اوکراین در روزهای اخیر مواضع قابل تاملی در قبال روسیه اتخاذ کرده چنانچه پروشنکو رئیسجمهور اوکراین ضمن تهدید به قطع روابط سیاسی و اقتصادی به روسیه، آمادگی نیروهای نظامی در مرزهای روسیه در کریمه را اعلام کرده است.
بررسی کارنامه روابط دو کشور بیانگر فراز و نشیبهای تاریخی است که چنانکه تا کنون چندین جنگ میان روسیه و غرب بر سر این منطقه روی داده است. از زمان فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۰ و استقلال اوکراین این تنشها در ابعاد مختلف ادامه داشته است که کودتای رنگی(نارنجی) در سال ۲۰۰۵ با محوریت یولیا تیموشنکو بود و تیموشنکو نمودی از آن است. دور جدید تنشها در سال ۲۰۱۴ زمانی آغاز شد که کودتای آمریکایی در اوکراین روی داد و دولت روسگرایی یانوکوویچ سرنگون و جریان غرب گرا با محوریت پروشنکو به قدرت رسید. نتیجه این تحولات از یکسو حملات گسترده دولت جدید اوکراین به مناطق شرقی یا همان روس تباران از سوی دیگر اقدام روسیه بر بازپسگیری منطقه کریمه و الحاق آن به خاک خود بود.
مناقشاتی که در نهایت به قطع روابط دو کشور و حتی تهدیدات به اقدامات نظامی منجر شد. آنچه در مناسبات دو کشور قابل توجه است اقدامات و تحرکات جدید اوکراین علیه روسیه است چنانچه از یکسو آرایش نظامی جدیدی در مرزهای دو کشور حاکم شده و از سوی دیگر کمکهای تسلیحاتی کشورهای غربی به اوکراین افزایش قابل توجهی داشته است. حال این سوال مطرح میشود که چرا اوکراین در مقطع کنونی به چنین سیاستهایی روی آورده و در ورای آن چه اهدافی را پیگیری میکند؟
برخی ناظران سیاسی اهداف داخلی پروشنکو را دلیل این رویکرد عنوان میکنند. شرایط داخلی اوکراین برگرفته از چالشهای سیاسی و اقتصادی و نیز تحرکات پروشنکو برای حذف مخالفان و توجیه ادامه حملات به شرق اوکراین است. ادعاهایی مبنی بر تهدید روسیه بهانهای برای سرکوبها و نیز سیاستهای داخلی پروشنکو است. وی با این اداعاها همچنین به دنبال جذب کمکهای بیشتر، از جمله در حوزه نظامی و اقتصادی از کشورهای اروپایی و امریکا است. نکته دیگر اهداف و سیاستها و خواستههای غرب از اوکراین است. در طول هفتههای اخیر سیاستهای روسیه بویژه در حوزه افغانستانی و سوریه خوشایند غرب نبوده است. مسکو از یکسو به توسعه همگرایی با افغانستان در حوزه نظامی پرداخته و از سوی دیگر حمایت از سوریه علیه تروریسم را تشدید کرده است. این سناریو مطرح است که غرب با تحریکسازی اوکراین به دنبال درگیرسازی روسیه در حوزه پیراهن خود است تا شاید روسیه را از معادلات منطقهای دور ساخته و حتی به سازشکاری در حوزه سوریه وادار سازد. رویکردی که البته با واکنش تند روسیه منجر شده و تاکید دارد که به حمایت از سوریه ادامه خواهد داد و حاضر به کوتاه آمدن نیست.