هر چند رئیس جمهوردر سخنان تلویزیونی خود بر این موضوع تاکید کرد که قیمت دلار از این که هست گرانتر نخواهد شد اما روزگذشته بار دیگر دلار بیتفاوت از دستور بار دیگر روند صعودی را در پیش گرفت واین بار از مرز ۴هزار و۶۰۰ تومان هم عبور کرد و به ۴هزار و ۶۵۰ تومان هم رسید.
جدا از تبعات بیحدو حصری که اقتصاد کشور را دچار مشکلات فراوان کرده است اما نقطه نظر کارشناسان دراین خصوص که چرا به اینجا رسیدیم نکته قابل توجهی است. برخی از کارشناسان بروز چنین رویه ای را ناشی از اقدامات هر ساله متولیان مبنی بر تامین کسری بودجه خود دانسته و میگویند: هر سال و در ماههای پایانی دولت برای تامین کسری های خود،
قیمت ها را بالا برده تا مشکلات هزینههای خود راحل و آنرا تامین کند اما متولیان همواره این مهم را رد کرده و عوامل دیگری را برای آن مطرح می کنند. عدهای مدعی هستند که این نقدینگی و نوسان ایجاد شده در بازار ارز ناشی از پرداخت پول سپردهگذاران معترض مانند کاسپین و توس و ... است که از سوی بانک مرکزی پرداخت شده و حال بلای جان بازار دلار شده است.
طی روزهای گذشته موارد مطرح شده درخصوص تامین مالی دولت از افزایش نرخ دلار از سوی رئیس جمهور نیز به صراحت رد شد و روحانی در سخنان خود گفت: درآمدهای ارزی کشور بالاتر از مصارف ارزی است و مشکلی در تامین منابع وجود ندارد و دولت هیچوقت به نفعش نیست دلار را در بازار بالا ببرد تا منابعش را تامین کند. دولت هیچگاه دنبال افزایش نرخ ارز برای تامین کسری بودجه نیست.نکته ای که رئیس جمهور مدنظر قرارداد، این بود که در هیچ کجای دنیا مردم برای خرید اسکناس هجوم نمیآورند؛ موضوعی که بویژه در چند سال اخیر بارها در بازار ارز ایران مشاهده شده است.
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در ارزیابی این مساله چند سوال اساسی را مطرح میکنند و میگویند اگر هر یک از این عوامل را به شکل ریشهای بررسی کنیم دست آخر باز هم به خود دولت و متولیان میرسیم که چنین رویهای به اعتقاد این کارشناسان تمام مشکلات امروز اقتصاد اتفاقی نبوده که یک شبه پدید آید بلکه در طول سالها و ماهها حاصل شده و اگر دستاندرکاران در همان ابتدای امر نسبت به پیگیری و نظارت و حتی جلوگیری برخی اقدامات اقدام میکردند بدون شک امروز با چنین آشفته بازاری مواجه نبودیم.
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی براین اعتقادند بروز مشکلی مانند آنچه برای ،موسسات غیرمجاز حاصل شد نشات گرفته از عدم نظارت بانک مرکزی به عنوان سکاندار اصلی نظام بانکی کشور است. عدم نظارتی که تا پیش از این بارها و بارها از سوی کارشناسان نسبت به آن انتقاد و هشدار داده شده بود اما متولیان توجه جدی نسبت به آن نداشته و زمانی به فکر اصلاح افتادند که دیر شده بود.
این کارشناسان در کنار موسسات غیر مجاز که سالها بدون هیچ نظارتی فعالیت کردند بحث نرخ سپرده بانکی را مدنظر قرار داده و میگویند: اگر امروز بازار با این حجم نقدینگی سرگردان روبروست ماحصل سیاستهای غلطی است که درمورد نرخ سودبانکی اعمال شد .
این گروه میگویند: متولیان بانک مرکزی به منظور اصلاح نظام بانکی تلاش کردند تا سود سپرده را کم کنند اما این کار را در شرایطی انجام دادند که هیچ برنامه ریزی برای خروج منابع از بانکها نداشتند و علیرغم هشدار کارشناسان نسبت به این مساله بدون هیچ برنامهریزی مدونی در دو تا ۳ مرحله به کاهش سود سپرده اقدام کردند و ماحصل آن این شد .
