با روي كار آمدن دولت اعتدال، اصلاحطلبان كه تصور ميكردند جاي پاي محكمي براي فعاليتهاي سياسي خود پيدا كردهاند شروع به يكهتازي كردند اما ديري نپاييد كه به اين واقعيت پي بردند كه ديگر جايگاهي در بازار سياسي ايران ندارند و تنها ماندهاند.
اين گروه از يكسو دست پيش گرفته و از ائتلاف نكردن با اصولگرايان سخن ميگويند و از سوي ديگر حتي ادعاي قبلي خود درباره ائتلاف با دولت روحاني را نيز تكذيب ميكنند.
اخيرا ً احمد پورنجاتی، فعال سیاسی اصلاحطلب و از نمایندگان مستعفی مجلس ششم، در گفتوگو با روزنامه آرمان امروز در پاسخ به این سؤال که «چندی پیش آقای باهنر در جلسه جامعه اسلامی مهندسین عنوان کردند ما با اصلاحطلبان ائتلاف نمیکنیم. نظر شما در اینباره چیست؟» پاسخ گفته است:
«مثل این میماند که یک نفر که مطمئن است از طرف دیگری به مهمانی دعوت نخواهد شد، پیشاپیش بگوید من هیچ تمایلی برای حضور در فلان مهمانی ندارم. کسی از شما دعوت نکرده و قرار نیست چنین اتفاقی نیز بیفتد. تاجایی که من در جریان امور اصلاحطلبها هستم، حتی در مورد انتخابات سال ۹۲ (و) انتخاب آقای روحانی رویکرد ائتلافی نداشتند و همچنان از یک موضع شفاف در چارچوب اهداف اصلاحطلبانه بود و درمجموع با توجه به واقعیتهای پیش رو انتخاب کردند» اين اظهارات پورنجاتي در حالي مطرح ميشود كه هيچگاه اصولگرايان سخن از ائتلاف با اصلاحطلبان به ميان نياوردهاند. براي اولينبار اين چنين مطلبي از سوي محمدرضا عارف كه خود از اصلاحطلبان معتدل است بيان شد.
رئيس بنياد اميد ايرانيان از "ائتلاف نسبی با اصولگرایان معتدل"؛ سخن گفت و تاكيد كرد كه بايد با "رقيب " تعامل كنيم.
اگرچه عارف در گذشته نيز بر راهبرد اجماع اصلاحطلبان تاکید ميکرد و تحقق آن را تنها عامل پیروزی اصلاحطلبان در انتخابات مجلس دهم میدانست، اما گویا رئیس بنیاد امید ایرانیان به این نکته پی برده است که اجماع اصلاحطلبان تنها راه ظفر نیست و ضرورت دارد تا ناخنکی هم به لیست انتخاباتی و سبدهای رای جناح مقابل زد؛ از همین رو جناب عارف استراتژی ائتلاف نسبی با اصولگرایان را مطرح کرد.
در واقع عضو سابق بنیاد باران از مطرح کردن ائتلاف با اصولگرایانی که او معتدل میداند، دو هدف عمده را دنبال میکند؛ نخست آنکه جناح متبوعش را با لیستی جداگانه که برپایه اجماع و اتحاد است روانه کارزار انتخابات ۹۴ کند و دوم آنکه با القاي مفاهیم و تقسیمبندیهای موهومی همچون تندرو،میانهرو و معتدل، در خیمه و خرگاه انتخاباتی جناح مقابل آتش بيافروزد.
اما راهبرد جدید انتخاباتی عارف مبنی بر ائتلاف نسبی با اصولگرایان معتدل! از سوی اصولگرایان بیپاسخ نماند و کنشگران این جریان فکری و سیاسی پاسخ قاطع و درخوری را به مبتکر و واضع طرح مزبور، مخابره کردند.
محمدرضا باهنر دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری نخستین کسی بود که در دو مقطع نسبت به شایعه ائتلاف اصلاحطلبان با اصولگرایان واکنش نشان داد؛ وی ابتدا در جریان نشست خبری خود ضمن تصریح بر حرکت طیف متبوعش در مدار جامعتین و تکریم آیتالله مصباحیزدی، بر ضرورت ائتلاف با جریان پایداری در انتخابات مجلس دهم تاکید کرد و هرگونه ائتلاف با اصلاحطلبان را از اساس باطل دانست.
باهنر اخیرا هم در جریان مصاحبه اي با یکی از خبرگزاریها، استفاده اصلاحطلبان از واژگانی چون تندرو و کندرو برای معرفی اصولگرایان را نوعی تاکتیک مرسوم انتخاباتی دانسته و تصریح کرده است که "ما تنها با دوستان اصولگرای خود ائتلاف میکنیم؛ ما ائتلاف با برخی دوستان اصولگرای خود را که تندرو خطاب میشوند به اصلاحطلبان ترجیح میدهیم و ممکن نیست بخواهیم با اصلاحطلبان ائتلاف کنیم".
دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری همچنین به سایر اصولگرایان نیز توصیه کرده است که از ائتلاف با اصلاحطلبان احتراز کنند و بدانند که در انتخابات آتی، اصلاحطلبان رقیب اصولگرایان هستند.
البته باهنر در مصاحبه خود به نکته قابل تاملی نیز اشاره کرده که حکایت از سابقه سیاستورزی اصلاحطلبان دارد؛"همین اصلاحطلبان میانهرو هم وقتی به قدرت برسند رادیکال میشوند یا رادیکالها را وارد میدان میکنند، بنابراین، اصولگرایان اختلاف سلیقه را با اختلاف مبانی تفکیک خواهند کرد".
