آمریکاییها در شورای امنیت دو طرح را پیگیری میکردند که با مخالفت سایر اعضا روبرو شد. قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و اجرای مکانیسم ماشه اساس این دو طرح را تشکیل میداد. نکته قابل توجه در شورای امنیت آنکه کشورهای اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس نیز به این طرح رای ممتنع دادند تا در کنار رای منفی روسیه و چین در نهایت طرح آمریکا با ناکامی همراه شود. آنچه از سوی محافل رسانهای و سیاسی غربی درباره این آراء مطرح و بعضا در فضای داخلی ایران نیز تکرار گردیده آن است که کشورهای اروپایی در حمایت از برجام و ضدیت با طرحهای ضدایرانی آمریکا این اقدام را صورت داده اند. آنها با این ادعا خواستار پایبندی ایران به تعهدات برجامی و حتی اجرای اقداماتی ورای تعهدات برجامی در قبال آژانس بین المللی انرژی شدهاند به گونه ای که برخی کارشناسان توافق تهران ـ آژانس در سفر گروسی مدیرکل آژانس به تهران برای بازدید از دو منطقه مورد ادعای آژانس را برگرفته از همین زیاده خواهی غرب دانسته اند. اروپاییها در گام دیگر تلاش کردند تا سفر وزیر خارجه سوئیس به تهران را که برای مراسم صد سال روابط دو کشور بوده به تعهدات برجامی اروپا نسبت دهند. چنانکه برخی رسانههای غربی این سفر را زمینه سازی برای اجرای «اینستکس» یا همان کانال مالی مشترک ایران و اروپا عنوان کردند و در ازای آن خواستار بازگشت ایران به تعهدات برجامی شدند. اینگونه رفتارها از سوی کشورهای غربی در حالی صورت گرفته است که سخنان روز گذشته «بن والاس» وزیر دفاع انگلیس در باب نگاه این کشور به تحریم تسلیحاتی ایران ابهامات بسیاری را در دو ادعای غربیها در باب رای آنها در شورای امنیت و سفر وزیر خارجه سوئیس ایجاد کرده است.بن والاس وزیر دفاع انگلیس ادعا کرده است که لندن میتواند از گزینه تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران به عنوان ابزاری برای پایان دادن به آنچه که رفتار ثباتزدای منطقهای ایران خواند، استفاده کند.
والاس در مصاحبه با شبکه العربیه، با ادعای اینکه از نظر انگلیس هنوز هم برجام بهترین راه برای مهار کردن تهدید ایران برای منطقه است، گفته است اما علیرغم رأی ممتنع کشورش به قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران، انگلیس میتواند در آینده نزدیک به این موضوع نگاه ابزاری داشته باشد.وی ادعا کرده است که فعلا در تلاش هستیم ایران را به پیروی از برجام برگردانیم. محدودیت تسلیحاتی برای فقط چند هفته نیست که در حال اجراست، همینجاست که ما میتوانیم تصمیمات دیگری بگیریم.
اینگونه اظهارنظرها از سوی والاس به عنوان مقام رسمی انگلیس بیانگر این نکته اساسی است که نگاه انگلیسیها و اعضاء اروپایی برجام، تفاوتی با دیدگاه آمریکا ندارد و آنها نیز به دنبال اجرای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و حتی استفاده ابزاری از آن جهت اعمال فشار بر جمهوری اسلامی میباشند. این نوع موضع گیری نشان میدهد که رای منفی در شورای امنیت نه به خاطر تعهدپذیری غرب به برجام بکله از یک سو با هدف نگاه داشتن ایران در برجام بدون اجرای تعهدات غرب است و از سوی دیگر این رای برگرفته از مداخلات اروپا در انتخابات آمریکا برای سرنگون سازی ترامپ و به قدرت رساندن جو بایدن است. اروپایی که در سال ۲۰۱۶ تمام قد در کنار هیلاری کلینتون رقیب ترامپ قرار گرفت اکنون به حمایت از بایدن وارد میدان شده است.
جالب توجه آنکه دموکرات و شخص بایدن نیز با ادعای دخالت روسیه، چین و ایران در انتخابات آمریکا در حال سرپوش نهادن دخالت اروپا و موضع جانبدارانه آن در انتخابات آمریکا هستند. با توجه به گفتههای والاس میتوان دریافت که اعترافات اخیر مقامات انگلیس در باب ۴۰۰ میلیون پوند بدهی به ایران نه برگرفته از صداقت رفتاری بلکه برای اهداف کلان انگلیس از جمله نگاه داشتن ایران در برجام در ازای وعدههای جدید پس از شکست اینستکس است. اقدامی که بعد دیگر آن را میتوان گرفتارسازی ایران در اشتباه محاسباتی تن دادن به تمدید تحریمهای تسلیحاتی در ازای دریافت بدهی انگلیس تشکیل میدهد. طرحی که البته تکرار تجربه برجام است که براساس آن تمدید تحریمهای تسلیحاتی را به صورت نقد مطالبه کرده و پرداخت بدهی انگلیس را به مذاکرات آینده به بهانه تحریم بودن بانکها و معلوم شدن نتایج انتخابات آمریکا حواله میدهند. نکته قابل توجه در سخنان والاس آنکه وی رسما از فروش تسلیحات به عربستان که در حال کشتار مردم یمن است دفاع کرده که نشان دهنده واهی بودن ادعاهای انگلیس مبنی بر دلسوزی برای امنیت منطقه است.
به هر تقدیر میتوان گفت که سخنان وزیر دفاع انگلیس بیش از هر چیز برملا شدن راز رای اروپاییها در شورای امنیت و اهداف ضدایرانی در برخی چراغ سبزهای اخیر غرب به تهران نظیر نسبت دادن سفر وزیر خارجه سوئیس به تهران و اذعان انگلیس به بدهی لندن به ایران به تعهدات برجامیاست.
نویسنده: قاسم غفوری