حسن روحاني رئيسجمهور امروز در حالي به منظور شركت در شصت و نهمين اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل عازم نيويورك شد كه اين اجلاس همزمان با دور جدید مذاکرات ایران و ۱+۵ و تلاشهاي امريكا براي كنترل داعش در خاورميانه است.
در چنين شرايطي كارشناسان پيشبيني ميكنند كه حضور روحانی در نیویورک بر این مذاکرات هستهاي تاثیرگذار باشد و امريكا ميخواهد از اين حضور براي كمك در كنترل داعش در خاورميانه كه مورد توجه مقامات ايران و امريكا قرار دارد و از تحولات ميان دو كشور متاثر ميشود بهره ببرد. بنابراين با توجه به تجربه اولين سفر روحاني، ميتوان پيشبيني كرد كه احتمال دارد زمينه براي مذاكره ميان دو كشور در سطح بالاتر از وزراي خارجه صورت گيرد. چنين احتمالي اين سوال را پيش ميآورد كه آيا اين گفتوگو و مذاكره صورت خواهد گرفت و در نهايت چه نفعي براي ايران خواهد داشت؟
بسياري از طرفداران مذاكره با امريكا معتقدند كه شاید برجستهترین نتیجهای که بتوان در این دور از مذاکرات به آن دست يافت ارتقای سطح گفتوگوها از وزرای امور خارجه به سطح سران باشد. اما گروه ديگري هم هستند كه بر اين باورند تجربيات گذشته در رابطه با امريكا نشان داده است مذاكره با امريكا در شرايط فعلي به نفع ايران نيست و نتيجهاي را عايد كشورمان نميكند.
در اين ميان منابع خارجي به پيشبيني چگونگي اين ديدار پرداختهاند و آن را محتمل ميدانند. وبسايت المانيتور در گزارشي در اينباره نوشت: به دليل جايگاه روحاني به عنوان يکي از ارکان جمهوري اسلامي ايران و همچنين عملکرد قوي وي در انتخابات رياست جمهوري گذشته ايران و کسب دستاوردهاي ديپلماتيک در زمان رياست بر تيم مذاکرهكننده هستهاي ايران طي يک دهه گذشته، به نظر ميرسد که رئيسجمهوري جديد ايران مخاطب ايدهآلي براي دولت باراک اوباما باشد.
اين منبع خبري افزود در حالي که اوباما يک روز زودتر از روحاني در مجمع عمومي سازمان ملل متحد سخنراني خواهد کرد، فرصت کوچکي براي ديدار اتفاقي ميان دو رئيسجمهور در کريدور سازمان ملل وجود دارد.
برخي از منابع داخلي نيز به مصاحبه روحاني با شبکه تلویزیونی" انبیسی" آمریکا استناد ميكنند و احتمال اين مذاكرات را تا حدي ممكن ميدانند چرا كه روحاني در پاسخ به سوالی درباره ملاقات با اوباما درصورت سفر به نیویورک گفت: "فعلا در برنامه من چیزی به عنوان ملاقات با رئیسجمهور اوباما وجود ندارد اما در دنیای سیاست همه چیز امکانپذیر است.
برنامه سفر رئيسجمهور چيست؟
در اين سفر رئیسجمهور علاوه بر سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و تبیین نظرات ملت ایران درباره مهمترین مسائل بینالمللی، دیدارهایی با روسا و مقامات سایر کشورها خواهد داشت. همچنین حضور در جمع اندیشمندان آمریکایی، رهبران مسلمانان، رهبران ادیان آسمانی، دیدار با ایرانیان مقیم آمریکا و گفتوگو با شبکههای تلویزیونی بینالمللی از دیگر برنامههای رئیسجمهور در این سفر خواهد بود.
مهمترین همراهان روحانی در سفر به نیویورک اعضای دفتر و مشاورین وی خواهند بود. محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیسجمهور که البته طی چند ماه اخیر نامش به کرات به عنوان یکی از نامزدهای اصلی برای تصدی ریاست نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد ذکر میشد، حسین فریدون دستیار ارشد اجرایی رئیسجمهور، حسامالدین آشنا مشاور فرهنگی رئیسجمهور و همچنین مسئولین تشریفات ریاست جمهوری به مدیریت بهمن حسینپور معاون تشریفات ریاست جمهوری از همراهان روحانی خواهند بود.
تیم رسانهای متشکل از خبرنگاران صدا و سیما و خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران نیز با رئیسجمهور راهی نیویورک میشوند.
امريكا با دست پس ميزند و با پا پيش ميكشد
در اين ميان به نظر ميرسد كه امريكا تلاش ميكند كه اگر ديداري با مقامات ايراني صورت بگيرد، عليرغم ميل مسئولان كاخ سفيد به اين ديدار، آن را درخواست تهران نشان بدهند و اينگونه وانمود كنند كه خود علاقهاي به اين ديدار ندارند.