نوسان بیحد و حصر
منتقدان و تحلیلگران بروز نوسانات بیحد و حصر در بازار دلار را همچنان به سیاستهای غیرکارشناسانه متولیان نسبت داده و میگویند: اگرچه به واسطه باز ماندن دروازههای واردات باید به سمتی میرفتیم تا دلار قیمت واقعی خودرا بیابد اما اینگونه روند افسار گسیخته جز اینکه بازار ارز و سایر بازارهای وابسته را تحتالشعاع قرار دهد نفع دیگری به همراه ندارد.
این گفته این منتقدان را میتوان در آمارهای ناشی از گرانی کالاهای اساسی جست وجو کرد به این ترتیب که در دی ماه سالجاری کالاهای اساسی ۶.۴ درصد گرانتر شدند. براساس تازهترین آمارها از بازار مصرف کالاهای اساسی در دی ماه گذشته ؛در این مدت لبنیات با ۶.۴ درصد رشد بیشترین افزایش را داشته و در مقابل تخم مرغ با کاهش ۱۱.۸ درصدی بیشترین افت قیمت را ثبت کرده است.
گرانی ۴/۶درصدی کالاهای اساسی
تازهترین آمارها از بازار مصرف کالاهای اساسی در دی ماه گذشته نشان میدهد که لبنیات با ۶.۴ درصد رشد بیشترین افزایش را داشته و در مقابل تخم مرغ با کاهش ۱۱.۸ درصدی بیشترین افت قیمت را ثبت کرده است .بازار مصرف در دی ماه گذشته شاهد تثبیت قیمت برنج بود و قیمت حبوبات ۱.۷ درصد، سبزیهای تازه ۶.۴ درصد، گوشت مرغ ۲.۵ درصد و تخم مرغ ۱۱.۸ درصد نسبت به ماه پیشین آن کاهش داشت.
بر اساس بررسیهای میدانی بانک مرکزی از قیمت خرده فروشی برخی کالاهای خوراکی در شهر تهران، دی ماه قیمت لبنیات ۶.۴ درصد، میوه های تازه ۶.۳ درصد، گوشت قرمز ۰.۷ درصد، قند و شکر ۰.۱ درصد، چای ۰.۳ درصد و روغن نباتی ۰.۳ درصد رشد کرده است.همچنین بررسی تغییر قیمتها در گروههای یاد شده در یکسال منتهی به دی ماه امسال نشان میدهد لبنیات ۹ درصد، تخم مرغ ۳۵.۸ درصد، برنج ۰.۶ درصد، میوههای تازه ۳۰.۴ درصد، سبزیهای تازه ۳۹.۹ درصد، گوشت قرمز ۱۱.۸ درصد، گوشت مرغ ۷.۷ درصد، چای ۱۵.۵ درصد و روغن نباتی ۲.۵ درصد رشد کرده و در مقابل قیمتها در گروه حبوب ۰.۸ درصد و قند و شکر ۱۰.۴ درصد تنزل داشته است.
درکنار بازار کالاهای اساسی سایر بازارها نیز ازاین نوسان دلار بینصیب نماندهاند به طوریکه اخبار منتشر شده از بازار لوازم خانگی هم حکایت دیگری از گرانیها دارد به این ترتیب که گفته میشود در پی رشد دلار؛ برخی لوازم خانگی ۵ تا ۱۰ درصد گران شدند. فعالان اینبازار میگویند؛ افزایش قیمت دلار طی یکی دو هفته اخیر بهانه رشد ۵ تا ۱۰ درصدی قیمت برخی لوازم خانگی شد و افزایش قیمت دلار طی هفتههای اخیر بر قیمت برخی کالاها در بازار تأثیرگذار بوده است واین مهم را میتوان در عملکرد تولیدکنندگانی که حجم زیادی از مواد اولیه خود را از محل واردات تأمین میکنند مشاهده کرد که به شکل قابل توجهی قیمت تمامشده کالاهای خود را افزایش دادهاند.