انریکه مورا معاون بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا امروز به تهران خواهد آمد . حال این سوال مطرح است که وی چه اهدافی را در تهران دنبال می‌کند و در نهایت آنکه مذاکرات وی چگونه می‌تواند برای طرفین مفید باشد؟ نگاهی بر تحولات اخیر اروپا و مواضع سران این اتحادیه بیانگر دورانی حساس و بعضا نابسامان برای این اتحادیه است که ماهیت درونی و جهانی آن را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در این چارچوب اولا جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیرا اعلام کرده است که اتحادیه اروپا رسما جایگاه جهانی خود را از دست داده و به جای یک بازیگر تاثیرگذار صرفا تبدیل به یک موضع گیری کننده در میان یک جانبه گرایی آمریکایی و رویکردهای چند جانبه گرایانه روسیه شده است. وی در نهایت خواستار تغییر در سیاست های اروپا بویژه رویکرد به استقلال نظامی از ناتو و آمریکا شده است. ثانیا بسیاری از مقامات کشورهای اروپایی تاکید دارند که سیل آوارگان و پناه‌جویان افغانستانی بحرانی جدید پیش روی این کشورهاست که می‌تواند تبعات سیاسی، اقتصادی و امنیتی بسیاری برای اروپا به همراه داشته باشد.
در ریشه یابی مباحث مذکور می‌توان گفت که در حوزه افغانستان، اروپایی‌ها به مدت ۲۰ سال در کنار آمریکا به اشغال این کشور تن داده و به جای اجرای وظایف انسانی برای برآورده ساختن نیازها و مطالبات مردم افغانستان، صرفا در قالب اشغالگر به همراهی با سیاست‌های ضد بشری و بحران ساز آمریکا پرداختند چنانکه هنگام خروج نیروهای خارجی از افغانستان در شهریور، سازمان ملل رسما اعلام کرد که ۱۸ میلیون افغانستانی نیازمند کمک‌های بشر دوستانه هستند. در حوزه افول جایگاهی جهانی آمریکا نیز به صراحت می‌توان گفت که اروپا از جنگ جهانی دوم تاکنون در حوزه سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی به مهره‌ای برای آمریکا مبدل شده است حال آنکه نتیجه این همگرایی و خدمت رسانی در نهایت خیانت آمریکا بوده است. خیانتی که نمود آن را در اعمال تعرفه‌های تجاری علیه کالاهای اروپایی و نیز اقدام اخیر انگلیس و آمریکا در برهم زدن قرار داد ۹۰ میلیارد دلاری فرانسه برای ساخت زیر دریایی برای استرالیا می‌توان مشاهده کرد. اروپایی‌ها اخیرا رسما اذعان کرده‌اند که آمریکا شریکی غیر قابل اعتماد است که باید راهشان را از آن جدا سازند.
این دو بحران و البته چالشهای اقتصادی حاکم بر بسیاری از کشورهای اروپایی در حالی ماهیت این اتحادیه را تحت الشعاع قرار داده است که این سوال مطرح می‌شود که آیا ایران ظرفیتی برای تاثیرگذاری بر این بحران‌ها دارد و آیا سفر معاون بورل به تهران می‌تواند زمینه ساز برخورداری اروپا از ظرفیت‌های جمهوری اسلامی در کاهش این بحران‌ها گردد؟ با توجه به موقعیت جغرافیایی جمهوری اسلامی و همسایگی آن با افغانستان و نیز مباحثی همچون برجام، این امر مطرح است که جمهوری اسلامی قطعا از ظرفیت‌های بسیاری برای رفع بحران‌های اروپا برخوردار است که مواضع سران اروپایی در باب نقش منطقه‌ای ایران و مسئله برجام گواهی بر این امر است. این نقش آفرینی در حالی مطرح است که یک اصل اساسی برای تحقق این امر وجود دارد و آن لزوم تغییر نگرش اروپایی‌هاست.
آنچه تا به امروز از سوی اروپا مشاهده شده است آن بوده که با سیاست فشار و تحریم به دنبال امتیازخواهی از ایران بوده‌اند در حالی که هرگز به تعهدات خود عمل نکرده‌اند. این سیاست شکست خورده برگرفته از وابستگی و تکیه اروپا به آمریکا بوده که عملا زیر سوال رفتن استقلال و منافع این کشورها را به همراه داشته است. در مقطع کنونی اروپایی‌ها نیازمند تغییر رفتار عملی در سیاست‌هایشان در قبال جمهوری اسلامی و تحولات جهانی هستند. از یک سو اروپا به جای ادعای غیر سازنده محدود سازی منطقه‌ای ایران، باید ضمن اذعان به حقیقت موقعیت برتر و امنیت ساز ایران در منطقه و دست برداشتن از سیاست‌های بحران‌ساز در افغانستان، به حمایت از ابتکارات جمهوری اسلامی برای حل بحران سیاسی و اقتصادی در افغانستان بپردازد و از سوی دیگر به جای همراهی با سیاست تحریم و تهدید علیه ایران، ضمن اجرای تعهدات برجامی در لغو تمام تحریم‌ها، به مجازات آمریکا به عنوان ناقض و برهم زننده برجام بپردازد. رویکرد به این اقدامات در کنار آنکه می‌تواند سفری مفید برای معاون بورل به تهران رقم زند که تاثیرات بسیاری بر حل چالشهای اروپا در قبال بحران آوارگان افغانستانی و نیز اجیای جایگاه جهانی اتحادیه خواهد داشت و این فرستی که در اختیار اروپا قرار دارد به شرط آنکه با تکرار سیاست‌های گذشته و همراهی با آمریکا این فرصت را به فرصت سوخته مبدل نسازد.
