اقتصاد همواره به عنوان بازوی سیاست شناخته می شود که نقشی قابل توجه در سیاست خارجی کشورها نیز ایفا می کند. گاه موقعیت جغرافیایی یک منطقه در کشور میتواند مولفه‌ای برای دیپلماسی اقتصادی و حتی توسعه مناسبات و جایگاه منطقه‌ای یک کشور باشد. نمود عینی این امر را در بندر چابهار می‌توان مشاهده کرد که نقشی مهم می تواند در دیپلماسی اقتصادی کشور ایفا نماید.
شهرستان چابهار با وسعت ۲۱۰۰۰ کیلومتر مربع در منتهی الیه جنوب شرقی ایران و استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. این شهرستان از شرق به کشور پاکستان، از شمال به شهرستان های ایرانشهر و نیک شهر در استان سیستان و بلوچستان، از غرب به استان هرمزگان و از جنوب به سواحل دریای عمان محدود می باشد.حدود ۳۰۰ کیلومتر از سواحل دریای عمان در محدوده این شهرستان واقع شده (از بندر جاسک تا چابهار) است. دراین میان بندر کنارک در محدوده شهرستان چابهار در استان سیستان و بلوچستان واقع شده که در کرانه باختری خلیج چابهار و در ساحل دریای عمان قرار گرفته و شهری بندری است. بندر کنارک به همراه بندر چابهار که مرکز شهرستان چابهار واقع به عنوان یکی از راهبردی ترین مناطق در سواحل دریای عمان محسوب می شوند.از طرف دیگر
در این میان بندر چابهار که در رکن شهرستان چابهار واقع شده، نقش راهبردی و مهمی را در این میان ایفا می نماید. چرا که از یک طرف ورودی اقیانوس هند به دریای عمان وسپس خلیج فارس محسوب می شود و از طرف دیگر بالعکس، خروجی از نتگه هرمز ،دریای عمان به اقیانوس هند است. و ورورد و خروج به دریاهای آزاد یک مزیت استراتژیک برای جمهوری اسلامی ایران درمنطقه محسوب می گردد.
این بندر راهبردی ،می تواند با احداث یک شبکه حمل و نقل هوایی و زمینی از شمال به کشورهای افغانستان و آسیای مرکزی متصل گردد و این اتصال را از طریق دریا کامل نماید و به دلیل همین موقعیت استراتژیک یک گذرگاه ارتباطی بین کشورهای محصور در خشکی در همسایگی شمال ایران و سایر کشورهای جهان خصوصاً جنوب و شرق آسیا ایجاد نماید و بدین خاطر است که این تنها بندر اقیانوسی ایران، بر اساس نظریه کارشناسان سازمان ملل یکی از ۱۴ نقطه استراتژیک جهان قرار دارد چرا که منافع ۱۱ کشور همسایه ایران را می تواند درگیر خود نماید. نکته مهم دیگر، بندر چابهار به علت خارج بودن از تنگه هرکز و واقع شدن در آبهای آزاد و اقیانوس هند از محیط پر تنش خلیج فارس دور است و می تواند به یک بندر استراتژیک در مواقع بحران در خلیج فارس تبدیل گردد. وجود مرزهای دریایی طولانی ایران در دریای عمان و خاصه آن بندر چابهار حدوداً ۳۹ درصد مرزهای دریایی ایران در دریای عمان را تشکیل می دهد،یک ظرفیت بالای ساحلی وبندری محسوب می گردد که توسعه دریامحور را به همراه خود دارد.
درمنتهی الیه ترین قسمت جنوی شرقی ایران پس از بندر چابهار ، روستای پسابندر دربخش مرکزی دشتیاری در۹۰ کیلومتری جنوب شرقی بندرشهید بهشتی چابهار و۱۸مایلی شهرجیوانی پاکستان قرار دارد که صیادی وتوسعه شیلات از ظرفیت های این روستای ساحلی محسوب می گردد. احداث بازارچه مرزی بین ایران وپاکستان نیز از دیگر ظرفیت های این قسمت از بندرچابهار محسوب می شود. صادرات وواردات انواع کالاها با حمل ونقل دریائی وهم افزائی با بندرچابهار و بندرگوادر پاکستان ازاهداف راه انداری این بازارچه های مرزی ومناطق تجاری است.
توسعه اسکله های صیادی درپسابندر درکنار بنادر ساحلی درچابهار ،می تواند صنعت شیلات را درجنوب شرق ایران رونق دهد.درکنار وسعه زیر ساخت های بندری ،فعالیت های گردشگری وصیادی ،عملیات های تجاری وبازرگانی وترانزیت کالا بسوی مرزهای شرق و جنوب شرق، وحرکت به سمت جنوب آسیا و آسیای میانه می باشد واتخاذ واجرای این برنامه میتواند به اقتصاد منهای نفت وتوسعه این منطقه کمک فراوانی کند.
توسعه کشتیرانی وورود به آبهای آزاد از طریق دریای عمان وشمل اقیانوس هند، ازراهبردهای جمهوری اسلامی ایران برای توسعه مناطق شرق وجنوب شرق کشور محسوب می گردد. که به همراه آن اشتغال پایدار، تولید ثروت ملی منهای نفت،اقتصاد دریا محور و توسعه اجتماعی وفرهنگی(بهبود کیفیت زندگی،اشتغال زائی و درآمد زائی منهای قاچاق وماندگاری جمعیت ) و ازره آوردهای راهبرد توسعه سواحل وبنادر چابهار وپسابندرمی باشد.
نویسنده: رضا مهر عطا
