یکی از دغدغه های مهم بنیانگذار انقلاب اسلامی و پس از ایشان رهبری عظیم الشان انقلاب صیانت از آرمان ها و اصول انقلاب اسلامی بوده و هست.
تجلی این مهم در پاسداری از آرای مردم در زمان برگزاری انتخابات مختلف نمود پیدا می کند و به همین دلیل مسئولان جمهوری اسلامی همواره تلاش داشته اند تا در هیاهوی های دشمنان خارجی و بدخواهان داخلی، امنیت رای مردم را حفظ کنند.
این مهم زمانی در اندیشه امام خمینی (ره) جای گرفت که ایشان شاهد بود در رژیم های دیکتاتوری رای مردم هیچگاه ارزشی نداشته است. به همین دلیل است که بنیانگذار کبیر انقلاب بارها تاکید فرمودند که اصل رای ملت است.
برای تحقق این مهم نیز مکانیزمی قانونی تحت عنوان شورای نگهبان قانون اساسی تشکیل شد که این روزها یادآور تشکیل این نهاد است.
البته وظائف و اختیارات شورای نگهبان محدود به انتخابات نشد و یک وظیفه خطیر دیگر نیز بر عهده اعضای آن قرار گرفت.
به همین دلیل در قانون اساسی نهادی تحت عنوان«شورای نگهبان» برای صیانت از بُعد اسلامی و حراست از قانون اساسی پیش‌بینی‌شده است لذا از نظر قانون اساسی مهمترین نهاد رسمی جهت حراست از اسلامیت نظام و قانون اساسی شورای نگهبان است.
قانون اساسی وظایف و مسؤولیت‌های سنگین و حساسی را بر عهده شورای نگهبان گذاشته است که در یک جمله و بیان کوتاه می‌توان گفت مهمترین رسالت شورای نگهبان به عنوان یک نهاد رسمی پاسداری و صیانت از جامعیت نظام یعنی پاسداری از رهبریت، اسلامیت و جمهوریت است. نحوه تحقق این مسئولیت در قانون اساسی بیان گردیده که حراست از احکام اسلام، صیانت از قانون اساسی و نظارت در جهت تحقق جامعیت نظام از جمله این وظایف است.
در اصل چهارم قانون اساسی با اشاره به حراست از احکام اسلام آمده است: کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزائی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی و سیاسی و غیر اینها باید بر اساس موازین اسلامی باشد… و تشخیص این امر به عهده فقهای شورای نگهبان است.
همچنین در اصل نود و یکم آمده است: به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها شورایی به نام شورای نگهبان تشکیل میشود.
بر اساس این دو اصل انطباق کلیه قوانین و مقررات کشور با موازین اسلامی و تشخیص عدم مغایرت قوانین و مصوبات مجلس با احکام اسلامی بر عهده شورای نگهبان گذاشته که این مسؤولیت از وظایف اختصاصی فقهای شورای مذکور است.
همچنین در باب صیانت از قانون اساسی که وظیفه دیگر شورای نگهبان است، منظور و قالب شکلی و محتوایی نظام اسلامی و میراث گرانبهای خون شهیدان خواهد بود که حفظ و حراست از آن و جلوگیری از وضع قوانین و مقررات مغایر با قانون اساسی از موضوعات بسیار مهم است که این مسؤولیت بر عهده این نهاد گذاشته شده است.
مسؤولیت نظارت از وظایف مهم و حساس شورای نگهبان است که نقش مؤثر و فوق العاده‌ای را در سلامت و ثبات نهادها و استحکام نظام بر عهده داشته و دارد.
شورای نگهبان در راستای تحقق اهداف خود به مقتضای اصل نود و نه نظارت‌های گوناگونی را بر عهده دارد که تحقق این نظارت‌ها تضمینی برای اجرای صحیح قانون اساسی و حاکمیت اسلام خواهد بود.
نظارت بر انتخابات خبرگان، نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری، نظارت بر همه‌پرسی و مراجعه به آراء عمومی، نظارت بر انتخابات مجلس از وظایف حساس شورای نگهبان خواهد بود.
