با گذشت دو سال از شکست گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه، شواهد حاکی از سازماندهی مجدد نیروهای تروریستی داعش در عراق است، اتفاقی که برخی از کارشناسان آن را خواسته امریکا برای رسیدن به اهداف خود در منطقه ارزیابی می کنند.
زمانی که در روزهای نخست سال ۲۰۲۰ میلادی پارلمان عراق در جلسه فوق العاده خود با ریاست عادل عبدالمهدی نخست وزیر مستعفی عراق، طرح خروج نیروهای آمریکایی از خاک عراق را بررسی کرد و رأی به اخراج نیروهای امریکایی داد، امریکا اقدامات خود را در این باره از سرگرفت. اخیراً منابع اطلاعاتی کردی و غربی اعلام کردند: حملات داعش در عراق افزایش یافته و این گروه تروریستی تلاش می کند تا مناطقی را که از دو سال پیش در عراق از دست داده بازپس گیرد. اخیراً مهند العقابی مدیر بخش اطلاع‌رسانی حشد الشعبی عراق نیز اعلام کرد تروریست‌های داعش با کمک آمریکا از سوریه وارد عراق شدند. « دیمیر ورونونکوف» معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس دفتر مبارزه با تروریسم نیز پیش از این با اشاره به اینکه حدود ۲۷ هزار تروریست خارجی در سوریه و عراق مستقر هستند گفت: برای مقابله با این شر باید هشیار و متحد باشیم. گروه تروریستی داعش پس از کشته شدن ابوبکر البغدادی در ماه اکتبر، سنگر خود را از دست داد، اما با این وجود، عناصر داعش همچنان هسته اصلی تهدید تروریستی فراملی به شمار می‌روند.
وی با بیان اینکه تعداد تروریست‌های حاضر در عراق بین ۲۰ تا ۲۷ هزار نفر است، افزود: با توجه به انتقال تعداد زیاد تروریست‌ها به عراق و سوریه، آنها می‌توانند در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تهدیدی را به وجود آورند.
نباید از نظر دور داشت که عواملی مانند بن بست سیاسی در عراق و عدم وجود اقتدار مرکزی در عراق و سوریه، تنش‌های ایجاد شده توسط آمریکا و وجود اختلاف بین دولت مرکزی و اقلیم کردستان عراق از عوامل مهم فعال شدن مجدد گروه تروریستی داعش به شمار می رود.
شرایط فعلی داعش
باید درنظر داشت که عناصر مسلح داعش که طعم شکست را چشیده‌اند اینک با افزایش مهارت خود تلاش می‌کنند تا شکست‌های گذشته را جبران کنند و این انگیزه خطر داعش را بیش از پیش می‌کند. نیروهای داعشی اینک تکنیک ها و روش های بهتر و پول های بیشتری دارند و جالب آنجاست که بنا به گفته مقامات عراقی هم اکنون با ارتباطاتی که یافته‌اند می‌توانند خودرو، سلاح، مواد غذایی و تجهیزات خریداری کنند و از فن آوری‌های پیشرفته تری برخوردار شوند. از سوی دیگر این گروه در حال احیای تفکر داعشی‌گری در میان مردم عراق است چرا که شرایط موجود عراق موجب افزایش بی‌ثباتی و ناامنی از یکسو و ضعف اقتصادی مردم شده است و همین عوامل می‌تواند موجب تقویت پایگاه داعش شود.
از سوی دیگر برخی از مقامات اطلاعاتی عراقی در این باره گفتند: اکنون نوع متفاوتی از داعش آشکار شده است. آن ها دیگر نمی‌خواهند کنترل هیچ منطقه‌ای را بدست گیرند تا هدف دست یافتنی و راحتی بشوند. آن ها در عوض مخفیانه در زیر زمین فعالیت می کنند. در کوه های حمرین عراق مخفیگاه ها و غارهای زیادی وجود دارد که کنترل بر آن ها برای ارتش عراق بسیار دشوار است.
از سوی دیگر خبرها حکایت از دستیابی نیروهای داعشی به گاز شیمیایی خردل دارد. در حمله اخیرا داعش به استان صلاح الدین نیز نیروهای داعشی از تجهیزاتی مدرن استفاده کردند.
