آمريكا در حالي همچنان به دنبال استفاده از سياست تحريم براي خارج ساختن روسيه از ميدان است كه همزمان با رويكرد به كوبا طرح افزايش فشار بر مسكو را در دستور كار قرار داده است.
يكي از مولفه‌هاي دنياي امروز را تكرار جدال‌ها ميان روسيه و آمريكا تشكيل مي دهد بگونه‌اي كه برخي از واژه تكرار دوران جنگ سرد در روابط دو كشور استفاده مي‌كنند.
رفتارهاي روزهاي اخير آمريكا نشان مي‌دهد كه اين كشور به دنبال اجراي طرح‌هاي جديد عليه روسيه است تا شايد پيش از سال ۲۰۱۵ بتواند دستاوردي در برابر مسكو كسب نمايد و اوباما رئيس‌جمهور آمريكا بتواند در نطق ساليانه خود از آن به عنوان برگ پيروزي سياست خارجي خود در سال ۲۰۱۴ بهره گيرد.
آمريكا به دنبال حربه تحريم
بخشي از سياست آمريكا را اعمال تحريم‌هاي جديد عليه روسيه تشكيل مي‌دهد.
باراک اوباما ضمن اعلام امضای قانون تحریم‌های روسیه مصوب کنگره آمریکا تاکید کرد که این قانون به دولت وی اختیار اعمال تحریم‌های تازه علیه مسکو را می‌دهد. در بیانیه منتشرشده اوباما آمده است: «قانون تحریم‌های روسیه به دولت آمریکا اختیارات بیشتری می‌دهد تا در صورت اقتضائات و شرایط، از آن برای اعمال تحریم‌های بیشتر ضد مسکو استفاده شود». در بیانیه اوباما اگرچه آمده که این کشور اکنون قصد اعمال تحریم‌های بیشتر روسیه را ندارد.
در واكنش به تحركات آمريكا پوتين رئیس‌جمهور روسیه گفت: کاهش بهای نفت مي‌تواند، توطئه مشترک آمریکا و عربستان برای ضربه زدن به ما و ایران باشد. رئیس‌جمهور روسیه در ادامه خاطرنشان کرد؛ بودجه وزارت دفاع روسیه پنجاه میلیارد دلار است در حالی که بودجه وزارت دفاع آمریکا ۵۷۵ میلیارد دلار است. وی افزود: روسیه به لحاظ سیاسی در حال حمله به غرب نیست بلکه در حال دفاع از منافع خود است ما به هیچکس حمله نمی‌کنیم. ما تنها از منافع خود حفاظت مي‌کنیم. رئیس‌جمهور روسیه در ادامه با بیان اینکه حداکثر در دو سال آینده شرایط اقتصادی روسیه بهبود خواهد یافت، گفت: ما کمک به شهروندان را در چارچوب برنامه‌های اجتماعی ادامه مي‌دهیم. عامل اصلی اوضاع اقتصاد کشور ،عوامل خارجی است.
به كارگيري اروپا
سوق دادن اتحاديه اروپا به اعمال تحريم عليه روسيه و كريمه محور ديگر تحركات آمريكا عليه روسيه است. با توجه به وابسته بودن اروپا به انرژي روسيه، آمريكا ابتدا تلاش نمود تا با همكاري كشورهاي عربي بهاي انرژي را كاهش دهد تا خيال اروپا از باب تامين انرژي آسوده گردد كه نتيجه آن نيز طرح اتحاديه اروپا براي اعمال تحريم‌هاي جديد از جمله در حوزه انرژي عليه روسيه بوده است.
در همين چارچوب «فدریکا موگرینی» رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا چهارشنبه اعمال تحریم‌های جدید علیه کریمه به هدف نشانه‌گیری اکتشافات گازی و نفتی روسیه را اعلام کرد. اوايل هفته جاری موگرینی اعلام کرده بود که هرگز پیوستن کریمه به روسیه را به رسمیت نمی‌شناسد.
اتحادیه اروپا روز پنجشنبه ضمن ممنوعیت سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و کشورهای عضو در «کریمه»، همکاری‌ها در زمینه‌های نفت و گاز و همچنین بخش کشتیرانی با این منطقه را متوقف کرد.
