منابع خبری اعلام کردند آمریکا ۷ هزار نیروی نظامیاش را از افغانستان خارج خواهد ساخت. در همین حال ترامپ خبر خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را نیز اعلام کرده است. همزمان با این تحرکات منابع خبری از افزوده شدن نام ژنرال متیس وزیر دفاع آمریکا در لیست استعفا دادگان دولت ترامپ خبر دادند. با توجه به این شرایط یک سوال مطرح میشود که چرا آمریکا این طرحها را اجرا میکند و ریشه اعلام استعفا متیس چیست؟
در ارزیابی اهداف ترامپ چند نکته قابل توجه است نخست آنکه ترامپ این روزها با دورانی نامطلوب مواجه است بگونهای که خبرها از احتمال اقدام کنگره برای استیضاح وی حکایت دارد. میزان محبوبیت ترامپ نیز به پایین ترین حد رسیده است. ترامپ در حوزه اقتصادی که شاکله وعدههایش را تشکیل میداد دیگر نمیتواند چندان دستاوردی به نمایش گذارد بویژه اینکه واگرایی جهانی از آمریکا نیز به شدت افزایش یافته است. با توجه به این مسئله ترامپ که سعی دارد تا خود را تحقق بخش وعدههای خود و حتی روسای جمهور گذشته معرفی کند با اعلام خروج نظامیان از سوریه و عراق به نوعی میخواهد از این برگه به عنوان مولفه مقابله با تهدیدات کنگره بهره گیرد.
اما بعد دیگر اقدامات ترامپ را باید در جمع راهبرد آمریکا بررسی کرد. آمریکا در نگاهی واقع بینانه دیگر توان هزینه کردهای نظامی را ندارد چنانکه ترامپ اذعان کرده ۷ تریلیون دلار هزینه آمریکا در خاورمیانه هیچ دستاوردی نداشته است. استراتژی نظامی آمریکا از دور دوم ریاست جمهوری بوش به سمت کاهش نظامی گری در جهان پیش رفته است. با توجه به چالشهای اقتصادی آمریکا و البته عدم نگاه ناجی بودن به آمریکا در جهان، خروجئ نظامیان آمریکایی از سوریه و عراق امری طبیعی مینماید. آمریکا قبل از آشکار شدن شکست نهاییاش در منطقه سعی دارد خروجی مقتدرانه و آبرومندانه را به نمایش گذارد.
در این میان یک نکته نیز مطرح است و آن اهداف حاشیهای ترامپ از این رفتارها است. آمریکا چند طرح را در جهان پیگیری میکند که مقابله با ایران، روسیه و کره شمالی و نیز تحقق معامله قرن از محورهای آن است. امروزه جهان نگاهی بدبینانه به آمریکا دارد و پذیرنده سیاستهای آن نیست. این سناریو مطرح است که آمریکا خروج اجباری خود از منطقه را بخواهد به عنوان یک امتیاز به جهان فروخته و در ازای آن مطالبههایی همچون پذیرش معامله قرن، اقدام علیه کره شمالی، روسیه و چین و نیز اجرای تحریمها علیه ایران برای پذیرش حذف تمام فعالیتهای هستهای، خروج از معادلات منطقه و کنار نهادن توان موشکی را داشته باشد. این امر زمانی تقویت میشود که آمریکا تلاش دارد تا مذاکرات یمن و سوریه را اقدام در جهت امنیت و ثبات منطقه عنوان و در ازای آن خواستار حذف جایگاه منطقهای ایران شود.
در باب اقدام متیس نیز میتوان گفت که اختلاف دیدگاه میان نظامیان سنتی و هیات حاکمه آمریکا، زمینه ساز این استعفا بوده چنانکه متیس بارها تاکید کرده است که برای حفظ منافع و امنیت آمریکا حضور در منطقه امری ضروری است. به هر تقدیر خروج آمریکا از سوریه و عراق را نمیتوان پایان دخالتهای آمریکا در منطقه دانست بلکه اقدامی از روی اجبار بوده که سعی دارد از آن به عنوان مولفهای برای امتیازخواهی جدید از جهانیان بهره گیرد.
نویسنده: علی تتماج