درک نادرست از مناسبات موجود و ناتوانی در تحلیل واقعیت‌های منطقه، موضوعی است که برخی از حکام حاشیه خلیج فارس مدت هاست با آن مواجه هستند. بخش معظَمی از این ادراک غلط زاییده شبهاتی است که آمریکایی ها همواره درصدد القای آن بوده اند. آمریکایی‌ها با دامن زدن به همین مدعیات واهی بود که پایگاه های نظامی خود را در حاشیه خلیج فارس مستقر ساختند و سالیان مدیدی است که حضور نظامی خود را به بهانه دفع خطر محتمل جنگ در منطقه توجیه می‌کنند.
این در حالی است که سازوکارهایی برای تامین امنیت منطقه به دست کشورهای منطقه فراهم است. برای نمونه، شورای امنیت سازمان ملل ذیل بند هشتم قطعنامه ۵۹۸، دبیر کل را مکلف می‌کند که از طریق مشورت با طرفین درگیر در جنگ و کشورهای منطقه، سازوکارهای ایجاد ثبات و امنیت را فراهم آورد. جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۴۰ ساله بعد از پیروزی انقلاب همواره بر امنیت خلیج فارس با همکاری کشورهای پیرامون آن تاکید داشته و حضور نیروهای خارجی در منطقه را مخل امنیت و اقدامی تنش آفرین برمی‌شمرده است. ابتکار صلح هرمز در همین راستا و با هدف احیای سنت گفت‌وگو و به حداکثر رسانی توجه بین المللی در خصوص مناسبات حاکم بر خلیج فارس توسط ایران تدوین و طراحی شد. بر این اساس قرار است گفتمان امنیتی و هژمون محور در منطقه خلیج فارس به یک راهبرد شراکت محور تغییر یابد و ابتنای این همکاری بر تعاملات تجاری و اقتصادی و حتی بهداشتی تمرکز پیدا کند.
این ایده به دنبال منطقه‌ای قوی تر به جای کشوری قوی تر طراحی شده و درصدد گفت‌وگوهای جمعی و اعتماد ساز است. طبق این الگو، گفت و گو با یکدیگر به جای گفت‌وگو علیه یکدیگر صورت می‌پذیرد و هدف از گفت‌وگو مفاهمه و هم افزایی است و نه تفهیم یک مطلب به دیگران و دیکته کردن منویات یک گروه خاص به سایر کنشگران. برهمین مبنا معماری همکاری‌های جدید منطقه ای سامان می یابد، ائتلاف سازی‌های تقابلی جای خود را به مجامع گفت‌وگو محور می‌دهند و در این قحطی گفت‌وگو باردیگر توقعات طرفین نسبت به منافع یکدیگر تنظیم می‌شود.
در همین راستا محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان خواستار همکاری منطقه‌ای برای مقابله با ویروس کرونا شده است. او با انتشار توئیتی در این خصوص، اعلام کرده است: همانند دیگر ویروس‌ها از جمله ویروس تروریسم، ویروس کووید ۱۹ نیز هیچ مرزی را نمی‌شناسد و هیچ تفاوتی میان قومیت‌ها و ادیان قائل نیست. وی می‌افزاید: ایران مطابق با طرح (صلح هرمز)، خواستار همکاری منطقه‌ای بیشتر، از جمله در تاسیس مرکز مشترک پیشگیری و کنترل بیماری‌هاست.
عمومیت بخشی به ابتکار صلح هرمز که چندی پیش پیرامون آن اجلاسی در تهران برگزار شد، نمونه حائز اهمیتی از دیپلماسی چندوجهی است. این طرح می‌تواند با ایجاد اعتماد و ابتنای تعاملات سیاسی بر پایه حسن نیت نه تنها امنیت منطقه ای را فراهم کند، بلکه برای تهدیدات بیولوژیکی و بیماری‌های مسری نیز راهکار عملیاتی ارائه دهد.
