صلح در افغانستان واژه‌ای است که در طول چند دهه اخیر در ادبیات سیاسی جهان به یک اصل مبل شده است. در طول ۱۷ سالی که نیروهای آمریکایی و ناتو در این کشور حضور دارند این واژه کاربرد بیشتری یافته است. یکی از مباحث مطرح در این حوزه اظهارات و اقداماتی است که اخیرا از سوی پاکستان مطرح شده است. عمران خان نخست‌وزیر پاکستان طی سخنرانی خود در ایالت «خیبرپختونخواه» پاکستان در مورد همکاری با آمریکا برای به میز مذاکره کشاندن طالبان گفت که آمریکا که پیش از این پاکستان را به رفتار دوگانه در قبال طالبان متهم می‌کرد اکنون خواهان همکاری پاکستان برای فراهم کردن زمینه مذاکرات با طالبان است. وی افزود: اسلام‌آباد پیش از این هم بارها اعلام کرده بود که مسئله افغانستان تنها از طریق مذاکرات قابل حل است و از این‌رو زمینه مذاکرات آمریکا با طالبان را فراهم کرد و اکنون مذاکرات بین طرفین در جریان است.
در همین حال شاه‌محمودقریشی به همراه یک هیأت سیاسی و نظامی برای شرکت در مذاکرات سه‌جانبه صلح وارد افغانستان شد و مورد استقبال معاون وزیر امور خارجه این کشور قرار گرفت. قرار است قریشی در مذاکرات سه جانبه پاکستان، چین و افغانستان برای برقراری صلح که در کابل برگزار می‌شود شرکت کند.
این اقدامات در حالی صورت می‌گیرد که زلمای خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان، در سفر ۳ هفته پیش خود به اسلام‌آباد با عمران‌خان دیدار کرد و از وی خواست که در سوق دادن طالبان به میز مذاکره نقش ایفا کند و چند روز بعد از آن «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا در یک نامه رسمی به عمران‌خان خواهان همکاری وی در زمینه صلح افغانستان شد. حال این سوال مطرح می‌شود که نقش‌آفرینی پاکستات تا چه میزان در تحقق صلح تاثیرگذار است و راهکار نهایی برای تحقق این مهم چیست؟
چنانکه بسیاری از ناظران سیاسی و امنیتی تاکید دارند موقعیت جغرافیایی پاکستان و هم مرز بودن آن با افغانستان و نیز روابط این کشور با طالبان این فرصت را ایجاد می‌کند تا این کشور بتواند در روند صلح ایفای نقش داشته باشد. پاکستان از سال ۲۰۰۱ تاکنون اقداماتی نیز در این زمینه صورت داده و مذاکرات صلحی نیز برگزار کرده است.
با تمام این تفاسیر تاکنون نتیجه مثبتی از این امر حاصل نشده است. دلیل این وضعیت را می‌توان در یک مولفه دید و آن نقش بازیگران فرامنطقه‌ای در روند صلح افغانستان است. از یک‌سو کشوری مانند عربستان برای رسیدن به منافع در کنار حمایت از گروه‌های تروریستی عملا از همگرایی افغانستان و پاکستان جلوگیری می‌کند و از سوی دیگر آمریکا نیز که اهداف توسعه‌طلبانه‌ای در شرق دارد تاکنون مانع از به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح شده و همواره به عنوان مانع در برابر تحرکات منطقه‌ای برای صلح افغانستان ایفای نقش کرده است.
نویسنده: قاسم غفوری