پيشتر «جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد: «براساس اطلاعاتی که دارم دیدار با حسن روحانی و ولادیمیر پوتین، رؤسای جمهور ایران و روسیه در برنامههای باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک نیست.
با اين حال یک مقام آمریکایی حاضر در هفتمین دور مذاکرات که خواست نامش فاش نشود به بلومبرگ گفت: "باراک اوباما" رئیسجمهوری آمریکا آماده دیدار با حسن روحانی در حاشیه سفر وی به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی است هرچند برنامه از پیش تعیین شدهای برای چنین دیداری وجود ندارد.
همچنین در جلسهاي در شوراي امنيت كه به ریاست جان کری برگزار شد. وي با اشاره به ائتلاف داعش گفت: ائتلاف علیه داعش، تنها یک ائتلاف نظامی نیست و ایران هم میتواند در آن نقش داشته باشد.
کری در این جلسه تاکید کرد: ائتلافی که میخواهد داعش را نابود کند فقط یک ائتلاف نظامی نیست. چنین ائتلافی باید جامع و در برگیرنده همکاریهای نزدیک در زمینههای گوناگون باشد. در این ائتلاف تقریبا برای همه کشورها نقشی وجود دارد، از جمله ایران.
چرا نه به گفتوگو
با تمام اين اوصاف آنچه كه مطرح ميشود اين است كه چرا با وجود برخي از تمايلات بسياري با اين ديدار مخالفند؟
بسياري از كارشناسان بر اين باورند كه تجربه تاريخي چراغ سبز به امريكا، نشان داد كه اين تجربه شكست خورده است و هر زمان که مقامات آمریکایی خواستند در مذاكراتشان به ایران توهین کرده و افترا ببندند تنها به دنبال گرفتن امتياز از ايران هستند.
حسين شیخالاسلام مشاور بینالملل رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به رفتارهاي ضد و نقیض مقامات آمریکایی در اينباره میگوید: کری ایران را متهم به پشتیبانی از تروریسم کرده و گفته بود چون ایران پشتیبان تروریسم است، آن را در ائتلاف علیه داعش دعوت نمیکنیم، اما حالا احساس نیاز به ایران کردند و دریافتند که بدون ایران نمیتوانند تحولات منطقه را کنترل کنند.
وی با تاکید بر اینکه ایران نیازی به ملاقات با اوباما ندارد، ادامه داد: این نیاز آمریکاییها است؛ چراکه آنان میدانند وقتی با ایران در سطح عالی مذاکره کنند، اعتبارشان افزایش یافته و این پیغام را به جهانیان میرسانند که ما با تمام کشورها از کشورهای مخالف همچون ایران گرفته تا عربستان نوکر ارتباط داریم.
مشاور بینالملل رئیس مجلس شورای اسلامی، با اشاره به تجربه تاریخی چراغ سبز نشان دادن به آمریکا بیان کرد: در یک دولتی چراغ سبز به آمریکا نشان داده شد، اما نتیجه آن چه بود؟ جز اینکه ایران را محور شرارت نامیدند.
شیخالاسلام با بیان اینکه هیچ تضمینی به دیدار با مقامات آمریکایی در سطح عالی وجود ندارد، گفت: از کجا معلوم که دیدار رؤسای جمهور ایران و آمریکا برگزار شود و دوباره پس از این دیدار آنان حزب الله را تروریسم و ایران را حامی تروریسم معرفی نکنند.
وی حمایت از اسرائیل را مهمترین هدف آمریکا در منطقه دانست و تصریح کرد: آنان حتی برنامه صلحآمیز هستهای ایران را نمیخواهند و من به عنوان یک تحلیل گر سیاسی دیدار با اوباما را به نفع آمریکا و به ضرر ایران میدانم.
در همین راستا منصور حقیقتپور نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاس خارجی مجلس نیز به مهر گفت: کاخ سفید به دنبال گدایی کردن ملاقات اوباما با روحانی است، آنها به این ملاقات نیازمند هستند.
حقیقتپور افزود: به طور حتم رئیسجمهور براساس جمعبندی مسئولان نظام رفتار خواهد کرد که در این صورت اگر دیدگاههای رهبری پایه و اساس قرار گیرد که حتما اینگونه است، اجازهای برای دیدار در سطح روسای جمهور صادر نشده و نخواهد شد.
عليرضا زاکانی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نيز گفت: سال گذشته رئیسجمهوری در سفر به نیویورک دیدارهای متعدد و فعالیتهاي فوقالعاده مطلوبی داشت ولی برخی زیادهرویها هم صورت گرفت. دیدار زودرس با جان کری توسط وزیر امور خارجه وگفتوگوی تلفنی آقای رئیسجمهور با اوباما از این دست بود.
