ناظران سياسي ضمن تاكيد بر واقع‌بينانه بودن گزارش برجام از سوي كميسيون تخصصي اين طرح ، معتقدند اگر مجلس بتواند در جریان بررسی گزارش برجام دغدغه‌های مطرح شده درخصوص آن را در متن طرح یک فوریتی نمایندگان بگنجاند و ضمانت اجرا را هم از دولت و هم از طرف مقابل اخذ کند، كار موفقی را در این‌باره انجام داده است.
بالاخره پس از۴۰ روز بررسی جنبه‌های مختلف حقوقی، فنی و نظارتی، امنیتی و نيز مسئله اقتصادی به ویژه تحریم‌ها در برجام و پس از تصويب در كميسيون ديروز به مجلس ارائه شد.
تصويبي كه بعد از قرائت آن از سوي اين کمیسیون، نمايندگان ملت، يك فوریت این طرح را با ۱۶۸رای موافق ۵۷ رای مخالف و۹ راي ممتنع از مجموع ۲۴۷ رای تصویب كردند.
گزارش كميسيون در حالي به مجلس ارائه شد كه ناظران سياسي معتقدند اعضای کمیسیون برجام منصفانه اين متن را بررسي كردند. به اعتقاد آنها گزارشي كه تهدید امنیت ملی در دراز‌مدت و با چالش‌های متنوع و گسترده‌تری از دل آن بیرون خواهد آمد.
مجلس ضمن در نظر گرفتن منافع كشور رنجشي براي دولت ايجاد نكند
محمد‌صادق کوشکي در گفت‌وگو با سياست روز در بیان ارزیابی خود از گزارش کمیسیون برجام گفت: پيچيدگي‌هاي دروني برجام و پيچيدگي‌هاي خاص مقطع کنوني در کشور و منطقه به علاوه محدوديت‌هاي حقوقي و قانوني در کشور ما باعث شده تا امکان تصميم‌سازي قطعي درخصوص مسئله برجام براي مجلس به سادگي فراهم نباشد و مجلس شوراي اسلامي براي تصميم‌سازي در اين عرصه بايستي ضمن در نظر گرفتن منافع و امنيت جمهوري اسلامي مراقب رنجش دولت، بازخورد نظرات احزاب و جناح‌هاي سياسي شرايط انتخابات پيش‌رو و فضاي منطقه‌اي باشند.
وي در ادامه اينطور توضيح داد در عين حال تکثر ديدگاه‌ها در مجلس نسبت به اين مسائل و موضع‌گيري‌هاي مختلف درخصوص طرف ديگر برجام به ويژه آمريکايي‌ها از سوي ديگر فضا را براي تصميم‌سازي دقيق مجلس در اين عرصه نامساعد نموده است.
كوشكي تصريح كرد: عدم همکاري و همفکري ميان اکثريت مجلس و دولت درخصوص نحوه اعمال نظر مجلس در قضيه برجام نيز مزيد بر علت شده، به گونه‌اي که دولت اعتنايي به بررسي برجام و اعمال نظر مجلس در اين خصوص ندارد حال آنکه اکثريت مجلس بررسي برجام و اعمال نظر درخصوص پذيرش آن را از جمله حقوقي و وظايف خود مي‌داند.
به اعتقاد اين كارشناس مسائل سياسي همين اختلاف‌نظر نيز موجبات پديد آمدن چالش‌هاي حقوقي در مسير تصويب برجام شده است، عدم اراده جدي از سوي طرف مقابل خصوصا آمريکايي‌ها در قطعي شدن مسئله هسته‌اي و کارشکني‌هاي متعدد کنگره و مقامات اجرايي آمريکا در اين عرصه مانع ديگري است که فضا را براي اعمال نظر مجلس درخصوص مسئله برجام نامساعد نموده است.
اقدام كميسيون كاملا در چارچوب منافع ملي بود
حسن هاني‌زاده با اشاره به قرائت گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام در صحن علنی مجلس به سياست روز گفت: طرح برجام در مجلس يک اقدام کاملا منطقي و در چارچوب منافع ملي قرارداد.
