قطعنامه پارلمان اروپا مبنی بر عادی‌سازی روابط با ایران در حالی مصوب شد که ناظران سیاسی ضمن اذعان به شکاف بین اروپا و آمریکا، بر دستپاچه نشدن محافل سیاسی و اقتصادی کشور از این قطعنامه تاکید و بر استفاده مسئولان نسبت به این انفاق جهت توسعه پایدار کشور اذعان داشتند.
دیروز پارلمان اروپا به قطعنامه عادی‌سازی روابط با ایران رأی مثبت داد و آن را تصویب کرد؛ مصوبه‌ای که همزمان با برجام انتظار به رأی گذاشتن و اجرایی شدن آن می‌رفت.
حالا بعد از تأخیر تقریباً یک ساله کمیته روابط خارجی پارلمان اروپا پیش‌نویس سند مربوط به «راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران پس از توافق هسته‌ای» را به رای گذاشت و با ۳۷ رأی موافق و ۱۵ رأی مخالف، آن را تصویب کرد.
به گزارش تسنیم هانس وَن بالن، از نمایندگان پارلمان اروپا تصریح کرده است «طرح تصویب شده از سوی کمیته امور خارجی پارلمان اروپا» جدی بودن شروط و معیارهایی تعیین شده برای ایران را نشان نمی‌دهد». این پیش‌نویس که «ریچارد هوویت» از اعضای شاخه قانونگذاری اتحادیه اروپا از حزب کارگر انگلیس و متحد نزدیک جرمی کوربین رئیس این حزب، آن را تهیه کرده «درباره راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران پس از توافق هسته‌ای» است.
البته با وجود تصویب این پیش‌نویس، ائتلاف لیبرال دموکراتها در پارلمان اروپا به پیش‌نویس سند مربوط به راهبرد اتحادیه اروپا در عادی‌سازی روابط با ایران رأی مخالف دادند.
هانس وَن بالن، از نمایندگان پارلمان اروپا تصریح کرده است «طرح تصویب شده از سوی کمیته امور خارجی پارلمان اروپا» جدی بودن شروط و معیارهایی تعیین شده برای ایران را نشان نمی‌دهد».
ماریچه اسخاکه گزارشگر کمیته روابط بین‌المللی INTA گفت: ما از توافق با ایران به عنوان موفقیت اتحادیه اروپا و دیپلماسی چندجانبه استقبال می‌کنیم، اما این گزارش فاقد توازن لازم است و به مسائل مهم برای گروه سیاسی ما رسیدگی نکرده است.
واکنش ایران به تصویب قطعنامه اتحادیه اروپا
البته ساعتی پس از انتشار این قطعنامه و انتشار آن بر روی تلکس‌های خبری بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان اظهار داشت: پارلمان اروپا با تصویب قطعنامه‌ای تحت عنوان راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران پس از توافق هسته‌ای به دنبال عادی‌سازی و توسعه روابط بلندمدت با جمهوری اسلامی ایران است، این موضوع حاکی از اراده مثبت این نهاد اروپایی برای گسترش و تعمیق مناسبات دوجانبه در تمامی ابعاد با ایران است.
قاسمی افزود: این قطعنامه ضمن اذعان به نقش موثر بین‌المللی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران در برقراری و ایجاد ثبات و آرامش در منطقه، بر لزوم مشارکت سازنده کشورمان در حل مناقشات منطقه‌ای و مبارزه با تروریسم، بویژه داعش و سایر گروه‌های مشابه و توسعه روابط در کلیه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، انرژی، علمی، آموزشی، پژوهشی و زیست‌محیطی تاکید دارد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از پارلمان اروپا انتظار دارد متناسب با مقتضیات دوران پسابرجام و به دور از ملاحظات سیاسی و جار و جنجال‌های تبلیغاتی سوء، اقدام به تدوین راهکارهایی مشخص برای توسعه و تعمیق روابط داشته باشد. وی افزود: اشاره به برخی موارد که با واقعیات موجود جمهوری اسلامی ایران سازگاری ندارد و مبتنی بر دیدگاه‌های متفاوت فرهنگ اروپایی عنوان شده، نمی‌تواند کمک چندانی به توسعه روابط فی‌مابین کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده که با موضوع حقوق بشر نباید برخوردی سیاسی داشت و استانداردهای دوگانه را در این زمینه اعمال کرد، افزود: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در یک فضای آرام و غیرجنجالی و از طریق گفت‌وگو و تبادل نظر دیدگاه‌های دین مبین اسلام را در زمینه حقوق بشر تبیین کرده و در جهت تعامل با دیگران و نزدیکی هر بیشتر نظرات طرفین تلاش کند.
وی همچنین تاکید کرد: آزمایش‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست‌های دفاعی کشور انجام می‌گیرد و توانایی‌های دفاعی ایران به هیچ وجه قابل مذاکره و مصالحه نیست. جمهوری اسلامی ایران از ابتدا نسبت به تمامی تهدیدات تروریستی اعم از گروه‌های تکفیری و داعش و سایر گروه‌های مشابه هشدارهای لازم را داده و در جهت مبارزه با آنها از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است.
