روز گذشته و برخلاف سال‌هایی که لایحه بودجه دقیقه ۹۰ هر سال رهسپار بهارستان مي‌شد؛ لایحه بودجه ۹۴ توسط رئیس‌جمهور تقدیم مجلس شد تا بهارستانی در مدت ماه‌های باقی مانده سال فضایی برای کار کارشناسی و بررسی دقیق بر روی این لایحه را داشته باشند.
به گزارش سیاست روز؛ تا پیش از این اتفاق افت قیمت نفت در بازارهای جهانی این بودجه و مفاد آن را با اما و اگرهای زیادی روبرو کرد و نگرانی‌ها برای درآمدهای تعیین شده در بودجه را بیشتر کرد. هرچند متولیان و دست‌اندرکاران تدوین بودجه مدعی بودند که این بودجه واقع‌بینانه نوشته شده و کسری قابل‌توجهی در آن وجود ندارداما لایحه ارایه شده از سوی رئیس‌جمهور تمام ادعا را رد کرد.
براساس لایحه بودجه سال ۹۴ تراز عملیاتی بودجه منفی ۴۶ هزار و ۴۶۲ میلیارد تومان است و همانطور که در جدول شماره یک لایحه بودجه سال ۱۳۹۴ آمده است فاصله ۴۶ هزار و ۴۶۲ میلیارد تومانی درآمدها نسبت به هزینه‌ها را نشان می‌دهد. طبق این جدول درآمدها ۱۱۹ هزار و ۵۵۶ میلیارد تومان و هزینه‌ها ۱۶۶ هزار و ۱۸ میلیارد تومان است.
تفاوت درآمدها و هزینه‌ها در بودجه، تراز عملیاتی بودجه را ترسیم می‌کند که با این حساب تراز عملیاتی بودجه سال آینده منفی ۴۶ هزار و ۴۶۲ میلیارد تومان است. این رقم در بودجه ۹۳، ۵۰ هزار میلیارد تومان بود.
بودجه واقع‌بینانه
این اتفاق در حالی رخ داد که تا پیش از این کردبچه مشاور معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور در گفت‌وگویی تاکید کرد بود که این تراز به معنای کسری بودجه نیست و در واقع به معنای تفاوت بین درآمدهای غیر‌نفتی و اعتبارات جاری و هزینه‌ای است. تراز عملیاتی نشان می‌دهد که چه مقدار از اعتبارات هزینه‌ای را می‌توان از درآمدهای غیر‌نفتی تامین کرد.
علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی هم درباره تاثیر کاهش درآمدهای نفتی بر بودجه ۹۴ تصریح کرد: بودجه سال آینده به صورت واقع‌بینانه و بدون کسری تدوین شده است.
وی با بیان اینکه، هزینه‌های عمرانی به صورت کامل و مطلوب پرداخت مي‌شود، اظهار داشت: با توجه به اینکه کشور نیاز به خروج از رکود و هزینه‌هاي عمرانی نقش مهمی در این امر دارد، بودجه این بخش برای سال آینده با دقت تنظیم شده است.
بودجه ۴۸ هزار میلیارد تومانی هدفمندی
دولت در لایحه پیشنهادی بودجه ۹۴ سقف بودجه هدفمندی یارانه‌ها را بدون تغییر ۴۸ هزار میلیارد تومان تصویب کرده است و بودجه یارانه نقدی و غیرنقدی سال آینده نیز ۴۲ هزار میلیارد تومان تعیین شد.
براساس تبصره ۲۱ لایحه پیشنهادی بودجه ۹۴ در اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها مصوب ۱۵/۱۰/۸۸ به دولت اجازه داده مي‌شود در سال ۹۴ منابع مالی حاصل از اصلاح قیمت کالاها و خدمات موضوع قانون مذکور و ردیف‌هاي یارانه‌ای این قانون را با استفاده از انواع روش‌هاي پرداخت نقدی و غیرنقدی به خانوارهای هدف و نیازمند توزیع و همچنین برای ارائه خدمات حمایتی و کمک به بخش تولید به شرح زیر اقدام نماید:
درآمد حاصل از اجرای مفاد مواد ۱ و ۳ قانون مذکور در سال ۹۴ تا مبلغ چهارصد و هشتاد هزار میلیارد ریال تعیین مي‌گردد.
منابع مذکور در بند الف و منابع مربوط به ردیف‌هاي یارانه‌اي از محل بودجه عمومی دولت مندرج در این قانون به شرح زیر هزینه مي‌گردد:
تا مبلغ پنجاه و دو هزار میلیارد ریال در اجرای ماده ۸ قانون هدفمند کردن یارانه‌ها برای کمک به بخش تولید، بهبود حمل‌و‌نقل عمومی و بهینه‌سازی مصرف انرژی در واحدهای تولیدی، خدماتی و مسکونی و جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست.