اين كارشناس مسائل سياسي افزود: با توجه به وجود برخي ابهامات در توافقنامه برجام و ضرورت دقت در بندهاي اين طرح، به نظر مي‌رسد ورود مجلس به اين مقوله مي‌تواند تضمين‌كننده اين طرح باشد و مجلس، دولت و قوه قضائيه مي‌تواند جنبه‌هاي اجرايي اين طرح را مورد بررسي قرار دهند.
هاني‌زاده تصريح كرد: به نظر مي‌رسد دولت بايد همکاري بيشتري با مجلس داشته باشد تا در چارچوب منافع ملي ساز وکارهايي براي جلوگيري از سوء‌استفاده از برخي بندها صورت گيرد. مجلس و دولت بتوانند در مقابل زياده‌خواهي قدرت‌هايي همچون انگليس، آمريكا و فرانسه مقابله كنند.
وي در پايان خاطرنشان كرد: با توجه به وجود برخي ابهامات به نظر مي‌رسد برجام به صورت لايحه مطرح شود كه اگر مجلس هم جزئيات اين لايحه را مورد بررسي قرار دهد مفيد خواهد بود چون اين مسئله تضمين‌کننده امنيت كشور تلقي خواهد شد.
گزارش کمیسیون برجام واقع‌بینانه و منصفانه بود
جواد کریمی‌قدوسی نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به قرائت گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام در صحن علنی مجلس گفت: گزارش کمیسیون ویژه در واقع همان انتظاری بود که امت اسلام، نخبگان، مقام معظم رهبری، اساتید، علما، خانواده شهدا و... از مجلس داشتند و گزارشی بود که با سر بلند در پیشگاه خدا تهیه شده است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهار داشت: متأسفانه در این گزارش آمده بود که وزارت امور خارجه اسناد، مدارک و اطلاعات خواسته شده را در اختیار کمیسیون قرار نداده و سوالات بیست‌گانه را بی‌پاسخ گذاشته بود اما سازمان انرژی اتمی به سوالات با کمیسیون همکاری لازم را داشته است.
نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: گزارش کمیسیون ویژه واقعیت‌های موجود در برجام را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و نقاط تهدید در آن برجسته شده که قطعی و حتمی است و نکات مثبت مورد اشاره توسط بندهای بعدی به تهدید تبدیل می‌شود.
كريمي‌قدوسي افزود: گزارش کمیسیون ویژه درخصوص برجام یک گزارش واقع‌بینانه است و تهدید امنیت ملی در دراز مدت و با چالش‌های متنوع و گسترده‌تری از دل این گزارش بیرون خواهد آمد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پایان اظهار داشت: اگر مجلس بتواند در جریان بررسی گزارش برجام دغدغه‌های مطرح شده درخصوص آن را در متن طرح یک فوریتی نمایندگان بگنجاند و ضمانت اجرا را هم از دولت خودمان و هم از طرف مقابل اخذ کند و این ضمانت‌ها جنبه بازدارنده داشته باشد مجلس خواهد توانست کار موفقی را در این باره انجام دهد.
تيم مذاكره‌كننده گزارش كميسيون را كامل مطالعه كند
محمد‌حسن آصفری نماینده مردم اراک و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نيز در بیان ارزیابی خود از گزارش کمیسیون برجام گفت: این گزارش فنی و دارای نکات مثبت بسیاری بود. وی با تمجید از تلاش اعضای کمیسیون برجام مجلس خاطرنشان کرد: اعضای این کمیسیون در مدت زمانی که عهده‌دار بررسی توافق هسته‌ای بودند تمام تلاششان را به کار گرفتند تا روزنه‌های برجام را شناسایی و نکات مهم را در گزارش نهایی ارائه کنند.
آصفري با بیان اینکه گزارش کمیسیون برجام می‌تواند برای مذاکره کنندگان کشورمان راهگشا باشد تصریح کرد: کمیسیون ویژه برجام مجلس با هدف بررسی تخصصی توافق هسته‌اي تشکیل شد و حال پس از ارائه گزارش نهایی مشخص شد این کمیسیون به اهداف خود دست یافته است. وي همچنین از تیم مذاکره کننده هسته‌اي کشورمان توصیه کرد: گزارش کمیسیون برجام را مطالعه کنند تا روزنه‌هاي برجام را بهتر بشناسند.
