ایران و روسیه در سطح بین الملل با تهدیدهای مشترکی روبرو هستند مثل یکجانبه گرایی آمریکا که با به قدرت رسیدن ترامپ افزایش پیدا کرده و یا تروریسم و افراط گرایی اینها مسائلی هستند که می‌تواند زمینه‌های همکاری راهبردی تهران و مسکو را فراهم کند.
"علی‌اکبر ولایتی" مشاور امور بین الملل رهبری هفته گذشته راهی مسکو شد تا پیام‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی و رئیس جمهور کشورمان را به رئیس جمهور روسیه ابلاغ کند. این سفر در شرایطی انجام شده که آمریکا از برجام خارج و دستگاه دیپلماسی ایران در حال مذاکره با گروه ۱+۴ است. وضعیت سوریه و همکاری محور مقاومت به رهبری ایران با روسیه در خصوص مبارزه با گروه‌های تروریستی در منطقه یکی از کانون های مهم مورد توجه قدرت های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
البته نخست وزیر رژیم غاصب صهیونیستی نیز با سفر به روسیه تلاش داشت تا با گفت‌وگو پیرامون ایران و حضورش در روسیه در تغییر مواضع رییس جمهور این کشور نسبت به حضور تهران در سوریه اثر گذار باشد که با سنگ رو یخ شدن از سوی پوتین مواجه شد چناچنه وی با رد ادعاهای بنیامین نتانیاهو درباره سفرش به مسکو، گفت: او برای تماشای مسابقه فوتبال به این کشور سفر کرده است.
طبق بیانیه‌ای که کاخ کرملین درباره گفت‌وگوی این دو در مسکو منتشر کرده، پوتین بدون هرگونه اشاره‌ای به مباحث مطرح شده درباره ایران یا سوریه، روابط دوجانبه با تل‌آویو را «در حال پیشرفت مثبت» ارزیابی کرد.
پوتین در حالی این جمله کنایه‌آمیز را به نتانیاهو گفت که وی پیش از ترک فلسطین اشغالی مدعی شده بود برای دیداری بسیار مهم با رئیس‌جمهور روسیه و صحبت درباره مسائل امنیتی حول ایران و سوریه به مسکو می رود.
در همین رابطه "شعیب بهمن" رئیس موسسه راهبرد پژوهان جهان معاصر درباره اهمیت سفر علی اکبر ولایتی به مسکو و تاثیر آن بر روابط ایران و روسیه گفت: این سفر دارای جنبه‌های مختلفی است. اول اینکه در سال‌های اخیر تهران و مسکو تلاش کردند، مناسبات خود را در زمینه‌های گوناگون گسترش دهند البته این توسعه روابط با چالش‌هایی روبرو بوده است، اما سفر ولایتی به عنوان نماینده رهبر معظم انقلاب به مسکو نشان می‌دهد در شرایط کنونی ایران تمایل دارد، مناسبات خود را با روسیه توسعه دهد.
وی با اشاره به خروج آمریکا از برجام و قصد واشنگتن برای اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ایران گفت: مسائل مربوط به توافق برجام می‌تواند بخش با اهمیت این سفر تلقی شود، زیرا روسیه می‌تواند در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی نقش کاهنده فشار علیه تهران را ایفا کند و به نظر می‌رسد، این موضوع یکی از محورهای مذاکرات میان دو طرف خواهد بود.
وی تحولات منطقه‌ای از جمله پرونده سوریه را یکی از مهم ترین محورهای مذاکرات ولایتی با مقامات کرملین خواند و گفت: برخی کشورهای عربی همچون عربستان اقدامات دیپلماتیک زیادی در این زمینه انجام داده‌اند. نخست وزیر رژیم صهیونیستی هم قبل از سفر ولایتی، به روسیه رفت و با مقامات مسکو به گفت‌وگو نشست. گویا پیشنهاد تل آویو به مسکو این است، در صورتی که به ایران فشار وارد شود تا مستشاران خود را از سوریه خارج کند، تل آویو، آمریکا را مجاب خواهد کرد تا تحریم‌ها علیه مسکو درخصوص پرونده اوکراین را لغو کند. این پیشنهاد می‌تواند برای مسکو جذاب باشد. در چنین شرایطی سفر ولایتی به روسیه می‌تواند، همکاری‌های دو کشور را در خصوص سوریه مستحکم‌تر کند و این همکاری‌ها همچنان ادامه داشته باشد.
این پژوهشگر مسائل روسیه درباره اهمیت همکاری‌های راهبردی تهران- مسکو اظهار داشت: در سطح بین‌الملل دو کشور با تهدیدهای مشترکی روبرو هستند مثلا تهدید یکجانبه‌گرایی امریکا که با به قدرت رسیدن ترامپ افزایش پیدا کرده است. گسترش ناتو به شرق در کشورهایی همچون حوزه مرکزی قفقاز یا تهدید مشترک دیگری مثل تروریسم وافراط گرایی وهمه اینها مسائلی هستند که می توانند زمینه همکاری راهبردی ایران و روسیه را فراهم کنند به ویژه اینکه هر دو کشور اهداف مشترکی برای مقابله با تهدیدها دارند.
وی افزود: با وجود تمایلی که رهبران عالی رتبه ایران و روسیه برای راهبردی شدن مناسبات دو کشور دارند اما، این مسئله با چالش‌هایی روبروست. برخی مدیران سطح میانی دو کشور تمایل به توسعه روابط با غرب دارند. همین مسئله سبب شده تا روابط ایران و روسیه در حوزه اقتصادی با توسعه چندانی روبرو نشود. مثلا در یک دهه گذشته روابط اقتصادی ایران و روسیه به بیش از دو میلیارد دلارافزایش پیدا نکرده یا همکاری‌های فرهنگی واجتماعی میان دو کشورتوسعه نیافته است.
گرچه در سطح سیاسی دیدارها افزایش داشته، اما این دیدارها در حوزه اقتصادی نتیجه ملموسی به همراه نداشته است. عامل دیگر فشارهای بین‌المللی است که در عدم توسعه روابط تهران و مسکو موثرند. این عامل گاهی اوقات به عنوان متوقف کننده روابط ایران و روسیه عمل کرده است. به هرحال، گسترش روابط ایران و روسیه به سطح راهبردی مستلزم اقدام جدی درمناسبات دو کشور است و قطعا سفر ولایتی به مسکو می‌تواند در این زمینه حائز اهمیت باشد.
این دانش آموخته روابط بین‌الملل در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه با توجه به تجربه ایران درتعامل با آمریکا درخصوص توافق برجام، چطور می‌توان با شرق همکاری داشت ولی در دامن آن نیفتاد؟ گفت: مسئله‌ای که درسیاست خارجی ایران باید مورد توجه قراربگیرد، توازن بخشی است. ما نباید یک سیاست کاملا شرق گرایانه یا غرب گرایانه را دنبال کنیم زیرا پیگیری سیاست شرقی یا غربی با اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مغایرت دارد، بنابراین، اتخاذ یک سیاست توازن بخش، ایران را قادر می‌کند با هر دو طرف همکاری داشته باشد.