به موجب اصل نود و یکم قانون اساسی به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی‌از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها ، شورایی به نام شورای نگهبان با ترکیب زیر تشکیل می شود:
۱)شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسائل روز و انتخاب این عده با رهبری است.
۲) شش نفر حقوقدان در رشته های مختلف حقوقی ، از میان حقوقدانان مسلمانی که به وسیله قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی می شوندو با رأی مجلس انتخاب می گردند.
دیدگاه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی درباره شورای نگهبان
امام خمینی (ره) در مقاطع مختلف نظراتی صریح درباره وظائف و اختیارات این شورا بیان کرده و در میان آن مسئولیت هایی را به اعضای این شورا واگذار کرده اند که برای فهم بهتر از نحوه و چگونگی عملکرد این نهاد ضروری است این نظرات به درستی واکاوی شود.
به عنوان نمونه امام راحل در زمانی فرموده اند: " از شورای محترم نگهبان می‌خواهم و توصیه می‌کنم چه در نسل حاضر و چه در نسل‌های آینده، که باکمال دقت و قدرت وظایف اسلامی و ملی خود را ایفاء و تحت تأثیر هیچ قدرتی واقع نشوند و از قوانین مخالف با شرع مطهر و قانون اساسی بدون هیچ ملاحظه جلوگیری نمایند و با ملاحظه ضرورات کشور که گاهی با احکام ثانویه و گاهی به ولایت فقیه باید اجراء شود توجه نمایند. از حضرات فقهای شورای نگهبان تقاضا میشود که در مأموریت مهم خود به هیچ وجه ملاحظه اشخاص و یا گروههای انحرافی را ننموده و به وظیفه بسیار خطیر خود قیام و اقدام نموده و نگهبانی از اسلام و احکام مترقی آن نمایند و خدمت خود را با قدرت تمام در پیشگاه خداوند متعال و ولی مطلق او حضرت ولی‌الله اعظم امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف عرضه دارند.
در دیدگاه امام راحل اعضای شورای نگهبان نباید در انجام وظائف خود کوچکترین اهمال و یا کم کاری داشته و ضعف آنها منجر به ضربه خوردن اسلام خواهد شد. همچنین تضعیف و توهین به جایگاه نهادی قانونی به عنوان شورای نگهبان نیز جایز نیست.
به عنوان نمونه ایشان تاکید فرمودند: من به این آقایان هشدار می‌دهم که تضعیف و توهین به فقهای شورای نگهبان امری خطرناک برای کشور و اسلام است. همیشه انحرافات بتدریج در یک رژیم وارد میشود و در آخر رژیمی را ساقط می‌نماید. لازم است همه به طور اکید به مصالح اسلام و مسلمین توجه کنیم و به قوانین، هر چند مخالف نظر و سلیقه شخصی‌مان باشد احترام بگذاریم و به این جمهوری نوپا که مورد هجوم قدرتها و ابرقدرتهاست وفادار باشیم.
دیدگاه رهبر انقلاب درباره شورای نگهبان
شورای نگهبان به دلیل ماهیت ذاتی و وظائف قانونی که بر عهده دارد، همواره مورد تعرض دشمنان و بدخواهان انقلاب قرار داشته است. از این رو رهبری معظم انقلاب در فرمایشاتی با بیان اینکه "شکى نیست که شوراى نگهبان وظائفى قانونى دارد"، خاطرنشان کردند: "به این وظائف مصرّح در قانون اساسى - که نظارت بر انتخابات و تشخیص صلاحیتها و این چیزهاست - باید تعرض نشود. این چیزها را میشود اصلاح کرد. یعنى این قضیه را نباید مسئله‌ى مورد بحث و مورد دعوا و نزاع قرار داد؛ اینها چیزهائى است که قابل اصلاح است. ممکن است در آنجا یک کسى خطائى هم بکند؛ خطا قابل جبران است. اینها مسائل اصلى نیست."