وزارت خارجه روسیه تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه «کریمه» را «به شدت غیرقابل قبول» خواند و اعلام کرد که مسکو حق خود را برای پاسخ به این اقدام محفوظ می‌دارد. در ادامه رويكرد اروپا براي اعمال فشار بر روسيه، وزارت دفاع اوکراین اعلام کرد که محموله کمک‌های انسان دوستانه‌ای شامل لباس زمستانی و وسایل پزشکی اولیه برای نیروهای مسلح این کشور اهدایی کشور انگلیس را دریافت کرده است.
«ژرار آرو» سفیر فرانسه در آمریکا اعلام کرد که تحریم‌های وضع شده علیه روسیه در قبال کریمه، باقی می‌ماند اما (لغو) دیگر تحریم‌ها، به اجرای توافقنامه «مینسک» بستگی دارد. لهستان نيز در نظر دارد تا با اوکراین قرارداد تسلیحاتی به امضا برساند و سلاح در اختیار کی‌یف قرار دهد.
نگاه جديد آمريكا به كوبا
در حوزه سياست خارجي آمريكا يك تحول مهم مشاهده مي‌شود و آن اعلام آمادگي آمريكا براي احياي روابط با كوبا پس از ۵۰ سال است. اوباما براي توجيه اقدام خود نزد افكار عمومي آمريكا بر اصل شكست تحريم‌ها عليه كوبا اذعان كرد در حالي كه همزمان هدفي مهم از اين اعتراف را در دستور كار داشته است.
پس از اعلام عادی‌سازی روابط بین دو کشور آمریکا و کوبا، کاخ سفید در بیانیه‌ای به شکست سیاست‌های خود برای منزوی کردن کوبا اعتراف و چارچوب سیاست‌های آتی خود در قبال این کشور را منتشر کرد.
در بیانیه کاخ سفید که در وب‌سایت این نهاد منتشر شده، آمده است: امروز آمریکا در حال برداشتن گامی تاریخی در ایجاد فصل جدیدی درروابط خود با کوبا و ارائه تعهدات آتی و گسترش اختیارات مردم کوبا است. روشن است که دهه‌ها تلاش آمریکا برای منزوی کردن کوبا شکست خورد و همزمان سیاست‌های طولانی‌مدت آمریکا در قبال کوبا در حقیقت آمریکا را از داشتن شرکای منطقه‌ای و جهانی محروم کرده است.
رئیس‌جمهوری آمریکا کاهش محدودیت‌های سفر را به عنوان یکی دیگر از اصول مهم تغییر سیاست‌های خود در قبال کوبا انتخاب کرده است. تغییر دیگری که آمریکایی‌ها در تلاش برای ایجاد آن در روابط خود با کوبا هستند، افزایش سطح وجوه انتقالی از ۵۰۰ دلار به ۲۰۰۰ دلار در هر سه ماه است. همچنین در‌پی اعمال این سیاست حاملان و یا فرستندگان مبالغ، دیگر نیازی به داشتن مجوز ندارند. آنچه اقدام آمريكا عليه روسيه را بيشتر آشكار مي سازد همزمان اين طرح با سفر «دیمیتری راگوزین» معاون نخست‌وزیر روسیه به هاوانا، پایتخت کوبا است.
در ادامه فضاسازي آمريكا براي بزرگنمايي رويكرد به كوبا پایگاه اینترنتی «گلوبال نیوز» اعلام کرد که کانادا در بین سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ میزبانی حدود هفت نشست محرمانه بین مقامات آمریکا و کوبا را برعهده داشته است. لازم به ذكر است «رند پال» از نامزدهای محتمل جمهوری‌خواه انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا اذعان کرد که تحریم اقتصادی ۵۰ ساله واشنگتن علیه هاوانا به منظور تغییر رژیم در کوبا، کارساز نبود. رويكرد ابهام برانگيز آمريكا به كوبا زماني اشكارتر مي شود كه کاخ سفید اعلام کرد باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا قانون مربوط به اعمال تحریم‌های جدید علیه مقام های رسمی ونزوئلا را امضا کرده است. اين اقدام براي ايجاد شكاف در آمريكاي لاتين و تحريك مردم ونزوئلا عليه مادورو رئيس‌جمهور اين كشور است.