نویسنده: قاسم غفوری
در ریشه یابی مباحث مذکور می‌توان گفت که در حوزه افغانستان، اروپایی‌ها به مدت ۲۰ سال در کنار آمریکا به اشغال این کشور تن داده و به جای اجرای وظایف انسانی برای برآورده ساختن نیازها و مطالبات مردم افغانستان، صرفا در قالب اشغالگر به همراهی با سیاست‌های ضد بشری و بحران ساز آمریکا پرداختند چنانکه هنگام خروج نیروهای خارجی از افغانستان در شهریور، سازمان ملل رسما اعلام کرد که ۱۸ میلیون افغانستانی نیازمند کمک‌های بشر دوستانه هستند. در حوزه افول جایگاهی جهانی آمریکا نیز به صراحت می‌توان گفت که اروپا از جنگ جهانی دوم تاکنون در حوزه سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی به مهره‌ای برای آمریکا مبدل شده است حال آنکه نتیجه این همگرایی و خدمت رسانی در نهایت خیانت آمریکا بوده است. خیانتی که نمود آن را در اعمال تعرفه‌های تجاری علیه کالاهای اروپایی و نیز اقدام اخیر انگلیس و آمریکا در برهم زدن قرار داد ۹۰ میلیارد دلاری فرانسه برای ساخت زیر دریایی برای استرالیا می‌توان مشاهده کرد. اروپایی‌ها اخیرا رسما اذعان کرده‌اند که آمریکا شریکی غیر قابل اعتماد است که باید راهشان را از آن جدا سازند.
این دو بحران و البته چالشهای اقتصادی حاکم بر بسیاری از کشورهای اروپایی در حالی ماهیت این اتحادیه را تحت الشعاع قرار داده است که این سوال مطرح می‌شود که آیا ایران ظرفیتی برای تاثیرگذاری بر این بحران‌ها دارد و آیا سفر معاون بورل به تهران می‌تواند زمینه ساز برخورداری اروپا از ظرفیت‌های جمهوری اسلامی در کاهش این بحران‌ها گردد؟ با توجه به موقعیت جغرافیایی جمهوری اسلامی و همسایگی آن با افغانستان و نیز مباحثی همچون برجام، این امر مطرح است که جمهوری اسلامی قطعا از ظرفیت‌های بسیاری برای رفع بحران‌های اروپا برخوردار است که مواضع سران اروپایی در باب نقش منطقه‌ای ایران و مسئله برجام گواهی بر این امر است. این نقش آفرینی در حالی مطرح است که یک اصل اساسی برای تحقق این امر وجود دارد و آن لزوم تغییر نگرش اروپایی‌هاست.
آنچه تا به امروز از سوی اروپا مشاهده شده است آن بوده که با سیاست فشار و تحریم به دنبال امتیازخواهی از ایران بوده‌اند در حالی که هرگز به تعهدات خود عمل نکرده‌اند. این سیاست شکست خورده برگرفته از وابستگی و تکیه اروپا به آمریکا بوده که عملا زیر سوال رفتن استقلال و منافع این کشورها را به همراه داشته است. در مقطع کنونی اروپایی‌ها نیازمند تغییر رفتار عملی در سیاست‌هایشان در قبال جمهوری اسلامی و تحولات جهانی هستند. از یک سو اروپا به جای ادعای غیر سازنده محدود سازی منطقه‌ای ایران، باید ضمن اذعان به حقیقت موقعیت برتر و امنیت ساز ایران در منطقه و دست برداشتن از سیاست‌های بحران‌ساز در افغانستان، به حمایت از ابتکارات جمهوری اسلامی برای حل بحران سیاسی و اقتصادی در افغانستان بپردازد و از سوی دیگر به جای همراهی با سیاست تحریم و تهدید علیه ایران، ضمن اجرای تعهدات برجامی در لغو تمام تحریم‌ها، به مجازات آمریکا به عنوان ناقض و برهم زننده برجام بپردازد. رویکرد به این اقدامات در کنار آنکه می‌تواند سفری مفید برای معاون بورل به تهران رقم زند که تاثیرات بسیاری بر حل چالشهای اروپا در قبال بحران آوارگان افغانستانی و نیز اجیای جایگاه جهانی اتحادیه خواهد داشت و این فرستی که در اختیار اروپا قرار دارد به شرط آنکه با تکرار سیاست‌های گذشته و همراهی با آمریکا این فرصت را به فرصت سوخته مبدل نسازد.
نویسنده: قاسم غفوری
