هنوز یکهفته پس از اعلام آمادگی دانشمند ایرانی برای رفع مشکل ریزگردهای سیستان که ناشی از خشک شدن هامون و دو روز از خبری که مدیر ملی طرح حفاظت از تالابهای ایران درباره تدوین برنامه مدیریت تالابهای هامون، نگذشته بود که خبر آمد تالاب هامون آتش گرفته است! آتش سهلانگاریها وبیتدبیریها صبح جمعه بر تن بیجان تالابی افتاد که توفانهای سهمگین و خشکسالی چند سال اخیر توان برای آن نگذاشته بود.
هامون که سنبل زندگی مردمانی است که با فقر و سختی چشمشان را به تالابی میدوختند که روزی خود را از آن رصد کنند، هامون حتی سنبل مردانگی و ایستادگی که فیلمی را به خاطر میآورد که از غیرت و مبارزه و مردانگی میگوید این روزها آنقدر دلش خشک و گرفته شده که نمیتواند خود را احیا کند چه رسد که بخواهد بخشندگیاش را حفظ کند. هامون این روزها تاب و تحمل ماندن ندارد، کسی دلش برایش نمیسوزد و دردش را مرهم نمینهد، حق آبش را کشور همسایه با بیانصافی میبرد، مردمانش تشنه مانده و دیگر تاب بیمهری ندارد، آنقدر بیتوجهی دید که دلش سوخت و آتشش حتی به نیزارها هم رحم نکرد. اما هامون را چه شده که به جای زندگی بخشیدن میمیراند؟!
مردم به داد هامون رسیدند
تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان دچار آتشسوزی گسترده شد و تلاش برای اطفای حریق از سوی نیروهای امدادی با کمک مردم نتیجه داد اما خساراتی به بار آورد. مردم محلی برای خاموش کردن حریق وارد عمل شده اما با توجه به گسترش سریع آتش ناموفق بوده و در تماس با نیروهای امدادی درخواست کمک کردند. با اعلام موضوع به تیمهای امدادی بلافاصله نیروهای هلالاحمر و آتشنشانی به همراه داوطلبان محلی کار اطفای حریق را آغاز کردند اما با توجه به خشک بودند تالاب، گرم بودن هوا و وزش باد حریق در حال گسترش بود و خاموش کردن آن مدتی طول کشید.
معاون فرماندار نیمروز نیز با اشاره به اینکه ۴۰ هکتار از تالاب خشک شده دچار حریق شد، تاکید کرد: تعیین میزان دقیق خسارت نیاز به بررسیهای بیشتر دارد.
هشداری که جدی گرفته نشد!
با وجود هشدارهای قبلی شعلههای بیرحم آتش داغی سیاه بر دل تالاب هامون نهاد و ۵۰ هکتار از اراضی این تالاب را خاکستر کرد.
وقوع آتشسوزی در تالاب هامون و دیگر مناطق کشور در حالی رو به افزایش نهاده و با تخریبها و خسارات گستردهای همراه بوده است که این سریال دنبالهدار هر ساله و با آغاز فصل گرما در کشور تکرار میشود. اما ماجرا وقتی دردناک میشود که وقوع آتشسوزی در بستر تالاب هامون پیش از این پیشبینی شده بود و در این خصوص هشدارهایی هم به مسئولین داده شده بود اما برخلاف انتظار ۵۰ هکتار از تالاب خشکیده هامون خاکستر شد.در هر حال باید دید چرا این هشدارها جدی گرفته نشد؟
معاون فرماندار نیمروز در این خصوص گفت: این آتشسوزی به علت سهل انگاری چوپانها در روشن کردن آتش در تالاب بوده است که توفان و ورزش باد باعث گسترش آن شده بود.
رضا ثریا گفت: آتشسوزی در ساعت شش و نیم بامداد رخ داده است که با حضور نیروهای آتشنشانی بعد از حدود پنج ساعت آتش مهار شد.
در این میان نبود امکانات و تجهیزات اطفای حریق و کمبود نیرو از یکسو و وزش باد و توفانهای ۱۲۰ روزه از دیگر سو موجب تاخیر در اطفا و گسترش آتشسوزیها و افزایش خسارت به این منابع ملی شده است. نکته مهم در آتشسوزیها تالاب هامون تعمدی بودن و عامل انسانی است که باز هم در نبود نیروی کافی برای حفاظت از منابع طبیعی استان در این زمینه مقام اول را داراست. البته هنوز میزان خسارت وارد شده به محیطزیست و منابع طبیعی در این آتشسوزی مشخص نشده ولی آنچه معلوم است اینکه ۵۰ هکتار از این تالاب دود شده و از بین رفته است.
فرماندار نیمروز با بیان اینکه در این حادثه به کسی آسیبی وارد نشده است، چوپانان باید احتیاط کنند و از روشن کردن آتش در بستر تالاب هامون که علفزارهای خشک دارد خودداری کرده زیرا با توجه به گرمای هوا و توفانهای ۱۲۰ روزه کوچکترین شعله آتش ممکن است به حادثهای مهیب تبدیل شود.
مدیرکل محیطزیست سیستان و بلوچستان نیز در این زمینه اظهار کرد: برنامه عملی برای احیای تالاب هامون آماده شده که مشتمل بر طرحهای کوتاهمدت میانمدت و بلندمدت بوده که اجرای آنها آغاز شده است. سعید محمودی گفت: تالاب هامون به نسبت ۱۵ سال گذشته بسیار بهتر شده است!
اعلام آمادگی دانشمند ایرانی برای مقابله با ریزگردهای سیستان
اما همه اینها وقتی دردناک تر میشود که بدانی کمکم داشت امیدی به دل مردم این شهر روزنه میزد که این اتفاق افتاد چرا که هنوز یک هفته از این اتفاق نگذشته که نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی از برگزاری یک همایش بینالمللی بزرگ در آینده نزدیک و با موضوع ریزگردها خبر داد و گفت: یک دانشمند دریافتکننده جایزه نوبل در زمینه ریزگردها اعلام آمادگی برای همکاری کرده است.
حبیب الله دهمرده با بیان اینکه، سیستان دارای تمدن و هویتی افتخارآفرین است ابراز داشت: مردمان منطقه سیستان، نه تنها برای مسلمانان و ایرانیان بلکه برای بشریت افتخار آفرین بوده اند.
نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی درخصوص طرح ۴۶ هزار هکتاری افزود: این طرح دارای سه مرحله، آبرسانی به زمینهای کشاورزی، برنامه ی کشت برای کشاورزان و صنایع تبدیلی و بازار مصرف برای محصولات تولیدی میباشد که در این برنامه ۴۰۰ میلیون مترمکعب از چاه نیمهها در نظر گرفته شده است.
و همچنین هنوز کمتر از دو روز از تدوین برنامه مدیریت تالابهای هامون، چغاخور، حله، زریوار و آلاگل تدوین نگذشته که هامون میسوزد.
علیایحال گرد و خاک و توفانهای سهمگین و خشکسالی چندین ساله دیگر جانی برای تالاب هامون باقی نگذاشته تا در برابر آتش بیتدبیریها مقاومت کند. کاش کلیدی پیدا شود که مردمان منطقه هاموننشین را شاد کند و تنفسشان را به شماره نینداخته و امیدشان را ناامید نکن. کاش وعدهای داده شود که واقعی و محقق شدنی باشد تا امیدشان نا امید نشود.