انتخابات مجلس دهم اگرچه در تاریخ هفتم اسفند ۹۴ برگزار شد اما رقابتها و ائتلافها از ماهها قبل، آغاز شده بود. محمدرضا عارف از جمله افرادی بود که میتوان گفت زودتر از همه تبلیغات انتخاباتی خود را کلید زد. وی پس از انصراف از رقابتهای انتخاباتی سال ۹۲ و انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم، خود را برای رفتن به مجلس شورای اسلامی آماده کرد و اکثر اصلاحطلبان از همان ایام، عارف را رئیس مجلس دهم میدانستند.
این شخصیت سیاسی، خود نیز بیرغبت به این موضوع نبود و با تشکیل بنیاد امید ایرانیان در تابستان سال ۹۲ تلاش کرد تا میان اصلاحطلبان نوعی اجماع بر سر ریاست خود در مجلس دهم به وجود بیاورد. سران اصلاحات نیز تمایل خود را نسبت به این مساله پنهان نکردند و رئیس دولت اصلاحات از جمله حامیان ریاست عارف بر مجلس دهم بود.
با برگزاری انتخابات سال گذشته و پیروزی لیست امید در تهران و انتخاب عارف به عنوان نفر اول شهر تهران، این گمان بیش از پیش قوت گرفت که عارف پاداش انصراف در سال ۹۲ را در مجلس دهم خواهد گرفت و با حمایت و تایید اکثریت اصلاحطلبان، وی به زودی بر کرسی ریاست مجلس خواهد نشست.
اینک اما با نزدیک شدن به تاریخ آغاز به کار خانه ملت در دوره جدید، خبرهایی خلاف آن گمانهزنیها به گوش میرسد. هرچند اصلاحطلبان علنا حرفی از عدم تمایل به ریاست عارف در مجلس نمیزنند اما خبرهای موثق حاکی از آن است که بسیاری از اصلاحطلبان و طیف دولت، حامی ریاست علی لاریجانی در مجلس هستند و معتقدند که محمدرضا عارف نه تنها شانسی برای رسیدن به این جایگاه ندارد که شایستگی کافی را هم ندارد.
دیدگاه مثبت اصلاحطلبان و دولت یازدهم درباره ریاست لاریجانی بر مجلس اگرچه به طور رسمی اعلام نمیشود و اصلاحطلبان در ظاهر، خود را حامی ریاست عارف میدانند اما این ظاهرسازی به قدری تصنعی بوده که همه از آن باخبر شدهاند و کار به جایی رسیده که حتی عارف هم طی روزهای اخیر در مصاحبهای گفت: «میدانستیم برخی افراد لیست امید به ریاست رقیب رای میدهند.»
برخی اخبار هم حکایت از آن دارد که اکثر نمایندگان در مجلس دهم حامی ریاست لاریجانی هستند و شنیدههایی نیز به گوش میرسد مبنی بر اینکه اتاق فکر اصلاحات برای جلوگیری از شکست اصلاحات در مجلس، به این نتیجه رسیده که عارف نباید کاندید ریاست مجلس شود و اگر وارد رقابت با لاریجانی شود قطعا شکست خواهد خورد و این موضوع برای اصلاحطلبان در مجلس که تا امروز مدعی پیروزی در انتخابات بودهاند و خود را صاحب اکثریت کرسیهای مجلس دانستهاند، شکست سنگینی محسوب خواهد شد.
از سوی دیگر اما برخی تحلیلگران معتقدند اگر عارف از رقابت بر سر ریاست مجلس دهم انصراف دهد، این به معنی پذیرش شکست و فرار است و عارف نباید طوری رفتار کند که نشانه ترس از آینده باشد. عارف هم خود به خوبی میداند که در این شرایط جنگیدن بهترین راه است و اگر بر سر کرسی ریاست مجلس نجنگد، کارنامه و موقعیتش در همان وضعیت سابق تثبیت شده و همیشه سیاستمدار فداکار باقی میماند.
اگر عارف کنارهگیری کند، هیچ چیز مهمی نصیبش نمیشود. دو سه ماه دیگر رقابتهای تبلیغاتی برای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم در ایران کلید میخورد، پای مصلحتهای بزرگتر به میان میآید و دوباره عارف در فضای سیاست و انتخابات محو میشود. در این شرایط، تصمیم او برای کناره نگرفتن از میدان رقابت با علی لاریجانی درستترین تصمیم است. او در شرایط کنونی چیزی برای از دست دادن ندارد و هیچ بعید نیست که در صورت انصراف، مهر خیانت به آرای رایدهندگان بر پیشانی وی حکاکی شود. عارف اگر بایستد و بجنگد و با اختلاف چند رای به علی لاریجانی ببازد، خیلی بهتر است از وضعیتی که لاریجانی با ۸۰ درصد آرای مجلس، رئیس شود. به نظر میرسد در شرایط موجود، این درستترین تصمیم باشد و اصلاحطلبان باید اجازه بدهند عارف هم به یک جایگاهی برسد، حداقل برای خودش.
