اوباما با وتوی طرح کنگره در باب اقدام خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر در حالی به دنبال قدرت‌نمایی برای خود و نقش دموکرات‌ها در حمایت از متحدانشان بود که کنگره با وتوی اوباما، شرایطی ابهام‌برانگیز را پیش‌روی سعودی و اوباما قرار داد.
این روزها در حالی مبارزات انتخاباتی در آمریکا شدت گرفته که میان کنگره و کاخ سفید بر سر سیاست داخلی و خارجی رقابتی شدید در گرفته است به گونه‌ای که کنگره برای تخریب چهره اوباما هر اقدامی صورت می‌دهد. در این میان بسیاری از سناتورهای دموکرات نیز که می‌دانند مردم آمریکا چندان جایگاهی برای اوباما قائل نیستند به دنبال جدا سازی راه خود از آن هستند و به طرح‌های ضد کاخ سفید رای می‌دهند. نمود عینی این امر را در مواضع آنها درباره نقش سعودی در ۱۱ سپتامبر می‌توان مشاهده کرد که سناتورها برای باج گیری از سعودی و کاخ سفید و نیز نشان دادن رویکرد مردمی اقدام اوباما را وتو کردند.
سنا و مجلس نمایندگان آمریکا با بیش از دو سوم آرا طرحی را تصویب کردند که هدف از آن باز کردن راه برای شکایت از مقامات کشورهای دیگر و به طور مشخص عربستان سعودی است.نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره آمریکا تنها به فاصله یک روز پس از لغو وتوی «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری آمریکا و لازم‌الاجرا کردن قانون «جاستا» مبنی بر باز گذاشتن دست خانواده ۳۰۰۰ قربانی حادثه ۱۱ سپتامبر به طرح شکایت علیه عربستان سعودی، به ضرورت ایجاد تغییر در آن اذعان می‌کنند.اوباما پیشتر به بهانه اینکه جاستا به دیگر دولت‌ها اجازه می‌دهد که در اقدامی مشابه تصمیمات واشنگتن و نظامیان آمریکایی را در دیگر نقاط جهان زیر سوال ببرند، آن را وتو کرده بود. اما با گذشت تنها یک روز از رای‌گیری کنگره آمریکا و ابطال وتوی اوباما، جمهوری‌خواهان به دلیلی مشابه دم از لزوم ایجاد تغییر در جاستا می‌زنند تا جایی که «میچ مک کانل» رهبر اکثریت جمهوری‌خواه سنای آمریکا ضمن متهم کردن اوباما به اینکه درباره این موضوع به حد کفایت با قوه مقننه مشورت نکرده است، اعلام کرد: نمایندگان به خوبی از عواقب احتمالی این قانون مطلع نبوده‌اند. وی افزود: همه از مزایای احتمالی جاستا باخبرند اما هیچ‌کس واقعا بر روی مضراتی که می‌تواند بر روابط بین‌المللی آمریکا داشته باشد، تمرکز نکرده است.
از سوی دیگر، «پل رایان» سخنگوی جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا هم با اتخاذ مواضع مشابه از لزوم اصلاح جاستا به ویژه با هدف مصونیت بخشیدن به نظامیان آمریکایی مستقر در دیگر کشورها، صحبت کرد.
این در حالیست که عربستان با مظلوم‌نمایی و در تلاش برای در امان ماندن از تبعات قانون جاستا یا همان «اجرای عدالت علیه عاملان حوادث تروریستی» نسبت به عواقب ناگوار اجرای این قانون هشدار داد.
گفتنی است که «محمد بن‌نایف» ولیعهد و وزیر کشور عربستان در جریان سفر به ترکیه اعلام کرد مشخص است که کشور ما در معرض حمله قرار گرفته است و در این مساله هیچ شکی نیست. ما نمی‌توانیم بگوییم که به ما حمله نکنید. اما مهم این است که تا جایی که می‌توانیم خود را مقاوم کنیم.
در همین راستا، یک مسئول وزارت خارجه عربستان هم اظهار داشت که تصویب قانون جاستا به عاملی برای نگرانی شدید کشورهایی تبدیل شده است که مخالف تضعیف مصونیت قضایی حاکمیتی هستند.
وی افزود که قانون مذکور می‌تواند مصونیت قضایی حاکمیتی تمام کشورها را تضعیف کرده و بر روی همه آنها از جمله خود آمریکا تاثیر منفی بگذارد. طرح شکایت خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر از دولت عربستان سعودی روز چهارشنبه ۷ مهرماه (۲۸ سپتامبر)، بعد از رأی مثبت قانونگذاران هر دو مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا به لغو وتوی باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا به قانون تبدیل شد.
این قانون به دادگاه‌ها اجازه می‌دهد هنگام وقوع حمله تروریستی در داخل خاک آمریکا مصونیت قضایی حاکمیتی که دولت‌های خارجی بطور سنتی از آن برخوردار هستند را برای دولت یا دولت‌های مظنون به مشارکت در چنین حملاتی لغو کنند. رئیس‌جمهور آمریکا با بیان اینکه کنگره با شکستن وتوی او مرتکب «اشتباه» شده، گفت قانون تعقیب قضایی دولت‌های خارجی می‌تواند آمریکایی‌ها را به دردسر بیندازد.
«باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به بی‌اثر شدن وتوی او علیه قانون تعقیب قضایی عاملان حادثه یازده سپتامبر، گفت کنگره مرتکب «اشتباه» شده است. رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا پنجشنبه گفت کاخ سفید درخواست مصالحه بر سر قانونی که به خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر اجازه شکایت از عربستان سعودی می‌دهد را رد کرده است. «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا پنجشنبه گفت مقام‌های کاخ سفید درخواست قانونگذاران آمریکایی برای مصالحه بر سر یک قانون ضد عربستان را رد کردند. لازم به ذکر است بعد از تصویب قانون تعقیب قضایی عاملان حادثه یازده سپتامبر، ارزش ریال عربستان در بازار معاملات آتی در برابر دلار کاهش پیدا کرد.
نکته قابل توجه آنکه «خالد بن احمد» وزیر خارجه بحرین تصویب قانون موسوم به «عدالت در برابر حامیان تروریسم» در کنگره آمریکا را به تیری تشبیه کرد که کنگره به سمت خودش شلیک کرده است. به هر تقدیر آنچه در باب مصوبه کنگره و اقدام کاخ سفید مطرح است آنکه زد و بندهای انتخاباتی و رفتارهای متناقض سناتورها و کاخ سفید ابهامات بسیاری را در مجازات سعودی به جرم نقش داشتن در ۱۱ سپتامبر ایجاد کرده است.