گزارش کمیسیون برجام منصفانه و غیر‌جناحی بود
فؤاد ایزدی کارشناس مسائل بین‌الملل درباره گزارش ديروز کمیسیون برجام اظهار داشت: اعضای کمیسیون برجام کاملاً سعی کرده‌اند که متن گزارش بسیار منصفانه باشد یعنی اگر در برخی حوزه‌ها نظر دولت را تا حدودی پذیرفته بودند، در متن این گزارش گنجانده شده و حوزه‌هایی که دارای شک و شبهه بودند را نیز کاملاً مثبت دیده‌اند.
ایزدی تاکید کرد: اعضای کمیسیون برجام نهایت تلاش خود را انجام دادند و مباحثی که قابلیت نقد عملکرد دولت را داشته نیز به نفع دولت دیده‌اند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه بخش «ب» این گزارش که مربوط به بررسی حقوقی برجام است در بند یازدهم می‌توانست متفاوت نوشته شود، گفت: در بحث نقض برجام و نقض قطعنامه، نظر دولت مورد توجه قرار گرفته و این گزارش به دولت این امتیاز را داده است و اعضای کمیسیون نظر دولت را مبنی بر اینکه نقض قطعنامه نقض برجام نخواهد بود، پذیرفته‌اند.
وی تأکید کرد: گزارش کمیسیون برجام موارد خاکستری را سفید و به نفع دولت مورد توجه قرار داده است و طوری این گزارش نوشته شده که اگر نظر دولت جای کوچکترین تأئیدی دارد، آن را تأئید کرده‌اند تا متن معتدل باشد و با این کار به دولت کمک کرده است.
ایزدی بر همین اساس متن گزارش کمیسیون برجام را کاملاً کارشناسی شده، غیرسیاسی و غیر‌جناحی دانست و تصریح کرد: به هر حال برجام مشکلات جدی دارد و مجلس نیز در یک بازه زمانی نه چندان طولانی باید نظر نهایی خود را نسبت به برجام اعلام کند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل پیشنهاد کرد: به نظر می‌رسد خوب است مجلس طبق آنچه مقام معظم رهبری در جمع اعضای خبرگان فرمودند «اگر قرار است تحریم‌ها لغو نشود معامله‌ای هم در کار نخواهد بود»، ماده واحده‌ای را تصویب کنند که این کار قطعاً به خود دولت کمک کرده و دست آنها را برای صیانت از دستاورد هسته‌ای و استقلال کشورمان باز خواهد کرد.
وی گفت: چندی پیش در سایت مقام معظم رهبری خطوط قرمز فرمایشات ایشان در رابطه با بحث هسته‌ای در ۱۹ محور مطرح شد و گزارش ديروز کمیسیون برجام نشان می‌دهد از این ۱۹ خط قرمز، ۱۸ خط قرمز آن نقض شده است.
این کارشناس مسائل بین‌المللی با بیان اینکه مذاکرات هسته‌ای برخلاف مصوبه هسته‌ای مجلس بوده و معتبر نیست، افزود: چون یک فوریت این طرح به تصویب رسید طرحی که بر اساس گزارش کمیسیون برجام نوشته شود باید به کمیسیون بازگردد و سپس به صحن علنی ارائه شود.
گزارش کمیسیون ویژه سياسي نبود
لطف‌الله فروزنده سخنگوی جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، با اشاره به گزارش کمیسیون ویژه برجام که در صحن علنی مجلس قرائت شد اظهار داشت: از نمایندگان و اعضای کمیسیون ویژه برجام تشکر می‌کنیم که با دقت نظر و تخصصی مباحث را به سمع عموم رساندند.
وی افزود: گزارش کمیسیون ویژه برجام به دور از نگاه سیاسی، شفاف، بر‌اساس منافع ملی، فنی و حقوقی بود؛ از نکات بارز گزارش کمیسیون ویژه برجام درج شدن نظرات مخالفان و طیف‌های گوناگون است.
فروزنده با بیان اینکه دغدغه‌هایی که در گزارش در مورد حوزه دفاعی مطرح شده بود بسیار مهم است، گفت: اینکه توان موشکی، نظامی و عمق استراتژیک ایران در منطقه باید حفظ شود بسیار با اهمیت است و در مورد حقوقی تعهداتی دادیم که باید گام به گام به جلو برویم و الزامات لازم را برای آمریکا و ۱+۵ فراهم کنیم و نباید صرفاً بر‌اساس اعتماد عمل کنیم.
