در حالیکه حدود ۱۱ ماه تا انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی یعنی هفتم اسفندماه زمان مانده است اما برخی از شخصیتها و گروههای سیاسی براي ورود زودهنگام در انتخابات آماده ميشوند و در اين ميان به نظر ميرسد كه دولتيها نميخواهند از اين عرصه رقابت عقب بمانند.
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهور در جلسه حزب کارگزاران در اظهاراتی انتخاباتی خواستار فعال شدن این حزب برای انتخابات مجلس و روی کار آمدن مجلسی همسو با دولت شد.
جهانگیری که از اعضای شورای مرکزی حزب کارگزاران است، در جلسه شورای مرکزی این حزب در مجموعه سعدآباد تهران حاضر شد و بدون توجه به جایگاه حقوقی خود، صراحتا وارد بحث انتخابات مجلس شده و شائبه دخالت دولتیها در انتخابات مجلس آینده را تقویت کرد.
در این جلسه بعد از آنکه غلامحسین کرباسچی دبیرکل کارگزاران سخنان خود را مطرح کرد، جهانگیری در بخشی از سخنانش با تاکید بر این که کارگزاران دارای دو ویژگی مثبت است، گفت: «اولین ویژگی آن کار حزبی قوی است. این حزب در این امر تجربیات خوبی دارد. دومین ویژگی هم ارتباط و نزدیکی آن به دولت است. کارگزاران تا پیش از این تلاش ميکرد که نقش میانجی را در معادلات سیاسی ایفا کند. به نظر ميرسد کارگزاران امسال باید این نقش را بیش از پیش ایفا کند، زیرا امسال سال انتخابات است، اگر مجلس خوبی شکل نگیرد کار دولت ناتمام خواهد بود.»
وی در ادامه تاکید کرد: «باید به یک همگرایی بین اصلاحطلبان معتدل و اصولگرایان اصیل اندیشید. باید به دنبال یک مجلس معتدل بود. اگر هدف این باشد برای پیدا کردن کاندیداها به مشکل بر نميخوریم. به همین دلیل ميگویم که نقش کارگزاران مهم و موثر است. نباید گذاشت زاویهاي بوجود بیاید.»
این اظهارات جهانگیری در حالی بیان ميشود که هماکنون بیش از ده ماه تا زمان برگزاری انتخابات مجلس که در اسفندماه سالجاری برگزار ميشود فرصت باقی است و مشخص نیست چرا مسئولان ارشد دولت از حالا به جای وقت گذاشتن برای حل مسایل اصلی کشور، به فکر انتخابات مجلس آینده هستند؟
سابقه اظهارات دخالتآمیز دولتیها درباره انتخابات مجلس
اين اظهارات در حالي عنوان ميشود كه برنامهریزی دولتیها برای ورود به انتخابات مجلس زودتر از موعد کلید خورده و پیش از این در دیماه ۹۲ علی یونسی دستیار ارشد رئیسجمهور در امور اقلیتهاي قومی و دینی نیز گفته بود: «مهمترین برنامهای که اکنون باید آن را پی گیریم انتخابات مجلس شورای اسلامی است که باید همانگونه که در انتخابات ریاست جمهوری با شعار اعتدال مردم به پای صندوقهای رای آمدند در انتخابات مجلس نیز باید چنین اتفاقی بیفتد.»
چند ماهی از این خبر نگذشته بود که حسین مرعشی از آغاز تحرکات انتخاباتی دولت یازدهم برای مجلس دهم خبر داد. او هر چند که از عدم اعلام رسمی دولت درخصوص انتخابات مجلس گفته بود ولیکن این را هم اضافه کرده که «قاعدتاً آقای نوبخت در قالب حزب اعتدال و توسعه ورود میکنند. اخیراً هم آقای نوبخت از موضع سازمان برنامه به ستادهای آقای روحانی در استانها، بهعنوان اعضای شورای توسعه ابلاغ کردند».
