند ایران همواره در بزنگاه‌های خطرناک سعی کرده که مانع درگیری جدید بین این دو کشور شود.

https://siasatrooz.ir/vdcgwn9qtak9qn4.rpra.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی