همواره مشخص کردن تعریف خاص برای اقلیت‌ها محلی برای بحث و جدل بوده است و تعاریف متعددی برای آن تعبیر شده است. اما آنچه که در مجامع بین‌المللی و حقوقی تقریبا مورد توافق می‌باشد این است که اقلیت‌ها همواره تعدادشان از اقشاری که حکومت را در دست دارند کمتر است و دارای تفاوت‌های فرهنگی، زبانی، نژادی و مذهبی نسبت به قشر غالب هستند. در واقع در یک تعریف جامع، اقلیت‌ها گروهی از اتباع یک کشور هستند که از لحاظ ملی، نژادی، زبانی و یا مذهبی از دیگر اقشار جامعه متفاوت بوده و از لحاظ تعداد کمترند و قدرت حکومت را در دست ندارند.
در اعلامیه حقوق بشر اسلامی با توجه به این نکته که بشر به طور کلی یک خانواده می‌باشند و بندگی نسبت به خداوند و فرزندی نسبت به آدم آنها را گرد هم آورده است، مردم را بدون هر گونه تبعیضی از لحاظ نژاد یا رنگ یا زبان یا جنس یا اعتقاد دینی یا وابستگی سیاسی یا وضع اجتماعی و ... دارای شرافت انسانی و تکلیف و مسئولیت برابر می‌داند و حق زندگی کردن را برای تمام افراد قائل است و آن را موهبت الهی می‌داند (ماده یک و دو). طبق مواد یازدهم و دوازدهم به این دلیل که انسان آزاد متولد می‌شود، حق بردگی کشیدن یا ذلیل کردن یا مقهور کردن از هیچ انسانی را نمی‌دهد و حق انتخاب و انتقال مکان برای اقامت در داخل و یا خارج کشور را بر طبق شریعت برای هر انسانی قائل است. پس با توجه به این مواد آنچه برداشت می‌شود این است که کنوانسیون حقوق بشر اسلامی در تمامی این موارد که به نوعی نیاز های اولیه هر انسان طلقی می‌شود، میان همه انسان ها، چه اقلیت و چه اکثریت، به برابری و مساوات تاکید می‌ورزد.
همچنین در این اعلامیه حق مالک شدن از راه‌های شرعی و انتخاب کار شایسته و سود بردن از ثمره دست آوردهاي علمي يا ادبي يا هنري يا تکنولوژيکي خود را برای تمامی افراد قائل شده است و هیچ گونه تفاوت‌های نژادی، زبانی، سیاسی، اعتقادی و مذهبی را در داشتن این حقوق دخیل ندانسته است. و دولت و جامعه موظف اند که براي هر انساني تأمين بهداشتي و اجتماعي را از طريق ايجاد مراکز عمومي مورد نياز بر حسب امکانات موجود، فراهم نمايند و حق هر انساني را برای استفاده ازمؤسسات تربيتي و توجيهي مختلف از خانواده و مدرسه و دانشگاه گرفته تا دستگاههاي تبليغاتي و زندگي شرافتمندانه اي که بتواند از طريق آن مايحتاج خود و خانواده اش را بر آورده سازد و شامل خوراک و پوشاک و مسکن و آموزش و درمان و ساير نيازهاي اساسي مي‌شود تضمين نمايد. پس با توجه به این مواد می‌توان گفت که از جهت عدم تبعیض در اعمال حقوق و آزادی‌های سیاسی نسبت به تمامی اقشار از جمله اقلیت‌ها انصاف و عدالت رعایت
شده است.
نکته دیگری که معمولا در رابطه با حقوق اقلیت‌ها مطرح می شود داشتن حق حفظ هویت ملی، قومی، زبانی، نژادی، فرهنگی و مذهبی می‌باشد که با توجه به ماده هجدهم اعلامیه حقوق بشر اسلامی که در آن حق آسوده زندگی کردن هر انسان نسبت به مال و جان ودین و خانواده و ناموس خود و داشتن استقلال در امور زندگی خصوصی خود و جایز نبودن جاسوسي يا نظارت بر او و مخدوش کردن حيثيت او به هر انسان داده شده است، در این موضوع نیز جای نگرانی نیست. از نکات قابل توجه دیگر در این اعلامیه جایز نبودن برانگیختن احساسات قومی یا مذهبی و یا هر چیزی که منجر به برانگیختن هر نوع حس تبعیض نژادی گردد، می باشد. چرا که در غیر اینصورت با توجه به عدم داشتن قدرت، ممکن است اعتقادات اقلیت‌ها مورد تمسخر قرار گیرد که باعث بروز اختلافات و درگیری‌هایی خواهد شد.
ملاحظه این مواد، این تصویر را از اعلامیه حقوق بشر اسلامی به دست می دهد كه در آن یك سلسله حقوق اساسی از قبیل تساوی در برابر قانون، محفوظ بودن جان و مال و شغل مسكن، آزادی عقیده، انتخاب شغل، برخورداری از تأمین اجتماعی، دادخواهی، آموزش و پرورش، برخورداری از روند عادلانه دادرسی، داشتن تابعیت، مشاركت در اداره امور جامعه و امثال اینها برای همه افراد و اتباع صرف نظر از هر نوع وابستگی قومی، زبانی، فرهنگی، نژادی و مذهبی به رسمیت می‌شناسد و جملگی بدون تبعیض از این حقوق می توانند بهره‌مند گردند.
ميثم مختاري