رئیسجمهور نيز در پیام نوروزی خود با مردم صحبت از انتخابات کرد؛ انتخاباتی که در آخرین ماه سال برگزار ميشود. روحانی در آن پیام گفت: "سال جدید، سال انتخابات است باید فضای بهتری را برای فعالیت احزاب بوجود آوریم، آستانه تحمل را بالاتر ببریم، سربلندی این ملت را به رخ بدخواهان بکشیم. به همه نشان دهیم که افکار مختلف را ما تحمل میکنیم. دست به دست هم دهیم، مجلسی را بسازیم که شایسته این ملت بزرگ ایران است و مجلس خبرگانی را بوجود آوریم که ثبات بیشتر برای کشور و آرامش بیشتر برای افکار عمومی جامعه ما بوجود آورد و این کار با همکاری یکدیگر امکانپذیر است."
مسئوليت دولت ظرفيتسازي
بايد گفت كه اظهارات اخیر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهور و رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران درخصوص انتخابات مجلس ورود دولتیها در قالب احزاب به انتخابات مجلس را وارد فاز جدیدی کرد، بهطوریکه وی شکلگیری مجلس خوب برای تکمیل کار دولت را ضروری دانسته است!
اين درحالي است كه نبايد فراموش كرد كه بزرگترین مسئولیت دولت در انتخابات، ظرفیتسازی برای مشارکت و برگزاري انتخابات سالم است. ورود زودهنگام به مباحث انتخاباتی، دولت را از خدماترسانی و انجام وظایف مطلوب باز میدارد و به این مباحث جنبه سیاسی و جناحی میدهد. دولت باید تهمیداتی همچون آزادی انتخاب، آزادی ثبتنام و رعایت قانون در اخذ رای را برای مردم فراهم نماید تا مانع آزادی انتخاباتی بشوند یعنی نباید مانعی برای انتخابات آزاد و سالم پیش بیاورد.
در حقيقت اين حرکات انتخاباتی دولت یازدهم، یادآور سالهای پایانی دولت سازندگی و تلاش دولت برای تصرف مجلس شورای اسلامی است. در بهمنماه ۱۳۷۴ شانزده تن از وزیران، معاونان و نزدیکان "آیتالله هاشمیرفسنجانی" رئیسجمهور وقت ایران در بیانیهای با عنوان «خدمتگزاران سازندگی» اعلام کردند در انتخابات مجلس پنجم حضور فعال خواهند داشت و فهرستی از کاندیداهای مورد حمایت خود را معرفی خواهند کرد؛ این اقدام با واکنش منفی شدید جناح راست رو به رو شد که این اقدام را دخالت قوه مجریه در قوه مقننه قلمداد کردند، همچنین وزرای امضاکننده بیانیه را تهدید به استیضاح کرده و حتی طرح بررسی کفایت رئیسجمهور در مجلس را مطرح کردند.
در نهایت با فرمان رهبر معظم انقلاب، مبنی بر حضور نداشتن وزیران در این گروه غائله فروکش کرد و با حذف ۱۰ وزیر، به یک جمع ۶ نفره کاهش یافت که شامل ۵ معاون رئیسجمهور و شهردار تهران میشدند که با صدور بیانیهای با عنوان «کارگزاران سازندگی» حضور خود را در عرصه انتخابات اعلام کردند؛ این گروه نهایتا با فشار شورای نگهبان فعالیت انتخاباتی خود را با عنوان «جمعی از کارگزاران سازندگی» سامان داد.
قانون چه ميگويد
براساس قانون دولت وظیفه برگزاری انتخابات را برعهده دارد و به همین علت نمیتواند خود وارد کارزار انتخاباتی شود، محمدحسن آصفری عضو فراکسیون رهروان ولایت در اینباره میگوید: دخالت دولت در امور نامزدها دخالت در انتخابات و سرنوشت مردم است و باید از این امر پرهیز کند.
نایب رئیس جبهه پیروان خط امام(ره) و رهبری درباره سخنان اسحاق جهانگیری معتقد است این حرفها دولت را به کار انتخاباتی متهم میکند و سازمان بازرسی باید هوشیار باشد که کسی از اموال و امکانات دولتی سوءاستفاده نکند.