با وجود این تحلیلها اما عارف این روزها با یک مشکل بزرگ و دوراهی سخت مواجه است؛ مشکل بزرگ از این جهت که نمیتواند نظر اصلاحطلبان و طیف دولت را برای ریاست خود در مجلس دهم جلب کند و میداند که آنها برخلاف حرفهای حمایتآمیز، در عمل حامی ریاست لاریجانی در مجلس هستند و حتی بسیاری از افراد لیست امید در مجلس شورای اسلامی به ریاست رقیب رای میدهند.
و اما دو راهی از این بابت که عارف از یکسو میداند اگر وارد رقابت با لاریجانی شود، شکست برایش قطعی است و این مصیبت بزرگی میشود برای فراکسیون امید در مجلس و اصلاحطلبان خارج از مجلس و بدنه اجتماعی اصلاحات. از سوی دیگر عارف این را هم میداند که اگر باز هم انصراف دهد و گود رقابت را ترک کند، همه او را به فرار و ترس از شکست و خیانت به رای مردم محکوم میکنند.
هر چند که عارف در هر کدام از این دو مسیر سخت قدم بگذارد، نوعی بندبازی سیاسی را آغاز کرده اما انتخاب غلط نفر اول لیست امید در تهران، ممکن است غروب امید در جریان اصلاحات را رقم بزند و بسیاری از کسانی که در ۷ اسفند پای صندوقهای رای حاضر شدند، باخت اصلاحات از کاندیدای اصولگرای مجلس را ناشی از عملکرد اشتباه عارف بدانند. هرچند که جریان اصلاحات از هماکنون باخت بر سر ریاست مجلس دهم را پذیرفته و «انصراف عارف به منزله شکست» را به «حضور کاندیدای اصلاحات و سرانجام، شکست» ترجیح میدهد.
بر همین اساس در جلسهای که عارف با رئیس دولت اصلاحات داشته، او هم که این روزها اوضاعی آشفتهتر از عارف پیدا کرده یک سری نکات در مورد وضعیت مجلس به وی گفته و تاکید کرده است: «مسئله اصلی در مجلس، مسئله رئیس یا هیئت رئیسه نیست؛ مسئله اصلی در مجلس مسئله اکثریت واقعی داشتن در مجلس است که از طریق آن بتوانیم طرحهای مدنظر خودمان را تبدیل به قانون بکنیم. شما باید تلاش کنید که در مجلس تبدیل به یک شخصیت مرجع بشوید که حتی آقای لاریجانی هم به شما پناه بیاورد و این امکانپذیر نخواهد بود مگر اینکه ارتباط خود را با جریان اصلاحات در بیرون از مجلس تقویت کنید. لاریجانی تنها زمانی شما را جدی خواهد گرفت که بداند شما نماینده اصلاحات در مجلس هستید در غیر این صورت شخصیت آقای لاریجانی طوری است که شما را جدی نخواهد گرفت و شما به تدریج حذف خواهید شد.»
خاتمی همچنین به عارف تاکید کرده است: «در کمیسیونهای مجلس فقط کمیسیون امنیت ملی و اصل ۹۰ مهم است، بقیه کمیسیونها اهمیتی ندارند. کمیسیون امنیت ملی به این دلیل مهم است که از مسائل مهم مطلع میشود و کمیسیون اصل ۹۰ هم تنها کمیسیون مجلس است که قدرت اجرایی دارد. توصیه میکنم شما شخصاً ریاست کمیسیون اصل ۹۰ را برعهده بگیرید. چون کمیسیون اصل ۹۰ در مجلس نهادی است که حتی میتواند زیرمجموعههای رهبری را هم بازرسی کند. ارتباط خود را با مردم تهران حفظ و در مناطق مختلف تهران دفترهای مختلفی افتتاح کنید و روزها و ساعتهای معینی را بروید در این دفاتر مستقر شوید و بگذارید مردم بیایند با شما صحبت کنند. شما به عنوان رئیس فراکسیون امید باید جلسات مستمر با رئیسجمهور داشته باشید و من این را هماهنگ میکنم. آقای روحانی هم علاقهمند است. بعضی میخواهند بین شما و آقای روحانی شکاف وجود داشته باشد. اگر این شکاف ایجاد بشود فراکسیون امید در مجلس فشل خواهد شد.»
با این اوصاف باید منتظر ماند و شاهد تصمیمات سیاسی جریان اصلاحات بود. تا چند روز دیگر که مجلس دهم تشکیل میشود، محمدرضا عارف برای انجام هر تصمیمی فرصت دارد؛ تصمیمی که ممکن است سرنوشت سیاسی عارف را رقم بزند و فرصتهای آینده را برای او روشن یا تاریک کند. (جهاننیوز)