همچنین حضرت آیت الله خامنه ای در دیداری که با اعضای این شورا داشتند مجموعه شورای نگهبان را مجموعه ای بسیار با ارزش که دارای شخصیتهای خوشنام، خوش سابقه و امین می باشد، دانستند و تاکید کردند: خوشبختانه در قانون اساسی برای بررسی صلاحیتها مراحل مختلفی در نظر گرفته شده و اکنون نیز شورای نگهبان با فرصت خوبی که در اختیار دارد می‌تواند بررسی صلاحیتها را با دقت و براساس قانون مورد بازبینی قرار دهد.
ایشان با تاکید بر اینکه هرگونه بررسی شورای نگهبان باید با دقت، متقن و به گونه ای باشد که حق کسی ضایع نشود تصریح کردند: البته شورای نگهبان نباید در مقابل کسانی که می خواهند گردن کلفتی نمایند کوتاه بیاید.
هجمه دشمن به شوراي نگهبان نشانه موفقيت اين نهاد انقلابي است
درباره نحوه عملکرد شورای نگهبان طی سال های پس از انقلاب اسلامی یکی از اعضای كميسيون حقوقي و قضايي مجلس با بيان اينكه هجمه‌هاي دشمنان انقلاب اسلامي به شوراي نگهبان نشاندهنده موفقيت اين نهاد در پاسداري از دستاوردهاي انقلاب اسلامي است، گفت كه حراست از هويت اسلامي جمهوري اسلامي دستاورد شوراي نگهبان است.
حجت‌الاسلام موسي قرباني با بيان اينكه شوراي نگهبان پاسدار انقلاب اسلامي بوده است، افزود: شوراي نگهبان از جمله نهادهايي بوده كه در 32 سال گذشته كمترين اشتباه را در دفاع از انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي ايران داشته است.
وي با بيان اينكه هجمه‌هاي دشمنان انقلاب اسلامي به شوراي نگهبان نشاندهنده موفقيت اين نهاد در پاسداري از دستاوردهاي انقلاب اسلامي بوده است، تصريح كرد: اگر شوراي نگهبان به وظيفه اصلي خود به درستي عمل نمي‌كرد قطعاً تا كنون چندين بار انقلاب اسلامي از ريل اصلي خارج مي‌شد و در حقيقت اين شوراي نگهبان بود كه جمهوري اسلامي ايران را در ريل نظام اسلامي به حركت درآورده است.
شوراي نگهبان مانع نفوذ بيگانگان به بدنه اجرايي و نظارتي كشور است
همچینین یکی دیگر از اعضای این کمیسیون معتقد است، حضور شوراي نگهبان مانع نفوذ بيگانگان به بدنه اجرايي و نظارتي كشور شده است.
حجت‌الاسلام سيد‌سلمان ذاكر نماينده مردم اروميه و شوراي نگهبان را پاسداري امين براي انقلاب اسلامي دانست و گفت: امام خميني(ره) براي صيانت از حقوق مردم در چارچوب شرع مقدس و قانون اساسي شوراي نگهبان را مطرح فرمودند.
وي با بيان اينكه حضور شوراي نگهبان مانع نفوذ بيگانگان به بدنه اجرايي و نظارتي كشور شده است، گفت: شوراي نگهبان صلاحيت افراد را براي حضور در پست‌هاي حساس جمهوري اسلامي ايران بررسي مي‌كند و بعد از اينكه صلاحيت آنها را تاييد مي‌كنند، افراد به راي مردم گذاشته مي‌شوند كه اين همان مردم‌سالاري ديني مدنظر امام راحل و مقام معظم رهبري است.
چرا باید از شورای نگهبان حمایت کرد
و بالاخره اینکه، جایگاه و اهمیت شورای نگهبان ایجاب می کند که همواره مورد حمایت قاطع مردم و مسئولان ایرانی قرار داشته باشد. همانطور که بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و رهبری عظیم الشان انقلاب بارها تاکید فرموده اند، همه مسئولان و فعالان سیاسی و قاطبه مردم باید از شورای نگهبان حمایت کرد.
البته این حمایت نیز در چارچوبی خاص قابل تعریف است که این امام و رهبری آن را تبیین فرموده اند. حمایتی که در برخی اوقات با انتقاد مصلحانه و دلسوزانه محقق شده و در برخی مواقع با ایستادگی قاطع در برابر دشمنان اسلام و انقلاب.