محسن کوهکن با اشاره به سخنان اسحاق جهانگیری معاون اول دولت یازدهم در جمع اعضای حزب کارگزاران سازندگی اظهار داشت: به علت شناختی که از آقای جهانگیری داریم باید بگوییم از ابتدا حضورشان در این سمت علاوه بر انجام دادن وظایف معاون اولی جا انداختن مشی سیاسی خودشان بوده و آدم ناشناختهای نیستند.
کوهکن اضافه کرد: هنر دولت این است که مردم هر مجلسی را انتخاب کردند بتوانند با آن مجلس کار کنند و بگویند ما میتوانیم با آن افراد تعامل داشته باشیم نه اینکه به دنبال ساختن یک مجلس همسو با خودشان باشند.
نايب رئیس جبهه پیروان خط امام(ره) و رهبری با بیان اینکه این اظهارات در طول انقلاب سابقه طولانی دارد، خاطرنشان کرد: بنیصدر هم زمانی دفتر هماهنگی ریاست جمهوری راه انداخته بود و به دنبال چنین کارهایی بود، همه این صحبتها و فعالیتها برای این است که یک مجلس فشل و ناتوان درست کنند و این اظهارات صحیح نیست.
وی با اشاره به اینکه ورود دولت در انتخابات مجلس معایب فراوانی دارد، بیان داشت: در صورتی که دولت به این شکل برای انتخابات فعالیت کند، در نتیجه عدهای در مجلس مخالفت دولت و عدهای موافق دولت خواهند بود و این فضا مناسب نیست.
نايب رئیس جبهه پیروان خط امام(ره) و رهبری با یادآوری اینکه صحبتهای جهانگیری درباره رد صلاحیتها نگرانکننده است، تصریح کرد: زمانی یک استاد و یک کارشناس چنین نظراتی را ارائه میدهد اما وقتی خود دولت که مجری انتخابات است این حرفها را میزند چه معنی و مفهومی میتواند داشته باشد؟ بررسی احراز صلاحیتها در اختیار شورای نگهبان است و همه باید نظر این شورا را تمکین کنند.
دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی نيز با اشاره به ورود اصلاحطلبان به مسائل انتخابات، دولت را از طرح زودهنگام بحثهای انتخاباتی برحذر داشت و افزود: عدهای در تلاشند مشکلات تورم و اشتغال و رکود را که مهمترین دغدغه مردم است تحتالشعاع موضوعات حاشیهای و دعوا سر صحت و سقم خاطرات منتسب به بیت امام(ره) قرار دهند تا گفتمان انتخاباتی از گفتمان اصلی انقلاب منحرف شود.
محمدنبی حبیبی ضمن تأکید بر لزوم تبیین وجود و نحوه مصرف پولهای کثیف در انتخابات برای مجلس شورای اسلامی توسط وزیر کشور، تصریح کرد: مشغول کردن مردم به این نوع ادعاهایی که اثبات آن مدتها ذهن مردم را مشوش میسازد بهضرر فضای سالم انتخاباتی است. باید در سیاستهای انتخاباتی که در مجمع تدوین و پیشنهاد میشود و در قانون انتخابات این مشکل حل شود.
از سوي ديگر نادر قاضیپور نماينده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی گفت: با توجه به اینکه ورود دولتیها در عرصه انتخابات خلاف قانون است اما شواهد و مستندات نشان از عزم جدی دولتیها برای ورود به این عرصه را دارند.
وی افزود: در حال حاضر در همین شهرستان ارومیه از ماهها قبل فعالیت انتخاباتی برخی از آقایان شروع شده و با پرپایی برخی ضیافتهاي شبانه جلساتی را در این رابطه برگزار ميکنند.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: اما نکته قابل توجه این است که مردم آگاه هستند و هیچگاه کورکورانه به کسی رای نخواهد داد و این همه تبلیغات و ضیافتها هزینههاي زائدی بیش نیستند.
