پروفسور پرویز کردوانی با اشاره به اینکه ریزگردها تا ۲۳ استان رفته است مي‌گوید: این پدیده از غرب تا آذربایجان رسیده است و منشا خارجی دارند.
وی با اشاره به اینکه منشا اصلی این ریزگردها غرب بغداد است ادامه مي‌دهد: ریزگردها از صحرای شام و سوریه که در حال حاضر داعش مشغول تخریب شهر باستانی(کدمور) است، اردن و عربستان و حتی از صحرای آفریقا که قسمتی به مصر و سودان بر مي‌خورد وارد کشور مي‌شود. کردوانی با اشاره به این نکته که این ریزگردها قطر کمتر از دو هزارم میلیمتر دارند و مي‌توانند هزارها متر ارتفاع گرفته و در عین حال هزاران کیلومتر سفر کنند ادامه مي‌دهد: من در سال ۱۹۷۰ که استاد دانشگاه تهران بودم به سوئد رفتم ریزگردها از صحرای افریقا تا این کشور آمده بود.
شروع ریزگردها
پورفسور کردوانی گفت: شروع این ریزگردها با حمله امریکا به عراق و رفت و آمدهای ماشین و تانکها در شهرها شروع شد که باعث شد خاک منطقه که سست بود به هوا برخیزد. در ادامه ترکیه سد‌هاي زیادی در مسیر دجله و فرات زد که این خود موجب خشک سالی زمینهای کشاورزی و تشدید ریزگردها شد. خیلی ار تالابها و باتلاق هاي عراق خشک شد و رفت و آمد در آنها شکل گرفت که باعث شد ریزگرد ایجاد شود.
وی گفت: در عین حال گرم شدن کره زمین پوشینه گیاهی دشتها را از بین برده و ریزگردها را زیاد کرده است. بر همین اساس ریزگردها در خوزستان و ایلام و کرمانشاه تهران و آذربایجان غربی هم آمده است. البته اکنون ریزگردهای ایرانی هم به ریزگردهای قبلی اضافه شده است.
آسیب ریزگرد
پروفسور کردوانی مي‌گوید ریزگردها دو نوع هستند، برخی از اینها منشا کانی دارند و از سنگ تجزیه شده تشکیل مي‌شوند که خود آنها هم باز به دو دسته تقسیم مي‌شوند که برخی خاک رس هستند که خطرناک نیستند اما آنهایی که سنگ سیلیس کوارت هستند تیزند و مثل چاقو مي‌مانند و وقتی وارد ریه شوند ریه را مي‌شکنند.
پدر کویر شناسی ایران ادامه مي‌دهد: در عین حال سری دوم ریزگردها از منشا مواد آلی هستند که اینها ممکن است از ماده نفتی و یا بقایای گیاهان به وجود آمده باشند که البته خطر اصلی این نوع ریزگرد به میزان آلایندگی آنها باز مي‌گردد.
ماسک مانع ریزگرد نیست
کردوانی خاطرنشان کرد: حتی ماسک زدن مانع عبور ریزگردها نیست و برخی از آنها مي‌تواند از ماسک عبور کند ضمن آنکه ماسک باید بعد از مدتی عوض شود وگرنه خود منشا باکتری مي‌شود. وی گفت: تنفس ریزگرد برای سلامت انسانهاي خیلی پیر و بچه‌ها مضرتر از باقی گروه‌هاي سنی است. ضمن آنکه ریزگردها فتوسنتز گیاهان را نیز دچار مشکل مي‌کند و هواپیما نمي‌تواند در شرایط آلودگی هوا با ریزگرد به پرواز ادامه دهد چون دید کم مي‌شود و اتوموبیلها هم همین حال را دارند.
پورفسور کردوانی گفت: در عین حال ریزگردها باعث از بین رفتن اکثر محصول عسل زنبورها شده و می‌بینیم که کندو دارها اکنون در شهرهایی مانند ایلام دچار این موضوع شده اند.
شروع مبارزه با ریزگرد در دولت احمدی‌نژاد
کردوانی گفت: زمان احمدی نژاد بود که برای از بین بردن ریزگردها اقداماتی شکل گرفت در آن زمان رئیس محیط زیست صحبت کردند با کشورهای عربی و البته آنها هم قولهایی ظاهرا داده بودند اما عمل نکردند. بعد از این جریان چند کارشناس از کشورهای عربی برای آموزش مبارز با ریزگرد به کشور آمدند تا آموزش ببینند گرچه ما تجربه ریزگرد نداشتیم و این موضوع هم جواب نداد.
وی افزود: قرار بود اقداماتی که ما برای تثبیت ماسه کردیم ماند کاشتن جنگل تاغ (گیاه کاری کردیم) در ورامین و مالچ نفتی پاشیدن؛ یك سری در خوزستان مالچ(پوشش نفتی) پاشیدند اما در زمان معاون اول رئیس جمهور قطع امید شد.