زاکانی در ادامه با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در این خصوص گفت: البته سال گذشته به خاطر مسائل حساس هستهای و دریافت تجربه مجدد از مذاکره با آمریکا تا سقف وزیر امور خارجه مذاکراتی صورت گرفت ولی نتیجهگیری که کردند اين بود كه دشمن گستاختر شده است.
وي افزود: اولا لحن آمریکا تغییر کرد و اهانتآمیزتر و تندتر با مردم رشید کشورمان برخورد کردند. مردم عزیز ما فراموش نمیکنند که وندی شرمن ۱۱ مهرماه گذشته بیان داشت که فریب در DNA ایرانیان نهفته است.
زاکانی ادامه داد: نکته دوم اینکه تحریمها را بیشتر کردند. ما شاهد بودیم که در سال گذشته ۳۱ شرکت و نهاد ایرانی جدید و ۱۵ شرکت خارجی و ۱۶ شرکت کشتیرانی جدید تحریم شد. ۵ بانک ایرانی جدید و ۳ بانک ایرانی جدید، ۲۰ فرد ایرانی جدید و ۲ فرد خارجی جدید تحریم شدند و جمعا به میزان جریمه افراد مرتبط با ایران ۹ میلیارد و ۵۶۱ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار قرار گرفت.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر افزود: آمریکا تهدیدهای خود را بیشتر کرد. ۴ بهمن سال ۱۳۹۲ جان کری اعلام کرد که اگر ایران از توافقنامه عدول کند ما برای ایران گزینه نظامی آماده و مهیا کردهایم در مقابل بیشرمانه ما را منفعل معرفی کردند و در نزد ملتها متهم به تزلزل شدیم البته توقع آنها خیلی بیشتر شد.
زاکانی گفت: سال گذشته رئیسجمهور در دیدار با نمايندگان مجلس اعلام کرد پاسخ بنده به تماس تلفنی اوباما به خاطر دلسوزی برای ایشان و در سایه تحقیری بود که در این سفر رئیسجمهور آمریکا شده بود. اما رئیسجمهور خود بهتر میداند که آنچه در سال گذشته شاهد آن بودیم این بود که اراده رئیسجمهوری آمریکا و دستگاه دیپلماسی وی تحقیر رئیسجمهوری کشورمان، دولت و ملت ایران بود.
وی تاكيد كرد: ما ضمن هشدار به رعایت مصالح انقلاب اسلامی و منافع ملی مجدانه از ریاست جمهور خواستاریم احساسات شخصی خود را دخیل در مراودات دستگاه دیپلماسی کشور به نمایندگی از مردم رشید ایران و انقلابی کشورمان ننمایند. با تدبیر و اعتدال به راه طی شده سال گذشته بیندیشند و سرمایه و آبروی این ملت نمونه انقلاب اسلامی را در جای خویش صرف نمایند تا اسباب توفیقات بیشتری گردد.
معاون ستاد کل نیروهای مسلح با بیان اینکه دشمنیهای آمریکا شیطان بزرگ تا زمانی که روحیه انقلابی و استکبارستیزی و عدالتخواهی در ملت ایران جاری باشد ادامه خواهد داشت، گفت: مردم ما هرگونه ارتباط و مذاکره با آمریکا را با بدبینی و حساسیت دنبال میکنند و معتقدند آمریکای دروغگو تا آدم نشود قابل اعتماد نخواهد بود.
رئیس سازمان بسیج دانشجویی نيز با بیان اینکه اگر دیدار روحانی با اوباما را پیروزی به حساب بیاوریم، مرتکب اشتباه راهبردی شدهایم، گفت: ملت ایران هرگز از سهلانگاری مسئولان نخواهد گذشت.
محمد ودودحیدری با اشاره به سخنان رئیسجمهور قبل از سفر به نیویورک، گفت: روحانی به عنوان رئیسجمهور و نماینده رسمی ایران در مذاکرات، گفتوگوها، جلسات و برنامههای خارج از کشور حاضر میشود پس میبایست منافع ملی و ارزشهای اسلامی را در نظر بگیرد.
حیدری ضمن یادآوری این سخن رئیسجمهور که گفت «ما تا قیامت نمیتوانیم با آمریکا قهر باشیم»، تاکید کرد: این گفته درست است، ولی دشمنی ما با آمریکا تا روزی که آنها دست از رفتارهای استکباری خود بر نداشتهاند ادامه خواهد داشت.