همراهی ایران با مردم عراق
در حال حاضر ایران یکی از اصلی ترین عوامل تضعیف قدرت داعش در منطقه به شمار می‌رود. فعالیتها و اقدامات درخشان شهید سردار قاسم سلیمانی در این کشور و همکاری با نیروهای مردمی عراق در نابودی داعش چنان موثر و اثر گذار بود که مقامات نظامی عراق در این باره اظهار داشتند که همکاری ایران با آنها موجب پیشرفت های بسیار در مبارزه با داعش شد.
مردم عراق خرداد ماه سال ۱۳۹۳ به یکباره با موج عملیات داعش به کشور خود روبرو شدند و در مدت سه روز شاهد بودند که تروریست‌های این گروهک با کمک عناصر رژیم بعث عراق نزدیک به ۴۵ درصد خاک این کشور را به تصرف خود درآوردند. در آن برهه حساس ایرانیان بودند که به حکم وظیفه انسانی و اسلامی و اخلاقی برادران مسلمان خود را تنها نگذاشتند. در حقیقت کشورمان در عراق برای مختل کردن عملیات داعش، نه تنها مستقیماً این گروه را هدف قرار داد بلکه به مبارزه با ایدئولوژی داعش پرداخت و بر اتحاد تمام نیروهای عراقی در این زمینه تاکید کرد. این موضوع که با تایید مرجعیت دینی عراق نیز همراه بود، تاثیر بسیاری بر نابودی نیروهای داعشی داشت. اقدامات ایران در عراق به قدری قابل توجه بود که روزنامه واشنگتن‌پست در باره آن نوشت: ایران با تدوین یک برنامه ضد ترور گسترده برای مبارزه با گروه تروریستی داعش از گسترش داعش و دیدگاه این گروه در عراق جلوگیری کرد و مانع از حمله به خاک یا شهروندان ایران شد. این روزنامه افزود: رویکرد ایران در مبارزه با داعش عملی‌تر از رویکرد ائتلاف به رهبری آمریکا است، زیرا به‌دلیل مجاورت این گروه تروریستی با ایران، تهران تهدید آن را شدیدتر احساس می‌کند. همچنین راجر شاناهان ، مدیر سابق مرکز مطالعات جنگ زمینی ارتش استرالیا گفته بود: ارائه پشتیبانی لجستیکی و مشورتی برای نیروهای شبه نظامی عراقی که با داعش در عراق نبرد می کردند به ویژه در اوایل جنگ توسط ایران بسیار حیاتی بود. از خردادماه سال ۹۳ تا آبان ۹۶ که سردار سلیمانی به دنبال عملیات آزادسازی شهر «بوکمال» در سوریه رسما پایان داعش را اعلام کرد کارنامه جبهه‌های مبارزه با داعش پیش چشم مردم منطقه و جهانیان قرار دارد و هیچ کس نمی تواند منکر این موضوع شود.
با این وجود پس از شهادت سردار سلیمانی بزرگترین چهره مبارزه با گروه‌های تروریستی در منطقه، نزد داعش و سایر گروه‌های تروریستی تکفیری امیدواری‌هایی برای بازگشت به دوران اوج و بازپس‌گیری قلمرو از دست رفته ایجاد شده، امیدی که در آخرین بیانیه داعش در ارتباط با شهادت سردار سلیمانی آشکارا روشن بود.
نشانه ها و دلایل نقش آفرینی امریکا
سال گذشته بود که ترامپ از تصمیم خود برای بازگشت سربازان امریکایی در شمال سوریه خبر داد اما آبانماه همان سال بود که وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد نیروهای آمریکایی که از شمال سوریه خارج می‌شوند، وارد عراق می شوند. مقامات امریکایی در آن زمان علت این امر را مقابله با داعش و نفوذ ایران در عراق عنوان کردند.
تحرکات اخیر امریکا نیز نشان می دهد که امریکا به دنبال قدرت گیری دوباره داعش در عراق است تا به اهداف خود از جمله تحت فشار قرار دادن ایران دست یابد، از این رو دست به سناریو سازی زده است.
طی روزهای گذشته نیز ۸ تن از سرکردگان داعش توسط آمریکا از کردهای شمال سوریه "قسد" تحویل گرفته شدند و به "عین الاسد" عراق منتقل شدند. به نظر می رسد افراد انتخاب شده، در روزهای آینده عهده دار ماموریت های ویژه از سوی امریکا در عراق خواهند شد.