بهرهبرداری سیاسی از مذاکرات هستهای
از سویی دیگر رقابتهاي سیاسی همزمان شده است با مذاکرات نهایی هستهای؛ مذاکراتی که فراتر از گروهها و جناحهاي سیاسی است و نباید دستخوش درگیریهاي سیاسی در درون کشور شود و ضروری است که با دید ملی و منافع کلان به آن نگریست. اما متاسفانه برخی از سیاسیون در صدد بهرهبرداری از مذاکرات هستهاي هستند و قصد دارند آن را به عنوان دستاورد یک طیف سیاسی خاص مطرح کنند. همچنانکه رئیسجمهور هم در گفتوگوی زنده تلویزیونی با مردم پس از مذاکرات لوزان نتوانست از انتخابات سخن به میان نیاورد. روحانی که تنها ۲ هفته قبل و در پیام نوروزی خود به برگزاری انتخابات در سالجاری گریزی زده بود، در بخشی از آن گفتوگو هم گفت: در پیام من تشکر از ملت ایران و درخواست از آنها برای همکاری بیشتر برای رونق اقتصادی، روابط نزدیک اجتماعی و همدلی در رقابتهای سالم سیاسی در سالی است که انتخابات در آن برگزار خواهد شد.
حجتالاسلام ذوالنور در واکنش به بهره برداری سیاسی برخی گروهها از مذاکرات هستهاي ميگوید: ما همیشه در بحث پیشرفتهای کشور شاهد سیاسیبازی و سیاسیکاری هستیم امروز نیز برخی جریانات برای انتخابات از این موضوع استفاده سیاسی میکنند و باید واقعیت را به مردم بگوییم ما نه شقالقمر کردیم و نه اینکه تلاشهای تیم مذاکره را نادیده بگیریم.
این رفتارها حتی واکنش خطیب نمازجمعه تهران را هم درپی داشت بطوریکه سيد احمد خاتمی در خطبه نماز جمعه تهران تاکید کرد: نباید خروجی مسائل هستهای اختلاف باشد، نباید خروجی مذاکرات هستهای دوقطبی کردن کشور باشد، مسئله هستهای مسئله یک قوه نیست بلکه مسئله فراقوهای است، مسئله نظام است و این موضوع مطلقا مسئله فردی نیست و مسئله یک جریان یا جناح خاص نیست و نباید اینگونه موضوعات دستمایه اختلاف در کشور شود؛ نباید افرادی از اینگونه موضوعات استفاده جناحی کنند، استفاده حزبی کنند و از حالا بذر بپاشند برای انتخابات آخر سال، چه موافقان و چه مخالفان اگر این اقدام را انجام دهند سوءاستفاده از سرمایه ملی کشور محسوب میشود.
از طرفی بهرهبرداری از توافق احتمالی هستهاي برای تبلیغات انتخاباتی و جناحی و سیاسی کردن این موضوع قطعاً بدور از اخلاق انتخاباتی است. به عبارتی چنین اتفاقی یعنی حضور دولت در انتخابات مجلس و حضور دولت به عنوان قوه مجریه و مسئول برگزاری انتخابات مجلس در آن، مسئله ایست خلاف قانون که به هیچ عنوان پسندیده و مناسب نیست. جایگاه دولت ميبایست یک جایگاه بیطرفانه و بالادستی باشد. گرچه در دورههاي مختلف، لیستهاي مختلفی با اعلام نزدیکی به رئیسجمهور وقت، از این حربه تبلیغاتی استفاده کردهاند، اما اعلام نزدیکی یک لیست انتخاباتی به دولت و تفکراتش، با ورود خود دولت به انتخابات و مانور سیاسی بر روی آن تفاوت بسیاری دارد.
بهتر است که دولت محترم و شخص رئیسجمهور مدت زمان باقی مانده تا انتخابات مجلس را مانند گذشته به کار مشغول باشند و از اکنون انرژی خود را صرف انتخابات نکنند، امری که به طور حتم کشور و فضای سیاسی آن را دچار حاشیه و بیثباتی خواهد کرد.