آموزش و پرورش وزارتخانه‌اي است که اگر تک‌تک نيروهاي آن به وظيفه اصلي خود که مسئله تعليم و تربيت نسل آينده‌ساز جامعه است درست عمل کنند مي‌توانند کشور را چه از لحاظ علمي، چه صنعت و اقتصاد به مقام والايي برسانند.
اکنون که در هفته معلم و سالگرد شهادت استاد بزرگوار مرتضي مطهري هستيم. ضمن تبريک به همه معلمان و همکاران فرهنگي جا دارد که به مسئله مهم تعليم و تربيت بيشتر بپردازيم.
البته مسئله تعليم و تربيت امر پيچيده‌اي است که از يک فرد يا يک گروه يا حتي تنها از وزارتخانه آموزش و پرورش به طور کامل ساخته و پرداخته نمي‌شود بلکه يک فعاليت و همکاري همگاني را طلب مي‌کند.
درست است که آموزش و پرورش وظيفه تعليم و تربيت دانش‌آموزان را برعهده دارد. ولي اگر ديگر نهادهاي دولتي، اجتماعي و فرهنگي در اين امر مهم همکاري نکنند آنچه نتيجه مطلوب است حاصل نمي‌شود. البته معلم تنها فردي است که در مدرسه مي‌تواند همانند اولياي دانش‌آموز يا حتي بيشتر از آنها تاثير بر رفتار ، کردار، تعليم و تربيت دانش‌آموز داشته باشد. او مي‌تواند الگوي مقتدري براي اخلاق و رفتار دانش آموز باشد. البته تنها درس و مدرسه نمي‌تواند کودک را بسازد. زيرا هم رسانه‌ها، هم جامعه، هم دوستان، هم خانواده و محيط بر رفتار دانش‌آموز تاثير مستقيم دارد. و از آنها هم نبايد غافل باشيم. مهمتر از همه چيز دشمن است که به فرموده مقام معظم رهبري با شبيخون فرهنگي مي‌خواهد روي جوانان ما تاثير بگذارد لذا ما بايد خيلي هوشيار باشيم تا اثرات منفي آنها را خنثي کنيم. بيشتر از همه معلمان هستند که مي‌توانند جلو خطرات را بگيرند و آنها را خنثي کنند.
اگر هر معلمي نگويد که من فقط وظيفه آموزش را به عهده دارم و از تربيت دانش‌آموزان سلب مسئوليت کند به خوبي نمي‌توان به نتيجه مطلوب رسيد. لذا شخصيت، فکر و روان معلم هم بايد ساخته شده باشد تا بتواند برمتربي‌تاثير بگذارد. معلمي که درصدد بازسازي ديگران است بايد در بازسازي و اخلاق، معلومات و تجارب خود اقدام نمايد و خود را از هر جهت تقويت کند. اگر معلمي با علوم روز دنيا آشنا نباشد و علم خود را به روز نکند. نمي‌تواند آن دانشي را که متربي نياز دارد به او ارائه دهد. اکثر دانش‌آموزان امروزي به وسيله اينترنت و ماهواره و رسانه‌ها با علوم روز دنيا آشنايي دارند. معلم هم بايد با علوم جديد و روز دنيا آشنايي داشته باشد تا بتواند متربي را تقويت و تغذيه کند.
طبق سفارشات پيامبر اکرم(ص) و ائمه معصومين، معلم مسئوليت سنگيني برعهده دارد و بنا به فرموده امام(ره) «معلمي شغل انبياست» پس معلم بايد ارزش و مقام خود را به درستي حفظ کند و امانت‌هايي که خداوند در اختيار او گذاشته به خوبي تربيت کند و امانتدار خوبي باشد. البته همکاري بين خانه و مدرسه هم در تربيت کودک تاثير زيادي دارد.
رهبر معظم انقلاب در ديدار معلمان و فرهنگيان در سال ۹۳ بيان داشتند. «معلم عزيز بداند شغل او فقط تعليم نيست ... معلم هم بايد علم بدهد. هم بايد روش تفکر و کار تفکر را بياموزد هم رفتار و اخلاق‌آموزي کار او باشد.»
پس با توجه به سخنان مقام معظم رهبري معلمان در کنار تعليم نبايد از پرورش تفکر و اخلاق‌آموزي به دانش‌آموزان سلب مسئوليت کنند.
البته اگر معلم بخواهد از وظيفه‌اي که برعهده دارد نتيجه کافي و وافي را ببرد بايد ابتدا عدالت را در رفتار، گفتار و کردار خود اجرايي نمايد اگر اصل عدل را رعايت نکند به نتيجه مطلوب نمي‌رسد. اصل عدل و عدالت مربي به اين صورت است که چون معلم با افراد مختلف با خصوصيات مختلف سروکار دارد نمي‌تواند با آنها به صورت يکسان برخورد کند و روش تربيتي خود را اعمال کند بلکه بايد اين رابطه به صورت موازنه تنظيم شود. يکي اينکه به قدرت انجام تکاليف دانش‌آموزان توجه داشته باشد ديگر اينکه اگر خطايي انجام مي‌دهد مجازات آن به اندازه خطا و خلاف او باشد هم به صورت تنبيه و هم به صورت تشويق و مطلب ديگر اينکه مسئله انذار يعني آگاهي از امري که در آينده رخ مي‌دهد و موجب رنج و عذاب او مي‌شود در صورتي که فردي از عمل خلافي که انجام مي‌دهد آگاهي کامل داشته باشد و عالما و عامدا عمل خلاف را انجام دهد مجازات او از روي عدل است. البته راقم اين سطور منكر آن نيست كه در آمد معلمان آنقدر كم است كه جواب مخارج عادي و روزانه آنها را نمي‌دهد ولي معلم واقعي نبايد بخاطر كمبود حقوق در آموزش وتربيت شاگردانش كوتاهي كند زيرا اين ظلم به خود و آينده‌سازان جامعه و كشور است. به اميد روزي که تمام افراد جامعه معلم خوبي براي فرزندان خود باشند تا جامعه‌اي سربلند و سرافراز داشته باشيم.
حميد رضا دل افكار