این نیروها می توانند بخشی از مشکلات اطلاعاتی امریکا در عراق و در شرایط جدید تجمیع نیرو و امکانات نظامی امریکا در چند پایگاه محدود در این کشور را مرتفع کنند.
از سوی دیگر کارشناسان بر این باورند که آمریکا و پایگاه‌های نظامی این کشور در عراق، بهترین مکان برای آموزش نیروهای داعش و همچنین تجهیز کردن آنها هستند که امریکا از این امر برای جانبخشی دوباره به داعش استفاده می کند.
امریکا مدتهاست که این برنامه را در ذهن دارد، ناگهانی و بی‌مقدمه آلمان در معرفی حزب‌الله لبنان به عنوان یک گروه تروریستی، حمله سنگین داعش به نیروهای حشدالشعبی و ارتش عراق در صلاح‌الدین، شروع آشوب‌های لبنان پس از بازگشت سعد حریری از پاریس و فشارهای آمریکا و رژیم صهیونیستی به فرانسه برای معرفی حزب‌الله لبنان به عنوان گروه تروریستی، از جمله تحولاتی هماهنگ هستند که نشان می دهد که امریکا به دنبال تضعیف مقاومت منطقه ای از طریق احیای مجدد داعش است. در این صورت امریکا بهترین دلیل را برای حضور در منطقه خواهد داشت تا از یک سو به منافع خود در منطقه دست یابد و از سوی دیگر ایران را تحت فشار قرار دهد چرا که صابون موشک‌های ایرانی در عین‌الاسد به تن آنها خورده است. در حقیقت این پروژه ای مشترک و هماهنگ برای تضعیف کل جریان مقاومت به رهبری ایران است.
در نبرد با داعش، ایران توانست به از بین بردن داعشی ها کمک کند و یک محورمقاومت علیه اسرائیل، عربستان و آمریکا ایجاد کند. تأسیس این محور مقاومت به عنوان یک پیروزی بزرگ استراتژیک برای ایران و شکست برای امریکا به شمار می رود. در این راستا همچنین امریکایی ها تلاش می کنند تا نشان دهند عراق با وجود آمریکایی‌ها امن خواهد بود. امریکا می خواهد داعش را در عراق نگه دارد تا مجوز حضور خود را در عراق تمدید کند. این همان کاری است که مقامات امریکایی در افغانستان انجام دادند . در حقیقت امریکا برای استفاده از این کشور ، مانع از بین رفتن القاعده و طالبان شد و اینک افغانستان را به پایگاهی برای حضور در منطقه مبدل ساخته است. بر این اساس پروژه احیای داعش و انتشار مجدد آن در عراق از دیدگاه مقامات کاخ سفید می تواند در عمل دل مشغولی جدیدی برای گروه‌های مقاومتی باشد که این روزها به صراحت بر اشغالگری امریکا در عراق و لزوم اخراج نظامیان امریکایی از کشورشان پافشاری می‌کنند.
و به نظر می رسد امریکا این آمادگی را دارد که برای سنگ‌اندازی بر سر تصویب طرح ممنوعیت حضور نیروهای آمریکایی در عراق، داعش را دوباره به این کشور برگرداند.
از سوی دیگر علاوه بر تحت نظر گرفتن ایران ، روسیه و کشورهای منطقه ، امریکا به دنبال آن است تا با جان گرفتن دوباره داعش، این گروه به عنوان تهدیدی بالقوه ای برای ایران مطرح کند. یکی از اهداف امریکا در به شهادت رساندن سردار سلیمانی نیز همین امر بود .
امریکایی ها تمایلی به خالی کردن میدان به سود ایران و قدرت گیری بیشتر گروه‌های نظامی شیعی در عراق ندارند. به همین دلیل آمریکا با فعال کردن دوباره داعش و ایجاد ناامنی قصد دارد دلیل و توجیهی برای ادامه حضورش در عراق پیدا کند. نباید فراموش کرد که این داعش بود که جای پای آمریکا و ائتلاف ادعایی آن را در منطقه باز کرد تا علاوه بر حضور در منطقه غرب آسیا و آن هم نزدیک مرزهای ایران، ژست حمایت از ملت‌ها و دولت‌ها در برابر «تروریسم» را بگیرد؛ تروریسمی که به باور بسیاری از تحلیلگران ظهور آن، نتیجه سیاست‌ها و جنگ‌افروزی‌های آمریکا در منطقه است.
نویسنده: کتایون مافی
