همین چند روز قبل بود که رهبری در دیدار با اقشار مختلف مردم با بیان اینکه مذاکره با امریکا ممنوع است گفتند:« برجام نمونه‌ی واضح این(مذاکره) است. تازه بنده سخت‌گیری می‌کردم که البتّه همه‌ی خطوط قرمزی که ما معیّن کرده بودیم رعایت نشد» اما انگار برخی همچنان به مذاکره و برجام اروپایی دل بسته‌اند و حاضر به پذیرش اشتباه استراتژیکی که حقوق ملت و منافع عمومی را با خطر مواجه کرد نشدند. اما همین افراد که اتهمامشان درباره چرایی رعایت نکردن خطوط قرمز مدنظر رهبری برای مذاکرات را هنوز برای مردم توضیح نداده‌اند، دوباره درباره تضمین گرفتن از اروپا و ادامه برجام اروپایی صحبت‌هایی دارند که البته با هم‌طیف‌های خود هم هماهنگ نیست! این سخنان بیشتر مردم را در ابهام قرار داده و اعتماد آنها را به بازی می‌گیرد. این افرادی که دائم از لزوم وحدت منتقدان برای تزریق آرامش در کشور می‌گویند، آیا خود محاسبه نمی‌کنند که اینگونه موضع‌گیری‌‌ها بر شرطی ماندن بازار و بی‌اعتمادی مردم به آینده می‌افزاید؟
ظریف: اروپا هنوز آماده هزینه کردن نیست!
در همین راستا لازم است که گفت‌وگوی وزیر امور خارجه کشورمان با باشگاه خبرنگاران را مرور کنید، وی در اظهارنظری بعد از اینکه گفته بود منتقدان داخلی مانع استفاده از مواهب برجام شدند، حالا گفته که: «اراده سیاسی اروپا زمانی قابلیت پاسخگویی از جانب ایران را پیدا می‌کند که با اقدامات اجرایی همراه شود.»
محمدجواد ظریف با اشاره به آخرین وضعیت اقدامات اروپا به منظور حفظ برجام و مقابله با تحریم‌های آمریکا این نکته را گفته که: «از زمان اظهارات رئیس‌جمهور درباره بسته اولیه‌ای که اروپایی‌ها به ایران ارائه دادند و پس از آن صحبت‌هایی که من در وین و در جلسه کمیسیون مشترک وزرا داشتم، تاکنون اروپایی‌ها نکات جدیدی را مطرح و اقداماتی را که در دو حوزه مهم نفتی و بانکی انجام دادند، بیان کرده اند. اروپایی‌ها برخی اقدامات عملی از جمله اجرایی کردن مقررات مسدود کننده و مجوز بانک سرمایه گذاری اروپا را انجام داده اند.از نگاه ما این اقدامات بیش از آنکه اقدام عملیاتی باشد اعلام موضع است، هر چند آنها حرکت رو به جلو داشته‌اند اما اعتقاد ما این است که اروپا هنوز برای هزینه کردن آماده نشده است.»
وی با بیان اینکه اروپایی‌ها تاکنون در ظاهر و در گفتار اراده سیاسی خود را نشان داده اند، و در عمل کاری نکرده‌اند تاکید کرد: «اراده سیاسی اروپا زمانی قابلیت پاسخگویی از جانب ایران را پیدا می‌کند که با اقدامات اجرایی همراه شود؛ اروپایی‌ها می‌گویند برجام برای آنها دستاوردی امنیتی است، طبیعی است که هر کشوری باید برای امنیت خودش سرمایه‌گذاری و هزینه کند و این هزینه کردن را ما باید در همین ماه‌های آینده ببینیم.»
جهانگیری: اروپایی‌ها متعهد به جبران شده‌اند!
اما در ادامه روز گذشته «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس‌جمهوری نیز اظهاراتی درباره تضمین‌های اروپایی‌ها برای ادامه برجام داشت که در ایرنا کار شد، این سخنان با تفاوت‌هایی در سخنان ظریف جالب توجه می‌نمود، او اظهار داشت که اروپایی‌ها متعهد شده و اطمینان داده‌اند خروج برخی شرکتهای خصوصی خود را از ایران با شرکتهای کوچک و متوسط و راهکارهای پیش‌ینی شده، جبران می‌کنند.
جهانگیری در حاشیه بازدید از ایرنا در پاسخ به پرسشی درباره آخرین وضعیت بسته پیشنهادی اروپا برای حفظ برجام و تحقق خواسته‌های ایران تصریح کرد:«برجام فرصت خوبی ایجاد کرده بود که هم کشور بتواند مسائلش را از نظر توسعه پیش ببرد و هم جایگاه بین‌المللی خوبی پیدا کند که آمریکایی‌ها، ضربه‌ای را با خروج خود به برجام زدند.»
معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان اینکه « تلاش ما این است که از منافع برجام همچنان استفاده کنیم»، خاطرنشان کرد: «از جهت سیاسی اتفاق خوبی افتاده و آمریکایی‌ها تنها شده و در انزوا قرار گرفته‌اند و جمهوری اسلامی ایران در موقعیتی قرار گرفته است که جز دو سه کشور، همه کشورها از مواضع ایران حمایت کرده اند. کشور ظرفیت‌های زیادی دارد. هم ظرفیت‌های منابع طبیعی و هم ظرفیت‌های نیروی انسانی زیاد است و موقعیت جغرافیایی کشور نیز فرصت‌های بسیاری را به وجود آورده است اما مهم این است که بتوانیم همه این ظرفیت‌ها را بکار بگیریم. البته تلاش ما بر این است که با کشورهای باقیمانده در برجام که ۵ کشور اصلی هستند، مذاکرات را ادامه دهیم.»
معاون اول رئیس‌جمهوری اظهار داشت: «از نظر سیاسی تاکنون، آنها (کشورهای باقیمانده در برجام) در این فضا خوب عمل کرده‌اند و دوستان ما در وزارت امور خارجه و دستگاه‌های مختلف، از عملکرد سیاسی اروپا، چین و روسیه رضایت دارند، در زمینه مسایل اقتصادی نیز به آنچه تاکنون عمل می‌شد، عمل کرده‌اند. در بخش اقتصادی فعلا در اروپا، هم در زمینه خرید نفت و هم در زمینه برخی مبادلات تجاری، محدودیتی به وجود نیامده است. البته برخی از شرکتهای خصوصی مخصوصا اروپایی‌ها از ایران رفته‌اند که اثرشان تا این لحظه خیلی تعیین کننده نبوده به جز برخی پروژه‌ها و طرح هایی که قرارداد داشتیم و محدود شده است.»
جهانگیری خاطرنشان کرد: «اروپایی‌ها در جلسات به وزارت امور خارجه گفته و اطمینان داده‌اند، همه اینها را با شرکتهای کوچک و متوسط و راهکارهایی که پیش‌بینی شده است، سعی می‌کنند در مقطعی زمانی قبل از اینکه آمریکا بخواهد تحریم‌های اصلی خودش را عملیاتی کند که در آبان ماه، نفت و نظام بانکی ما با تحریم از سوی آمریکایی‌ها مواجه می‌شود، جبران کنند و وزارت امور خارجه در حال پیگیری است.»
جهانگیری در پاسخ به پرسش دیگر مبنی بر اینکه تدابیر دولت برای اجرای سیاست «نه جنگ و نه مذاکره» بر اساس بیانات رهبر معظم انقلاب چیست؟، گفت: «آمریکایی‌ها سعی کرده بودند با فضاسازی در داخل کشور، در مردم نگرانی به وجود بیاورند که جنگ احتمالا اتفاق خواهد افتاد. وقتی مردم از زبان رهبر معظم انقلاب که فرمانده کل نیروهای مسلح هستند، تحلیل دقیقی می‌شنوند که جنگ نیست، از این نظر خیالشان راحت می‌شود که حداقل هیچ برنامه‌ای برای جنگ نظامی وجود ندارد. واقعیت این است که آمریکایی‌ها مسیر غلطی رفتند و از توافقی که بعد از سال‌ها مذاکره انجام گرفته، یکطرفه و بدون اینکه اقدامی انجام گرفته باشد و طرف مقابل یعنی ایران همه تعهداتش را انجام داده، خارج شده‌اند و طبیعی است این آمریکایی‌ها هستند که باید برگردند. ما باید با فرض اینکه مذاکره‌ای نمی‌شود و جنگی نمی‌شود، برای اداره کشور برنامه ریزی کنیم و در همین مسیر هم حرکت می‌کنیم.»
از صحبت‌های پرابهامی نظیر ترک نکردن شرکتهای مهم اروپایی که توتال نمونه نقض صریح آن است که بگذریم، لازم است که هر دوی این افراد که عضو اصلی هیات دولت بوده و هر دو در جریان مذاکره و حرکت برجام نقش اساسی دارند، پرسیده شود که دقیقا اوضاع کشور در برخورد با برجام و تضمینهایی که قرار بود از اروپا اخذ شود چه شده است؟! مردم سخنان ظریف را باور کنند که اروپا تضمین نداده یا سخنان جهانگیری را ملاک بدانند که اروپا وعده تضمن داده است؟! آیا خودشان قبول دارند که این سخنان جز افزودن به ابهامات در افکار عمومی هیچ فایده‌ای دیگر ندارد و نمی‌تواند آرامش را به جامعه تزریق کند؟! بهتر نیست قبل از همدلی با منتقدان هیات دولت یک جلسه آشتی و همدلی با خود برگزار کند؟! هر چند که این نخستین‌بار نیست که از هیات دولت ناهماهنگی می‌بینیم اما امیدواریم این آخرین‌بار باشد تا مردم آرامش دولت را دیده و آرم‌تر شده و اقتصاد نیز به تبع آن آرام شود.
نویسنده: سوشیانت آسمانی