تا مبلغ چهل و هشت هزار میلیارد ریال به منظور اجرای بند ب ماده ۳۴ قانون ۳۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران.
تا مبلغ چهارصد و بیست هزار میلیارد ریال به منظور پرداخت نقدی و غیرنقدی موضوع ماده ۷ قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اختصاص مي‌یابد.
تا مبلغ سیزده هزار میلیارد ریال به منظور تامین بخشی از یارانه سود تسهیلات تامین مسکن حمایتی زوج‌هاي جوان، اقشار آسیب‌پذیر، روستاییان، ساماندهی مسکن در بافت‌هاي فرسوده، سکونتگاه‌هاي حاشیه شهرها و مسکن مهر.
تا مبلغ ده هزار میلیارد ریال به منظور کمک به برنامه‌هاي اشتغال و جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها جابه‌جایی تا ده درصد در موارد فوق مجاز است.
۱۰۰ درصد منابع حاصل از افزایش قیمت برق و آب در سال‌هاي ۹۳ و ۹۴ به حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز و براساس مفاد ماده ۸ قانون هدفمندی یارانه به صنعت آب و برق اختصاص مي‌یابد.
آيین‌نامه اجرایی این تبصره ظرف سه ماه توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و با همکاری وزارتخانه‌هاي امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو، صنعت، راه، ورزش و تعاون تهیه مي‌شود و به تصویب هیات وزیران مي‌رسد.
درآمد ۷۱ هزار میلیارد تومانی نفت
در لایحه بودجه ۹۴ بودجه شرکت‌ها و بانک‌ها ۵۹۶ هزار میلیارد تومان، درآمد مالیاتی ۸۶ هزار میلیارد تومان، یارانه ۱۵ هزار و ۶۴۳ میلیارد تومان، حقوق و دستمزد کارکنان دولت ۶۴ هزار میلیارد تومان و درآمد فروش نفت ۷۱ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
یارانه شیر، انرژی و نان
دولت در لایحه پیشنهادی بودجه ۹۴ یارانه نان و انرژی را نسبت به بودجه امسال کاهش داد. یارانه نان که در بودجه سال‌جاری ۵ هزار میلیارد تومان مصوب شده بود در لایحه پیشنهادی سال آینده به ۲۳۰۰ میلیارد تومان تقلیل یافت.
یارانه شیر مدارس نیز در لایحه بودجه ۹۴ همانند سال‌جاری ۱۵۰ میلیارد تومان مصوب شده است. نکته قابل‌توجه دیگر در لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه سال آینده کاهش یارانه انرژی مي‌باشد. طبق بودجه امسال یارانه انرژی (مابه‌التفاوت قیمت برق و سوخت نیروگاه‌ها) ۵۳۰۰ میلیارد تومان مصوب شده بود اما دولت رقم این یارانه را برای سال آینده ۴ هزار میلیارد تومان پیشنهاد کرده است.
کاهش اعتبارات یارانه‌اي انرژی در لایحه پیشنهادی بودجه ۹۴ احتمال اجرای فاز سوم هدفمندی یارانه‌ها را تقویت مي‌کند.
نرخ ۱۰ درصدی مالیات بر ارزش افزوده
طبق لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه ۹۴ بناست مالیات بر ارزش افزوده با ۲ درصد افزایش به ۱۰ درصد برسد.
طبق بند الف تبصره ۹ لایحه پیشنهادی بودجه ۹۴ سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۵۲ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران برای سال ۹۴، مبلغ یکصد و سی و هشت میلیون ریال در سال تعیین مي‌شود و مازاد آن به نرخ ۱۰ درصد برای بخش خصوصی و دولتی و سایر دستگاه‌هاي اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده ۵ قانون محاسبات عمومی کشور تعیین مي‌شود.
در بند ب این تبصره تاکید شده که مدت اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده تا پایان سال ۹۴ تمدید مي‌شود.
همچنین در بند ج دولت تاکید کرده شرط تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای برخوردای از تسهیلات موضوع ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌هاي مستقیم مصوب سال ۶۶ و تبصره ۲ ماده ۱۱۹ قانون برنامه پنجم توسعه برای صاحبان مشاغل وسائط نقلیه، املاک و منبع ارث برای عملکرد سال‌هاي ۹۰ تا ۹۴ الزامی نیست.