نكته قابل‌توجه در رفتار آمريكايي‌ها و محافل رسانه‌اي و سياسي وابسته به آنها تلاش براي الگوسازي از رويكرد آمريكا به كوبا براي ساير كشورها است. در اقدامي براي ايجاد شكاف در جامعه ايران و القا دو دستگي در ايران در قبال آمريكا شبکه خبری العربیه طی تحلیلی با اشاره به عادی‌سازی رابطه آمریکا و کوبا نوشت: مواضع قاطعانه ضد غربی رهبری ایران و دیدگاه ضد اسرائیلی مقام‌های این کشور همگی حکایت از عدم تغییر رویکردهای بنیادین جمهوری اسلامی ایران دارد. بر‌اساس این گزارش، کوبا دیگر پایگاه کمونیست در نیمکره غربی زمین محسوب نمی‌شود. همچنین رفتار کوبا و افزایش ارتباط با کشورهای غربی و اتحادیه اروپا بسیار متفاوت با رفتار تهران است.
در ادامه همين جوسازي‌ها روزنامه آمریکایی کریستین ساینس مانیتور نوشت: آغاز فصل جدید روابط میان آمریکا و کوبا و بهبود روابط دیپلماتیک میان این دو کشور پس از پنج دهه دشمنی و اصطکاک شاید پیش درآمد و مقدمه‌ای برای بهبود روابط میان ایران و آمریکا باشد. در ادامه همين جوسازي روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» در این مورد نوشت که اما این اتفاق بلافاصله روابط ایران و آمریکا را به دهن متبادر می‌کند. این در حالی است که مذاکرات محرمانه آمریکایی‌ها و کوبایی‌ها تقریبا همزمان با مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا صورت گرفت. اما نقطه مشترکی هم وجود دارد؛ و آن اینکه حامیان برقراری روابط، می‌گویند برقراری رابطه خوب آمریکا با هر دو کشور به نسبت خصومت، فایده بیشتری برای آمریکا خواهد داشت.
لازم به ذكر است بر‌اساس تئوري كيسينجر نظريه پرداز بزرگ آمريكا، ايالات متحده اكنون توان يك جانبه گرايي در جهان را ندارد لذا بايد از ظرفيت تمام كشورها براي حل چالشهاي خود استفاده نمايد. آمريكا در حالي در تقابل با روسيه است كه همزمان به دنبال يارگيري عليه اين كشور و البته حذف متحدان آن است چنانكه واشنگتن روابط گسترده‌اي را كشورهاي پيراموني روسيه در آسياي مركزي و قفقاز، بالكان و اروپاي شرقي آغاز كرده است. يكي از مهمترين مولفه‌هاي قدرت روسيه در آمريكاي لاتين است. در اين ميان كوبا به عنوان قديمي‌ترين متحد روسيه كه رفتارهايش بر كل آمريكاي لاتين تاثير دارد مي تواند مولفه‌اي مهم براي آمريكا جهت اعمال فشار بر روسيه باشد.
آمريكا چنانكه با رويكرد به ويتنام به دنبال اعمال فشار بر چين بوده است اكنون با رويكرد به كوبا سعي دارد تا با دور ساختن اين كشور از مسكو، ضمن ضربه زدن به روسيه از اين رويكرد به عنوان مولفه‌اي براي ترميم نگاه ساير كشورهاي آمريكاي لاتين به آمريكا و حتي الگو سازي از آن براي سراسر جهان بهره گيرد. اين سناريو زماني تقويت مي‌شود كه برخي ناظران سياسي رويكرد آمريكا به حل مسئله هسته‌اي ايران را براي كاستن از متحدان منطقه‌اي روسيه دانسته‌اند.