وی افزود: مشکل ایران و آمریکا تنها زمانی حل میشود که این شیطان بزرگ ماهیت انقلاب اسلامی و نقش رهبری انقلاب اسلامی را در جهان امروز بپذیرد. مطمئنا خصومتهای آمریکا علیه ملت ایران همچنان تداوم خواهد داشت زیرا ریشه این دشمنی در مباحث اعتقادی ملت ایران است.
تماس روحاني و اوباما
در نهايت صاحب نظران سياسي معتقدند كه تماس با اوباما خواه «برنامهریزی شده» و خواه «اتفاقی» باشد «اقدامی نابجا» است چرا كه رئیسجمهور به خوبی از «خطوط قرمز» نظام در این باره آگاه است و ميداند، براساس فرمایشات صریح رهبر معظم انقلاب و ادله فراوان عقلی و منطقی، به هیچ عنوان نباید اسیر حاشیهسازیها و هرگونه حرکت مشکوک جهت ارتقای سطح مذاکرات با آمریکا فراتر از وزرای خارجه دو کشور شود و آگاه است كه کوچکترین اشتباهی در این زمینه، شرایط را بیش از هر زمان دیگر دشوار خواهد ساخت.
تجربه سال گذشته سفر به نيويورك را نبايد فراموش كرد كه اگر چه مواضع اصولی رئیسجمهور در مجمع عمومی سازمان ملل تحسین برانگیز بود اما «اقدام نا به جا» در گفتوگوی تلفنی با باراک اوباما در آخرین ساعات حضور در نیویورک باعث شد تا موجی از انتقادات علیه این اقدام بیهوده و پرهزینه رئیسجمهور به راه افتد، هر چند بسیاری از ذوق زدگان داخلی نیز، این اقدام اشتباه را به منزله آغاز گسترش رابطه با شیطان بزرگ و رفع تحریمها تلقی کردند.
اظهارات سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران كه تاکید کرده است كه هیچ تصمیمی برای دیدار با اوباما صورت نگرفته است نيز ناشي از همين تجربه است چنانکه با وجود گذشت یک سال از آن حرکت، حجم تحریمها و دشمنیهاي آمریکا علیه ایران نه تنها تفاوتی نکرده بلکه افزایش پيدا کرده است، ظاهرا این پیام به دولت منتقل شده که گفتوگوی تلفنی و حضوری با رئیسجمهور آمریکا تاثیری در کاهش خصومت آمریکا نسبت به ایران ندارد و تنها باعث تزلزل هژمونی جمهوری اسلامی ایران در میان ملتهاي آزاده منطقه و جهان میشود.
تاكيدات رهبر معظم انقلاب
همچنين نبايد فراموش كنيم كه رهبر معظم انقلاب نیز ۲۲ مرداد امسال در جمع مسئولان وزارت خارجه و سفرای کشورمان بالاترین سطح مجاز گفتوگو با آمریکا را در سطح «وزرای دو کشور» مشخص کرده و فرمودند:
«در گذشته میان مسئولان ما و مسئولان امریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر بخاطر مسائل حساس هستهای و تجربهای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماسها، نشستها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایدهای عاید نشد بلکه لحن امریکاییها تندتر و اهانتآمیزتر شد و توقعات طلبکارانه بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبونهای عمومی بیان کردند.»
ایشان درباره نفی تعامل با آمریکا تأکید کردند: رابطه با آمریکا و مذاکره با این کشور به جز در موارد خاصی برای جمهوری اسلامی نه تنها هیچ نفعی ندارد بلکه ضرر هم دارد و کدام عاقلی است که دنبال کار بیمنفعت برود!؟... عدهای اینجور وانمود میکردند که اگر با آمریکاییها دور میز مذاکره بنشینیم بسیاری از مشکلات حل میشود، البته ما میدانستیم اینجور نیست اما قضایای یک سال اخیر برای چندمینبار این واقعیت را اثبات کرد.
رهبر انقلاب در تبیین ضررهای ناشی از مذاکره با آمریکاییها افزودند: «این کار ما را در افکار عمومی ملتها و دولتها به تذبذب متهم میکند و غربیها با تبلیغات عظیم خودشان، جمهوری اسلامی را دچار انفعال و دوگانگی جلوه میدهند.» ایشان همچنین ضرر دیگر نشست و برخاست با آمریکا را ایجاد زمینه برای طرح توقعات جدید از سوی آنها دانستند.
در آستانه سفر به نیویورک انجام شد؛ دیدار رئیس جمهور با رهبر معظم انقلاب اسلامی
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در آستانه سفر به نيويورك براي شركت در اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل متحد، با حضرت آيت الله خامنهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي ديدار و گفتوگو كرد.
در اين ديدار، رهبر معظم انقلاب براي رئيس جمهور دعا و آرزوي موفقيت كردند.