دولت در بند ط این تبصره در توضیح چرایی افزایش ۲ درصدی مالیات بر ارزش افزوده در سال‌جاری آورده است که در سال ۹۴ علاوه بر افزایش قانونی نرخ مالیات بر ارزش افزوده یک واحد درصد بعنوان مالیات سلامت به نرخ مالیات بر ارزش افزوده سهم دولت اضافه و همزمان با دریافت مستقیما به ردیف درآمدی ۱۱۰۵۱۲ واریز مي‌شود.
معافیت مالیاتی یک میلیون و ۱۱۵ هزار تومانی حقوق و دستمزد
طبق تبصره ۹ لایحه پیشنهادی بودجه ۹۴ کل کشور سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۵۲ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران برای سال ۹۴ مبلغ ۱۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در سال تعیین می‌شود و مازاد آن به نرخ ۱۰ درصد برای بخش خصوصی و دولتی و سایر دستگاه‌های اجرایی ماده ۵ قانون مدیریتی خدمات کشوری و ماده ۵ قانون محاسبات عمومی کشور تعیین می‌شود.
بر این اساس سقف معافیت مالیات حقوق در سال ۱۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و در ماه یک میلیون و ۱۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است. این سقف معافیت مالیاتی برای سال‌جاری یک میلیون تومان بوده است. البته طبق قانون معافیت‌های مالیاتی به شرط انجام تکالیف قانونی مالیاتی است، مثلا اگر یک صنف مشمول، اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را به موقع ارائه نکند یا اظهارنامه مالیات بر درآمد را در موعد مقرر پرداخت نکند، این معافیت درآمدی ماهانه یک میلیون و ۱۱۵ هزار تومانی نیز لغو می‌شود.
۱۰۰۰ میلیارد تومان برای اشتغال
جزئیات بودجه ۹۴ نشان مي‌دهد که ۱۰ هزار میلیارد ریال برای اشتغال جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها تخصیص داده خواهد شد. بر این اساس کل منابع و مصارف هدفمندی یارانه در تبصره ۲۱ لایحه بودجه ۹۴ مانند سال گذشته ۴۸ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که یکی از مصارف آن اختصاص مبلغ ده هزار میلیارد ریال به منظور کمک به برنامه‌هاي اشتغال جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها است.
سهم ۲۰ درصدی صندوق توسعه ملی و تکالیف وزارت نیرو
طبق لایحه پیشنهادی بودجه ۹۴ کل کشور سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی ۲۰ درصد شده است. این در حالی است که طبق قانون برنامه پنجم توسعه سالانه باید ۳ درصد به سهم این صندوق افزوده شود و براساس بودجه سال ۹۳ کل کشور سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی ۳۱ درصد بوده است.
براساس لایحه بودجه ۹۴ وزارت نیرو از طریق شرکت‌های آبفای شهری کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب بهای شهری، به ازای هر متر مکعب فروش آب شرب مبلغ ۱۰۰ ریال از مشترکین آب دریافت و به خزانه‌داری کل کشور واریز کند. ۱۰۰ درصد وجود دریافتی تا سقف ۳۹۰ میلیارد ریال از محل حساب مزبور صرفاً جهت آبرسانی شرب روستایی اختصاص می‌یابد.
اعتبار مزبور براساس شاخص کمبود آب شرب سالم بین استان‌های کشور در مقاطع سه ماهه از طریق شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور توزیع می‌شود تا پس از مبادله موافقتنامه بین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها و شرکت‌های آب و فاضلاب روستایی استان‌ها هزینه شود. وجوه فوق به عنوان درآمد شرکت ذیربط محسوب نمی‌شود و مشمول مالیات نمی‌شود.
وزارت نیرو موظف است علاوه بر دریافت بهای برق به ازای هر کیلو وات ساعت برق فروخته شده، مبلغ ۳۰ ریال به عنوان عوارض برق در قبوض مربوطه درج و از مشترکین برق به استثنای مشترکین خانگی روستایی و چاه‌های کشاورزی دریافت کند. وجوه حاصله به حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز و حداکثر تا سقف ۴ هزار میلیارد ریال صرفاً بابت حمایت از توسعه و نگهداری شبکه‌های برق روستایی و تولید برق تجدید‌پذیر و پاک، توسط شرکت توانیر هزینه می‌شود.
بهره مالکانه ۱۵۰۰ میلیارد تومانی
براساس لایحه بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۹۴، درآمد حاصل از بهره مالکانه و حقوق دولتی معادن ۱۵۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. درآمد حاصل از حق انتقاع بهره‌برداری معادن در سال آینده ۱۳۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
براساس لایحه دولت برای بودجه سال ۹۴ کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی استخراج‌کننده معادن سنگ آهن موظفند بابت حق انتقاع بهره‌برداری ۳۰ درصد پرداخت کنند.