قاسمی در پایان یادآور شد: قطعنامه‌های مصوب پارلمان اروپا اگر چه فاقد ضمانت اجرایی هستند، با این حال باید رویکردی سازنده واقع گرایانه را بازتاب دهند. با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای انجام گفت‌وگوها براساس احترام متقابل اعلام کرده، بدون تردید برگزاری دومین دور گفت‌وگوهای سیاسی و حقوق بشری میان مقامات اتحادیه اروپا و ایران در ماه نوامبر حرکت در مسیری درست است و می‌تواند به نزدیکی دیدگاه‌ها و تعامل هر چه بیشتر طرفین مساعدت کند.
ناظران سیاسی در ارزیابی خود از این مصوبه بر این باورند که شاید یکی از دلایل رای به قطعنامه مذکور اختلاف و شکافی که میان اروپا و آمریکا بر سر موضوعاتی همچون ایران و توافق هسته‌ای رخ داده است.
گرچه هنوز هم برخی کشورهای اروپایی همچنان از آمریکا تبعیت بی‌چون و چرا دارند؛ مصداق حرفمان نبود تبادلات بین بانکی میان ایران و غرب است که چند وقت پیش نیز رئیس بانک مرکزی و دیگر مقامات کشورمان به آن اذعان کردند؛ اما به باور ناظران سیاسی این مصوبه حکایت از شکافی عمیق میان اروپا و آمریکا است و غرب با این اقدام می‌تواند یکبار دیگر در آزمون راستی‌آزمایی در قبال ایران خود را محک بزند!
غربی که مشروع دانستن رژیم غاصب صهیونیستی را به عنوان شرط برای عادی‌سازی روابط با تهران معرفی می‌کند؛ آیا با این مصوبه از این رویکردها فاصله خواهد گرفت؟! به هر ترتیب ناظران معتقدند که دستگاه سیاست خارجی و حتی بخش اقتصادی ما تنها به صرف این قطعنامه دچار دستپاچگی شده و اقدام غیر اصولی انجام دهند؛ البته بهره‌برداری مسئولان از این اقدام اروپا در مسیر توسعه پایدار کشور اتفاق خوبی خواهد بود.
به هر ترتیب در ارزیابی این اقدام پارلمان اروپا سیاست روز با کارشناسان به گفت‌وگو پرداخت که در ذیل می‌آید.
شکاف میان غرب و آمریکا
دکتر سیدرضا صدرالحسینی درخصوص این قطعنامه گفت: در فرآیند پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی نکته قابل تجزیه و تحلیل، تبعیت اتحادیه اروپا از آمریکا بالاخص بعضی از این کشورها همچون انگلیس است. وی افزود: دربحث برجام نیز تا قبل از این قطعنامه تبعیت اروپا از آمریکا کاملا مشهود بوده اما این مسئله مدتی است باعث اختلافاتی میان اعضا نیز شده است.
وی اظهار داشت: به هر حال خبر این مصوبه برای عادی‌سازی روابط اتحادیه اروپا با تهران نشان از تصویر لغو تحریم‌های اروپا و حاکی از عمق شکاف بین اروپا و آمریکا و احتمال تشدید آن در صورت اجرایی شدن این مصوبه می‌دهد.
به اعتقاد صدرالحسینی معتقد است، جمهوری اسلامی در این مقطع می‌تواند از این مصوبه و از این اختلاف پدید آمده بهره برده و بخشی از تکنولوژي صنایع مورد نیاز در مسیر توسعه پایدار کشور را از اعضای این اتحادیه مرتفع نماید. وی در پایان گفت: البته نباید به هیج عنوان مسئولین اقتصادی و سیاست خارجی دستپاچه شده و بدون توجه به منافع درازمدت که همان انتقال تکنولوژی و افزایش تولید که به دنبال آن اشتغال‌زایی جوانان تحصیل کرده است اقدامی غیراصولی انجام دهند.
گام مثبت اتحادیه اروپا در قبال ایران
همچنین مهدی مطهرنیا کارشناس مسائل سیاست خارجی به سیاست روز با نگاهی متفاوت درخصوص قطعنامه دیروز پارلمان اروپا مبنی بر عادی‌سازی روابط با تهران گفت: جهان به دنبال عادی‌سازی روابط با ایران است.
وی گفت: با توجه به اینکه امروز در دوره گذار هستیم نه تنها اروپا بلکه آمریکا نیز به دنبال تغییر وضعیت روابط با ایران است، البته مسئله فقط روابط اروپا با تهران نیست ایران هم بخشی از این معادلات است که باید مورد توجه قرار گیرد.
به اعتقاد مطهرنیا برجام موجب شده دریچه‌های تعامل با ایران باز و این تعامل به تبادل اقتصادی و تقارب بین‌المللی اتصال پیدا خواهد کرد که ریل‌گذاری سیاسی در ایران و اروپا را به گونه‌ای فراهم شود که در چارچوب این هماهنگی زمینه ایجاد همکاری‌ها بیشتر شود.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: این قطعنامه گام مثبت اروپا به سمت تهران است و در اینجا افکار عمومی نسبت به عملکرد اتحادیه اروپا چه در بخش نخبگان و چه در بخش توده‌ها نگاهی سازنده خواهد داشت. وی در پایان اظهار داشت: گفت‌وگوهای انتقادی بین ایران و اروپا در اواخر دولت سازندگی شروع و به گفت‌وگوهای سازنده در دولت اصلاحات رسید؛ در دولت نهم و دهم دریک حالت برزخ و اکنون در دوران درون برجامی آماده بازگشت به یک وضعیت سازنده است.
هدی دهقان بذرافشان