در جان كلام مي‌توان گفت كه رويكرد آمريكا به كوبا بيش از هرچيز براي فشار بر روسيه و در مرحله بعدي پيگيري سياست بازگشت به آمريكاي لاتين براي عقب نماندن از ساير رقيبان و در صورت توان الگوسازي از اين مسئله براي سياست خارجي آمريكا در سراسر جهان مي باشد. رويكردي كه نشانگر تزلزل شديد آمريكا در صحنه جهاني است كه براي مقابله با چالش‌ها و پوشاندن ضعف‌هاي خود در نهايت وادار به اعتراف به شكست سياست‌هايش در قبال كوبا گرديده است تا شايد با اين رويكرد بخشي از مشكلات خود را مرتفع سازد.
گاه‌‌شمار نیم قرن مناقشه آمریکا و کوبا
۱۹۶۱: واشنگتن ژانویه روابط دیپلماتیک با هاوانا را پس از نزدیک شدن انقلابیون هوادار فیدل کاسترو با اتحادیه جماهیر شوروی و توقیف دارایی‌های آمریکا قطع کرد.
۱۹۶۲: جان اف کندی رئیس‌جمهور آمریکا ماه فوریه تحریم تجاری علیه کوبا را اعلام کرد. در اکتبر همان سال، در‌پی استقرار موشک‌های هسته‌ای شوروی در کوبا، بحرانی بزرگ بین آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی به وجود آمد.
۱۹۶۶: کنگره آمریکا قانونی را تصویب کرد که به کوبایی‌هایی که غیرقانونی به آمریکا مهاجرت کرده بودند حق پناهندگی و گرفتن روادید کار می‌داد.
۱۹۷۷: گشایش دفتر حافظ منافع آمریکا در هاوانا در دوران ریاست جمهوری جیمی کارتر. او تحریم‌ها علیه کوبا را کاهش داد.
۱۹۹۵: امضای توافقنامه‌هایی در زمینه مهاجرت بین کوبا و آمریکا.
۱۹۹۶:تقویت تحریم‌های کوبا با قانون هلمز - برتون.
۲۰۰۱: جرج بوش رئیس‌جمهور آمریکا با محدود کردن سفر به کوبا و انتقال پول به این کشور تحریم علیه کوبا را تقویت کرد.
۲۰۰۴: کوبا پایان معاملات تجاری خود را با دلار اعلام کرد.
۲۰۰۸: کشورهای آمریکای لاتین که سران آنها در نشستی گردهم آمده بودند، لغو تحریم علیه کوبا را خواستار شدند.
۲۰۰۹: باراک اوباما همه محدودیت‌ها در مورد سفر کوبایی - آمریکایی‌ها را به کوبا و فرستادن پول از سوی این افراد را به این جزیره لغو کرد.
۲۰۱۱: آلن گراس به جرم وارد کردن تجهیزات دریافت و پخش ماهواره‌ای ممنوعه به این جزیره کمونیستی به ۱۵ سال زندان محکوم شد. کاخ سفید از کوبا خواست او را «فورا آزاد کند».
۲۰۱۲: پاپ بندیکت شانزدهم در سفر به هاوانا با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه کوبا، «تدابیر اقتصادی محدودکننده را که از خارج به کوبا تحمیل شده است» محکوم کرد.
۲۰۱۳: باراک اوباما و رائول کاسترو در مراسم خاکسپاری نلسون ماندلا در سووتو (آفریقای جنوبی) با یکدیگر دست دادند.
۲۰۱۴: نه ژانویه، کوبا و آمریکا گفتگو درباره سیاست مهاجرت را از سرگرفتند. ۱۷ دسامبر: آلن گراس به علل بشردوستانه آزاد شد. جاسوسی آمریکایی نیز که از ۲۰ سال پیش در کوبا زندانی بود همزمان در ازای آزادی سه جاسوس کوبایی که در آمریکا زندانی بودند، آزاد شد.
اوباما «فصلی جدید» در روابط با کوبا را اعلام کرد. او گفت انزوای کوبا راه به جایی نبرده است و «رویکرد جدید» را خواستار شد. اوباما خاطر نشان کرد: «ما همه آمریکایی هستیم». رائول کاسترو از سرگیری روابط دیپلماتیک بین دو کشور تأیید کرد اما گفت مسئله تحریم‌ها هنوز باید حل شود.
