روز گذشته درحالی مراسم روز صنعت با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی، وزیر امور خارجه، وزیر صنعت، معدن و تجارت و جمعی از فعالان بخش خصوصی برگزار شد که به اعتقاد فعالان این حوزه “حال صنعت خوش نیست” و اگر چاره ای برای این حوزه در نظر گرفته نشود وضع از شرایط اینکه که هست روز به روز بدتر و بدتر خواهد شد.
البته رسیدن به این نکته که تا چه حد وضعیت صنعت بحرانی است نیازی به برگزاری روز صنعت و صرف هزینه های گزاف برای آن نداشت و کافی بود تا متولیانی که خود را به خواب خرگوشی زده اند نیم نگاهی به گزارش های منتشر شده از سوی مرکز آمار تا پیش از این ؛به خوبی حال ناخوش این صنعت را نمایان کرده و می کند.
براساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار محصول ناخالص داخلي به قيمت ثابت سال ١٣٩٠ در سال ١٣٩٧ به رقم ٧١٣٠٢٢٥ ميليارد ريال با احتساب نفت و ٥٧٣٤٧٠٢ ميليارد ريال بدون احتساب نفت رسيده است، در حاليكه رقم مذكور در سال قبل با نفت ٧٤٩٦٠٦٤ ميليارد ريال و بدون نفت ٥٨٧٤٧١٩ ميليارد ريال بوده كه نشان از رشد ٤,٩- درصدي محصول ناخالص داخلي با نفت و ٢,٤- درصدي محصول ناخالص داخلي بدون نفت در سال گذشته دارد.
نتايج گزارش این مرکز نشان می دهد که در سال ١٣٩٧ رشته فعاليت‌هاي گروه كشاورزي ١,٥- ، گروه صنعت ٩,٦ - و گروه خدمات ٠,٠٢ درصد نسبت به سال قبل، رشد داشته است.
محاسبات فصلي در مركز آمار ايران در قالب ١٨ بخش اصلي متشكل از ٤٢ رشته فعاليت انجام مي‌شود كه بر اين اساس گروه صنعت شامل زير بخش‌هاي استخراج نفت خام و گاز طبيعي، استخراج ساير معادن، صنعت، تأمين آب، برق و گاز طبيعي و ساختمان را در بر می گیرد.
ظرفیت های مغفول
این اتفاق در حالی رخ داده که همزمان با روی کارآمدن دولت یازدهم بیزینس المانیتور در گزارشی به این نکته اشاره کرد که ایران به دلیل دارا بودن جمعیت بالا، اشتیاق های تجاری و منابع طبیعی غنی می تواند یک فرصت سرمایه گذاری جذاب باشد، اما در کنارمساله تحریم ، بروکراسی فراگیر در ایران و محدود بودن فن آوری ها و زیرساخت های موجود، موجب ایجاد ریسک های قابل توجهی از نظر هزینه ها و تاخیر ها جهت انجام فعالیت های تجاری احتمالی در این کشور شده است. دراین گزارش همچنین اعلام شده بود که ایران چهارمین ذخایر بزرگ نفتی و دومین ذخایر بزرگ گازی اثبات شده جهان را در اختیار دارد و این بدان معناست که پتانسیل تولید ثروت از طریق سرمایه گذاری و فعالیت های تجاری در ایران بالاست. به علاوه گفته شده بود ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی اش، فرصت قابل توجهی برای افزایش اهمیت و روابط تجاری جهانی اش داراست. در خشکی، ایران کوتاه ترین و سریعترین مسیرها برای ترانزیت کالا بین اروپا و شرق آسیا و همچنین بین بخش اعظمی از روسیه و منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را دارد.ایران با توجه به دارا بودن شبکه ریلی نسبتا قوی، و نیاز به تنها بهبود معقول زیرساخت های جاده ای خود، در صورت لغو تحریم های مسافرتی و تجاری می تواند از موقعیت جغرافیایی خود به عنوان یک قطب ترانزیتی در بین چند منطقه مهم، کمال استفاده را ببرد.
