سازمان همکاری اقتصادی به طور مخفف اکو یک سازمان اقتصادی منطقه‌ای است که سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه در سال ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) نخستین بار این سازمان را پایه‌ریزی کردند.
پس از فروپاشی شوروی، در سال ۱۳۷۲ کشورهای افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان نیز به سازمان اکو پیوستند. این سازمان هم‌اکنون با ده عضو، حدود ۳۳۰ میلیون تن جمعیت و ۸،۶۲۰،۶۹۷ کیلومتر مربع وسعت کشورها، امکانات نفت، گاز و صنعت در اختیار دارد.
نگاهی بر وضعیت اکو نشان می‌دهد که منطقه اکو يکي از غني‌ترين مناطق دنيا است که ظرفيت‌ها، فرصت‌ها و بسترهاي همکاري مناسبي در حوزه‌هاي مختلف به ويژه در بخش انرژي دارد. حال این سوال مطرح می‌شود که جمهوری اسلامی چه نقشی در اکو می‌تواند داشته باشد و ظرفیت‌های هر کدام برای تحقق اهدافشان چه میزان است؟
ايران که از بنيان‌گذاران اين سازمان است، به يکي از محورهاي اصلي و تعيين کننده در منطقه تبديل شده است که يکي از عوامل آن جايگاه ايران در بازار انرژي جهان است. منابع چشمگير انرژي و امکان انتقال آن به بازارهاي جهاني، اهميت و اعتبار ايران را در منطقه بسيار افزايش داده است. ايران موافقت‌نامه‌هاي همکاري چند جانبه متعددي را با کشورهاي اين منطقه امضا کرده است. همه کارشناسان اذعان دارند ايران، يکي از بهترين مسيرهاي انتقال انرژي از اين منطقه به جهان است در حالی که بسیاری از اعضای اکو نیازمند منابع انرژی هستند و ایران به عنوان کشوری که هم از استقلال کامل برخوردار است و هم امنیت، قطعا می‌تواند گزینه‌ای مهم در این عرصه باشد.
در این میان جمعیت قابل توجه اعضای اکو و نیز ظرفیت‌های اقتصادی هر کدام از آنها می‌تواند در کنار آنکه بازار مناسبی برای کالاهای ایران باشد در تقویت موقعیت منطقه‌ای ایران در مقابله با تحریم‌ها و فشارهای آمریکا نقش مهمی داشته باشد. دستاوردهای ایران در حوزه فنی و علمی و موقعیت استراتژیک و اکونومیک ایران مولفه‌ای مهم برای نقش‌آفرینی آن در قابل اکو است که هم برای تهران و هم برای سایر اعضا می‌تواند دستاوردهای بسیاری به همراه داشته باشد که رفع موانع تحقق این مهم در نشست‌هایی مانند نشست تاجیکستان امری ضروری می‌نماید.
با توجه به این شرایط می‌توان گفت که حضور ظریف در نشست اکو می‌تواند مولفه‌ای مهم برای اجرای دیپلماسی اقتصادی آن هم در سطحی وسیع باشد که تاثیر بسیاری هم در حل مسائل اقتصادی کشور بویژه در تقویت صادرات می‌تواند داشته باشد و هم مولفه‌ای برای مقابله با تهدیدات و بدعهدی‌های طرف‌های حاضر در برجام که با تصور نابسامان بودن اقتصاد ایران به دنبال تحمیل زیا‌ده‌خواهی‌های ضد ایرانی هستند.
نویسنده: فرامرز اصغری