وی ادامه داد: اصلا آمدند گفتند خودمان شورا تشکیل بدهیم خودمان اقدام کنیم داخل ایران سه هزار میلیارد تومان اعتبار گذاشتند محیط زیست ادارات مربوطه و وزارت نیرو که در داخل با ریزگردها مقابله کنند و من متوجه شدم زنگ زدم به مرکز پژوهشها و گفتم این بودجه را ندید چون آن وقت ریزگردها برای ما نبود.
پدر کویر شناسی ایران ادامه داد: تا اینکه بالاخره ۱۹ بهمن ۹۱ محمدی زاده طرح من را قبول کرد برای ریزگرد، قرار شد بروند در عراق و یک میلیون هکتار هر سال ۲۰۰ هکتار از بیابانهای عراق را شن و ماسه بپاشند قرار بود بروند بذر پاشی و ماسه کاری من گفتم نروید و مالچ نفتی است و نباید بپاشند.
وی ادامه داد: به تازگی نماینده مجلس را دیدم گفتم مالچ نفتی(پوشش) پاشیدن اشتباه است ما سال ۱۳۴۲ از لیبی مالچ نفتی آوردیم ، مالچ را که شبیه قیر است رقیق مي‌کنند با ۴۸ درصد قیر و ۵۰ درصد آب و دو درصد ماده منزوج کننده برای حل شدن. اولین بار جنوب قزوین فتح آباد بوئین زهرا این را پاشیدند چندین بار قبل از انقلاب و بعد انقلاب پاشیده شده اما اشتباه است چون باید نو آوری در عمل داشت و اگر مالچ بپاشیم خیانت کرده ایم. چرا که ابتدا باید گفت این ماده نفتی حیف است و باید ازآن فراورده گرفت.
دوم آنکه وقتی مي‌پاشیم سراسر منطقه مثل اینکه سوخته مي‌شود و سازمان محیط زیست هم مخالف است از لحاظ ظاهری منطقه را زشت مي‌کند.
وی ادامه داد اما وقتی مالچ نفتی پاشیدیم ضریب حرارتی را بالا مي‌بریم و زیر بیابان هر چه حیوانات و حشرات و گیاهان باشد از بین مي‌رود. اما مشکل بعدی هم آن است که وقتی باد مي‌آید بوی نفت سوخته از منطقه مي‌آید. و حتی بارندگی بشود در منطقه نمي‌تواند نفوذ کند و آب را هدر مي‌دهد.
کردوانی گفت: سازمان ملل ۲۵ ساله گفته کشورهايیكه نفت و گاز دارند غنی نیستند و کشورهايی كه نيروي نظامی دارند غنی نیستند و اونهایی که نوآوری در علم دارند غنی هستند. به عقیده من باید ماده ای ریخته شود که سم نداشته باشد و ارزان بوده و آثار زیانبار زیست محیطی بد نداشته باشد و برای همیشگی باشد.
وی گفت: همیشه خارجی‌ها اختراع کردن ما استفاده کردیم حالا چرا ما فکر نکنیم دیگران استفاده کنیم.
پیشنهاد خارق‌العاده برای از بین بردن آنی ریزگردها
کردوانی ادامه مي‌دهد: برای ریز گرد با دو پدیده مواجه هستیم یکی ریزگرد و یکی شن و ماسه هم قیافه و هم اثرات و هم اقدامات برای از بین بردن آنها باید متفاوت باشد.
وی مي‌گوید: من معتقدم برای از بین بردن آنی و همیشگی ریزگرد باید شن و ریگ بپاشیم اما چرا ؟ برای اینکه در محل وجود داره و در کف رودخانه‌ها است و هم اینکه تکنولوژی برداشت آن ساده است تنها ۵۰ بیل مکانیکی مي‌خواهد.
وی ادامه داد: بعد از ریختن این ماده با غلتک باید آن را صافش کنیم و اگر کمی سلیقه داشته باشیم و ریگ رنگی بپاشیم فرش بزرگی خواهیم داشت که زیبایی منطقه را تامین کرده. بعدا مي‌شود برای آن در هر فاصله ۵ و ۴ متر درخت بکاریم و با آبیاری قطره ای منطقه وسیعی مي‌شود که ظرفیت انجام کارهای فرهنگی- گردشگری را دارد.
پروفسور با گلایه از دولت گفت: اما کسی از این طرح استقبال نکرد و دولت دنبال کارهای عجیب و غریب دیگر مانند پاشیدن مالچ محیط زیستی و... رفت که در گزارش بعدی توضیح خواهیم داد...
ادامه دارد...
مائده شیرپور