بیزینس المانیتور همچنین اشاره کرده بود که ، ایران چند ویژگی کلیدی دارد که می تواند برای سرمایه گذاران جذاب و سودآور باشد. این ویژگی ها عبارتند ازهزینه پایین تسهیلات اساسی، پایین بودن هزینه های عمومی کسب و کار و سهل گیری نسبی ای که با استفاده از آن قراردادها می توانند اجرایی شوند.البته نکته قابل توجه در مقابل این ظرفیت های موجود در حوزه صنعت و تولید مسایل و مشکلاتی قرار دارند که فعالان و تولید کنندگان دراین حوزه با آن درگیر هستند و همواره از آنها به عنوان مشکل اصلی یاد می کنند و معتقدند اگر دولت ودولتمردان فکری برای این وضعیت نکنند شرایط از این که هست بحرانی تر خواهد شد.
به اعتقاد این فعالان یکی از مشکلات مهم این بخش که باید برای آن تدابیر ویژه اندیشیده شود موضوع سرمایه در گردش است که با توجه به افزایش نرخ ارز واحدهای تولیدی با آن مواجه هستند و این موضوع کار را برای آنها سخت کرده است و چالش بزرگی برای فعالان صنعتی و معدنی پدید آورده است . این گروه از سوی دیگر این فعالان معتقدند صدور بخشنامه‌های متعدد از سوی دولت به یکی دیگر ازمعضلات این حوزه تبدیل شده که فعالان تولیدی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و همچنان در کلاف پیچ در پیچ آن گم هستند. این فعالان همچنین براین اعتقادندکه رسوب مواد اولیه در گمرک و مشکلات به وجود آمده در ترخیص آنها از دیگر مشکلات فعالان بخش صنعت در سالهای اخیر عنوان می کنند و براین باورند که حل این مشکلات مساله ای است که بیش از هر چیز نیازمند عزم جدی دولتمردان است و تا مادامی که متولیان به رفع آنها به عنوان یک اولویت ننگرند شرایط هر روز بحرانی تر از دیروز خواهد شد. و شاید کار به جایی برسد که دیگر نتوان ریشه این مشکلات را به تحریم های برونی نسبت داد و کار به جایی برسد که پشت پرده تحریم های داخلی نمایان شود.
حال ناخوش صنعت
رئیس اتاق بازرگانی ایران ضمن اشاره به برخی آمارهای رسمی در بخش صنعت، خواستار اجرای قوانین مربوط به بهبود فضای کسب و کار شد و گفت که آمارها نشان می‌دهد تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش تولید بسیار کم شده است.
غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه صنعت ما حال و روز خوشی ندارد، گفت: قبول این واقعیت ما را برای رفع مشکلات مصمم می‌کند. ی اظهار کرد: طبق آمارهای رسمی رشد اقتصادی بدون در نظر گرفتن نفت و رشد بخش صنعت به ترتیب در سال گذشته منفی ۲.۴ و منفی ۶.۵ درصد بوده است.
سامان دادن قوانین بخش های تولیدی
رئیس گفت: نباید پرونده های بدهی مالیاتی و تامین اجتماعی ده سال قبل واحدهای تولیدی را الان و در این شرایط کنونی سخت مطالبه کرد.
علی لاریجانی با بیان این که قانون تسهیل فضای کسب و کار ظرفیت های زیادی دارد که همه بخش های آن هم اجرا نشده است گفت: حکم قانون تسهیل فضای کسب و کار اجرا شده و ۲۵ حکم آن هنوز اصلا اجرا نشده است. قانون تسهیل فضای کسب و کار بعد از مطالعات زیاد، توسط خود صنعتگران تدوین شده است. سامان دادن قوانین بخش های تولیدی کشور را در دستور کار بررسی داریم.
شکست تحریم
وزیر صنعت گفت:باور امریکا این بود که تا پایان سال٩٧حوزه تولید ایران زمین گیر خواهد شد اما صنعتگران ایران در مواجهه با تحریم یا راه جدیدی ایجاد کردند یا پل تخریب شده از تحریم را دوباره ساختند
رضا رحمانی گفت: صنعتگران در سالی که گذشت، جهادگونه عمل کردند و این در حالی بود که حوزه تولید با مشکلات جدی مواجه بود و بخش صنعت جزو اولین گروه هدف در تحریم‌های امریکا بود و سخت ترین تحریم ها هم علیه این بخش اعمال شد و باور امریکا این بود که تا پایان سال ٩٧، تولید ایران زمین گیر خواهد شد.
نویسنده: سارا علیاری
