در جهان امروز یکى از مهمترین مشخصههاى نظام بینالملل، حمایت جهانى از حقوق بشر است که پایبند بودن و نبودن به آن برحیثیت و اعتبار دولتها نزد دیگر بازیگران بینالمللى اثر مستقیم و مهمى دارد. این مسئله، سبب مىشود تا بسیارى از کشورها در سیاست خارجى خود حقوق بشر را مورد لحاظ قرار دهند، به گونهاى که ادارات حقوق بشر در وزارت خارجه بسیارى از کشورها ایجاد شده و دولتها به طور جدى مسئله حقوق بشر را مورد بررسى قرار داده، نسبت به الحاق به کنوانسیونهاى حقوق بشرى و یا حتى پیشنهاد عقد یک کنوانسیون جدید در رابطه با حمایت از حقوق بشر به طور جدى عمل کنند. از همینرو است که گفته مىشود حقوق بشر از جایگاه درجه دوم Low Profile در سیاست بینالملل به جایگاه درجه اول High Profile ارتقا یافته است. البته فعالیتهاى سیاسى کشورها در عرصه روابط بینالمللى نسبت به حمایت از حقوق بشر با تعهدات حقوقى و قانونى آنان نسبت به موازین بینالمللى حقوق بشر، اعم از کنوانسیونها، میثاقها و اعلامیههاى حقوق بشرى که بیانگر میزان تعهدات و التزام کشورها نسبت به استانداردهاى بینالمللى حقوق بشر است متفاوت است. لکن حد متیقن آن است که در قرن حاضر پایبندی عملی و حتی حقوقی دولتها در فرایند بررسی دموکراتیک آنها مؤثر بوده و روند فزاینده حساسیت بینالمللی به این مقوله باعث شده است که هر دولتی سعی دارد در عرصه جهانی خود را حامی و عامل اصول حقوق بشر معرفی کند. دخالت روزافزون مجامع جهانی در اعلام اسامی دولتهای ناقض حقوق بنیادین بشر و صدور قطعنامههای محکومیت در این خصوص بقدری گسترده و فراگیر شده است که دولتها مرتبا خود را با چالشی بنام "حقوق بشر بینالمللی" مواجه ميبینند.
موضوع حقوق بشر
از آن جهت که موضوع حقوق بشر، انسان است لذا ميتوان گفت که حقوق بشر مقید به هیچ حد و مرز جغرافیایی، نژادی، مذهبی و طبقاتی نیست و تمام کانونهای قدرت در همه جای دنیا باید در مقابل آن خاضع و تسلیم باشند و گفتمان حقوق بشر و مناسبات آن با فرهنگ و تمدنهای دیروز و امروز جهان نیز گفتمانی است جدی و مسئولیتآفرین، که بیتوجهی به آن ضایعات و تشویشهای فراوانی در سطح داخلی و بینالمللی به بار مينشاند و متفکران را به چالش فرا ميخواند. همواره شکاف و فاصله طبقاتی افراد و جامعه در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی به حدی عمیق و پیچیده بوده است که عموماً همبستگی اجتماعی و حس عدالت خواهی مردم و حقوق آنان توسط حاکمان دست خوش خطر بوده است به طوری که در طول تاریخ بیشترین صدمات وارده بر حقوق بشر از سوی صاحبان قدرت بوده است. متاسفانه تهدید، ناامنی، فقر، گرسنگی، تجاوز، قتل و نسلکشی انسان علیه انسان، حلقه بغرنجی در تاریخ جامعه بشری به وجود آورده که آثار سوء آن همچنان درد بیعلاج جوامع و ملتها به حساب ميآید، به همین منظور شاید یکی از بزرگترین پیروزیهای بشر در جهان امروز در جهت استیفای حقوق انسانی، صدور اعلامیهها و منشورهای جهانی حقوق بشر ميباشد.
هدف و غايت حقوق بشر تضمين حقوق اساسي افراد بوده و حقوق بشر به دنبال اعطاي حقوق مشخص افراد ميباشد و منظور از حقوق اساسي افراد، همان حقوق و آزاديهاي فردي است كه عبارتند از: حكومت قانون - عادلانه - و آزاديبيان و اجتماعات و مصونيت جان و مال و آزاديهاي ويژهاي چون حقوق اقتصادي، مصونيت از تبعيض و حقوق بيگانگان با تمام زير شاخهها و چارچوبهاي منطقي اجراي وجود ضمانت اجراي آنهاست.
حقوق بشر و ادیان الهی
هدفها، فعالیتها و تعلیمات ادیان الهی هم نقش بسیار مؤثری در ترویج حقوق بشر داشته است به طوری که در سیر تاریخی مباحث حقوق بشر باید بزرگترین سهم را به ادیان الهی داد زیرا ادیان الهی همواره در برابر ستمکاران و قدرتمندان غاصب و ناقض حقوق انسان ظهور کردهاند و در بُعد تعلیمات اجتماعی نیز برای عدالت و تساوی حقوق انسانها و رفع تبعیضات نژادی و امتیازات طبقاتی مبارزه نمودهاند. حضرت ابراهیم خلیل(ع) در برابر نمرود که مدعی خدایی بود و داعیه در دست داشتن اختیار مرگ و زندگی افراد را داشت، قرارگرفت. او تلاش ميکرد مردم را از بندگی هم نوع خود باز دارد و آنها را از قید ستم آزاد کند. حضرت موسی بنعمران(ع) در زمان و مکانی به پیامبری مبعوث شدکه فرعون داعیه خدایی داشت و ملت را به دو دسته ممتاز و مستضعف تقسیم کرده بود وبرای دسته دوم حقوقی قائل نبود، حضرت موسی(ع) تلاش خود را برای نجات محرومان و رفع این ظلم فاحش قرار داد. حضرت عیسی مسیح(ع) نیز در برابر انحراف دینی و استبداد مذهبی گروهی از روحانیون یهودی قیام کرد و پیام صلح و دوستی و مهربانی با همه انسانها را با خود آورد.
حضرت محمدبن عبدالله(ص) پیامبر بزرگ اسلام در برابر مستکبران و طاغوتیان و ظالمان قیام کرد و تعلیمات او مشحون از برابری انسانها و لغو تمایزات طبقاتی و افتخارات جاهلی و اجرای عدالت و احقاق حقوق ضعفا بود.
بنابراین، تردیدی نیست که مفاهیم عالیه انسانی از قبیل کرامت، شخصیت انسان، آزادی، مساوات و... ریشه در تعالیم انبیای الهی دارد و ادیان آسمانی کمک بزرگی به پیشرفت حقوق بشر کردهاند. در تعلیمات خالص همه ادیان آزادی، برابری و برادری انسانها، دوری جستن از ظلم، برتریطلبی و خشونت مذهبی به چشم ميخورد. و دیدگاه دین اسلام در مورد عدم تبعیض نژادی، زبانی، قومی و طبقاتی روشن و مسلم است و جای شبههای وجود ندارد.