گزارش منتشر شده از سوی امور بازرگانی شورای اقتصاد نشان از افزایش ۲۵ درصدی برنج طارم ایرانی در هفت ماه نخست سال جاری در مقایسه با سال گذشته دارد که این مهم در کنار گران‌شدن ۷.۵ درصدی قیمت برنج خارجی در چند ماه گذشته، افزایش فشار بر مصرف‌کنندگان و بالا رفتن میزان توزیع ذخایر استراتژیک برنج کشور را به همراه داشته است.
طبق مستندات مندرج در این گزارش؛ قیمت برنج طارم درجه یک در ۷ ماهه ابتدایی سال‌جاری ۱۰ هزار و ۸۴۳ تومان و در تاریخ ۷ آذر سال‌جاری به ۱۱ هزار و ۵۷۱ تومان رسیده است، درحالیکه نرخ این محصول در مدت مشابه سال گذشته (سال ۹۴)، ۸ هزار و ۶۸۴ تومان و در سال "۹۳"، ۷ هزار و ۷۴۲ تومان بوده است.
البته در این گزارش به "افزایش ۷ و نیم درصدی قیمت برنج خارجی در چند ماه اخیر نیز با توجه به ممنوعیت واردات در فصل برداشت برنج داخلی" و "افزایش توزیع ذخایر استراتژیک برنج کشور" نیز اشاره و اعلام شده که نرخ هر کیلوگرم برنج هندی درجه یک ۴ هزار و ۹۱۳ تومان و برنج پاکستانی درجه یک ۵ هزار و ۸۴۴ تومان است، درحالیکه نرخ این محصولات در سال گذشته به‌ترتیب ۴ هزار و ۸۲۱ تومان و ۵ هزار و ۶۵۰ تومان بوده و قیمت برنج پرمحصول داخلی (عمده‌فروشی) در حال حاضر ۴ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۶هزار تومان است.
ثبت سفارش نداریم
در حالیکه شورای اقتصاد دلایل افزایش تقاضا برای این محصول را ناشی از ضعف سلامت و کیفیت برج خارجی دانسته‌اند اما رئیس انجمن واردکنندگان برنج مدعی شده که با وجود اعلام وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر آزاد شدن واردات برنج، پس از فصل برداشت هنوز ثبت سفارش انجام نمی‌شود.
سید‌احمد بحق در گفت‌وگو با فارس، گفت: برخلاف اعلام وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر آزاد شدن واردات برنج بعد از فصل برداشت، واردات آن هنوز آزاد نشده و هیچ ثبت سفارشی انجام نمی‌شود.
وی با بیان اینکه بخش قابل توجهی برنج بصورت قاچاق و با اسم ته‌لنجی به کشور وارد می‌شود، افزود: ته‌لنجی تعریف مشخصی دارد و براساس قانون مجوز واردات از این طریق به مقدار معین داده شده است اما افراد با سوء‌استفاده از این مجوز مقادیر قابل توجهی برنج بدون پرداخت تعرفه، عوارض و یا مالیات به کشور وارد می‌کنند.
رئیس انجمن واردکنندگان برنج ایران تصریح کرد: برنج از هند به دبی صادر می‌شود و از آنجا بوسیله لنج به کشور وارد می‌شود و واردکنندگان به جای مقدار قانونی از هر لنج، به اندازه ۲۰ وانت برنج وارد می‌کنند.
بحق بیان داشت: ممنوعیت واردات برنج باعث واردات قاچاق این کالا شده است در حالیکه با افزایش چند برابری تعرفه در فصل برداشت برنج، می‌توان واردات برنج را به خوبی کنترل کرد و فقط نیاز واقعی به کشور وارد شود.
وی بیان داشت: در حال حاضر واردکنندگان واقعی و قانونی برنج که تعرفه، مالیات و عوارض پرداخت می‌کنند بیکار مانده‌اند اما قاچاقچیان بدون پرداخت حقوق دولتی و بدون هیچ نظارتی از طریق ته لنجی برنج به کشور وارد می‌کنند.
رئیس انجمن واردکنندگان برنج ایران در پاسخ به این سوال که چرا علیرغم تولید بیش از ۲ میلیون تن برنج در سال جاری هنوز قیمت هر کیلو از این کالا در بازار بین ۱۲ تا ۱۴ هزار است، گفت: آمار تولید اشکال دارد، چراکه اگر واقعا ۷۰ درصد نیاز کشور از طریق برنج داخلی تأمین شود نباید تا این اندازه برنج در بازار گران شود.
بحق بیان داشت: حقیقت این است که میزان تولید برنج ایرانی جوابگوی مصرف داخلی نیست و بخشی از آن باید از طریق واردات تأمین شود.
وی با تأکید بر اینکه قاچاق آمار را به گمراهی می‌کشاند گفت: از آنجا که روی سلامت کالای قاچاق هیچ‌گونه نظارتی وجود ندارد این موضوع سلامت را هم زیر سؤال می‌برد.
رئیس انجمن واردکنندگان برنج ایران افزود: البته موضوع دیگری که سبب گرانی برنج ایرانی شد، هجمه‌ای بود که دو سال قبل در مورد آلودگی برنج‌های وارداتی شرکت بازرگانی دولتی مطرح شد و این اتفاق مصرف‌کننده را به سمت مصرف برنج ایرانی سوق داد و نتیجه آن امروز همان افزایش قیمت برنج در بازار است.
بحق در پاسخ به این سؤال که آیا با آزاد شدن واردات برنج قیمت برنج ایرانی کاهش می‌یابد، گفت: تأثیر آن موقتی است زیرا بازار برنج ایرانی و خارجی کاملا متفاوت از یکدیگر است.
وی در پاسخ به این سؤال که اگر بازار این دو کالا از یکدیگر متفاوت است چرا در سال‌های قبل که واردات برنج بدون ممنوعیت انجام می‌شد، برنج ایرانی زیر قیمت واقعی به فروش می‌رفت و تولید‌کننده متضرر می‌شد، گفت: به هرحال واردات بی‌رویه به تولید ضربه می‌زند و ما هم با آن مخالف هستیم.
۸۰۰ هزار تن نیاز واردات
ادعای متولیان مبنی بر کمبود تولید داخل درحالی مطرح می‌شود که در حدود یک ماه ونیم پیش دبیر انجمن برنج اعلام کرد تولید برنج از مرز ۲ میلیون تن گذشته و حداکثر نیاز واردات برنج در سال‌جاری را با توجه به افزایش کمی و کیفی تولید داخلی ۸۰۰ هزار تن است.
وی با بیان اینکه امسال بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج تولید شده درحالیکه نیاز کشور ۳ میلیون تن بوده و کمبود آن با واردات جبران می‌شودگفت: برخی قیمت تمام شده بالای تولید برنج داخلی را بهانه‌ای برای افزایش قیمت برنج قرار داده اند در حالیکه فاصله قیمت برنج در استان‌های شمالی، استان تهران و استان‌های جنوبی ربطی به هزینه تولید ندارد و متاسفانه نهادهای نظارتی متأسفانه قیمت را رها کردند
وی همچنین ادعای تغییر ذائقه مردم ایران از مصرف برنج خارجی به برنج داخلی را رد و اعلام کرد: هرگز مردم ایران ذائقه خود را به برنج‌های خارجی تغییر نداده‌اند فقط برخی‌ها به علت قدرت خرید پایین مجبورند از برنج‌های خارجی استفاده کنند.