واکنش شخصیتهای اصولگرا به احتمال ائتلاف اصلاحطلبان با اصولگرایان تنها به دبیرکل جبهه پیروان منحصر نماند و "حجتالاسلام والمسلمین مصباحیمقدم" سخنگوی جامعه روحانیت مبارز نیز به طرح عارف واکنش نشان داد و طی مصاحبهای گفت: "ما در عین اینکه اصولگرا هستیم باید واقعگرا نیز باشیم و واقعگرایی اقتضا میکند به چنین پیشنهاداتی توجه نکنیم، چراکه همت اصلاحطلبان ایجاد شکاف در میان اصولگرایان است
غلامعلی حدادعادل چهره شاخص جریان اصولگرا نیز فرد دیگری بود که با اشاره به تلاشهای مثبت صورت گرفته برای ائتلاف همه طیفهای زیرمجموعه اصولگرایی، تلویحا به طرح عارف مبنی بر ائتلاف اصلاحطلبان با اصولگرایان معتدل واکنش نشان داد و ابراز داشت: "سعی میكنيم با همه كسانی كه خودشان را اصولگرا میدانند متحد شويم و اميد و تلاش ما همين موضوع است و تاكنون هم، تلاشها در اين زمينه بینتيجه نمانده است."
بايد در نظر داشته باشيم كه ذات و جنس تفکرات اصلاحطلبی و اصولگرایان در برخی موارد با هم تفاوتهاي فاحشی دارد، و در نحوه روبرو شدن با موضوعات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، با هم اختلاف سلیقه دارند و با هم خط مشی جداگانهای دارند و در اداره کشور دارای نگاه متفاوتی هستند.
بنابراین آنچه که از مجموع اظهارات و واکنشهای چهرههای سرشناس اصولگرا استنباط میشود، این است که کنشگران این جریان هرگز تن به ائتلاف با اصلاحطلبان نمیدهند و اصلاحطلبان نیز بهتر است برای جلوگیری از شکستهاي پیدرپی انتخاباتی تدبیر دیگری بیندیشند.
فركانسهايي براي روحاني
اما صحبتهای پورنجاتی که به دلایلی صریحتر از سایر چهرههای جریان خاص، سخن میگوید حاوی یک فرکانسهاي خاصي براي دولت روحاني است.
فرکانس خاصی که البته پیش از این هم با گفتن جملاتی مثل «این دولت یک فرصت پیش آمده برای اصلاحطلبان است»، «دولت، مستأجر است» و «دولت روحانی یک رحم اجارهای است» از سوی کسان دیگری از جریان اصلاحات تقویت شده بود؛ اما شاید بتوان گفت در صحبتهای پورنجاتی با صراحت بیشتری مورد اشاره قرار گرفته است.
مخاطب این پیام خاص نیز لزوماً کسانی در دولت کنونی هستند که باید متوجه باشند وقتی پورنجاتی میگوید ما با رئیسجمهور روحانی هم ائتلاف نکردیم و در چارچوب اهدافمان به او رأی دادیم؛ این حرف چه معنای بسیطی را با خود به همراه دارد.
پورنجاتی پیش از این هم در مقطعی، رئیسجمهور روحانی را با عباراتی تند مورد انتقاد قرار داده بود. او گفته بود: مواضع خوب و خوشگلتان برای بیبی شلوارک هم نمیشود چه رسد به شلیته!
این چهره اصلاحطلب، معتقد به عدم برخورداری رئیسجمهور روحانی از ظرفیت اجتماعی است و چندی قبل هم در یک گفتوگو با اشاره به ماجرای مرحوم پاشایی، همانند سعید حجاریان تأکید کرده بود که بدنه اجتماعی اصلاحطلبان باید نقش بیشتری ایفا کند!
اين گروه از اصلاحطلبان معتقدند که در رقابتهای انتخاباتی یازدهمین دوره ریاست جمهوری به دلیل نداشتن سبد رای کافی پرچم حمایت مصلحتی از روحانی را به عنوان یک فرد فراجناحی بلند کردند حالا با طرح مطالبات خود بویژه در سیاست داخلی، قصد دارند تا دولت و اعضای کابینه روحانی را تحت فشار قرار دهند.
"میزان پایگاه اجتماعی رئیسجمهور" و "وابستگی دولت یازدهم به اصلاحطلبان" را میتوان از کلیدواژههای مصاحبههای چهرههای اصلاحطلب دانست که با طرح آنها دولت و اعضای کابینه روحانی را تحت فشار قرار میدهند.
اين گروه كه قبلاً خود را حامي روحاني معرفي ميكردند و اينگونه وانمود ميكردند كه جايگاه روحاني را رايهاي منتسب به اين گروه فراهم آورده است حالا صحبت از نداشتن تعامل با روحاني به ميان ميآورند.
پيشتر خود احمد پورنجاتی نماینده اصلاحطلب مجلس ششم ۲۳ شهریورماه در گفتوگو با روزنامه اعتماد، درباره دولت اعتدال و پایگاه اجتماعی آقای روحانی گفت: «تا جایی که من احساس میکنم ارتباط حمایتی و تعاملی جدی جریان اصلاحطلب با تمام تفاوت طیفبندیهایش با آقای روحانی و برنامهها و سیاستهایی که دارد، وجود دارد. این یک امر موقتی نیست و پایدار است. تعبیرم این است که پایگاه اجتماعی آقای روحانی ائتلافی است. از آن خودش نیست ولی در اختیار او قرار داده شده است تا پایان دورهای که خواهد بود.