خبر نفوذ جنگده ترکیه به حریم هوایی سوریه و سرنگونی آن توسط پدافند این کشور در حالی به تیتر یک رسانههای خبری منطقه و جهان مبدل شد که چند روز پیش از انتشار آن، رسانهها خبری در خصوص نفوذ یک بالگرد شناسایی ارتش ترکیه به عمق خاک سوریه را منتشر کرده بودند.
این در حالیست که واکنشهای رسانهای و سیاسی نسبت به نفوذ جنگنده ترکیه به حریم هوایی سوریه همچنان ادامه دارد و این مسئله پیشبینی رفتار جامعه جهانی، ترکیه و حتی ارتش سوریه را سختتر از گذشته کرده است. چرا که تشتت میان آرا و نظرات نخبگان سیاسی و محافل رسانه به گونهای متفرق و متنوع است که بر اساس آنها تنها میتوان تحلیلهای چندوجهی متفاوت و گاه متناقضی را برای آینده تحولات منطقه پیشبینی کرد که مختصری از آن در ذیل ارائه شده است:
۱- بهانهای برای آغاز جنگ
بر اساس این تحلیل نفوذ جت جنگده ترکیه به حریم هوایی سوریه پیشقراول جنگی است که از مدتها پیش جریانات غربگرای منطقه بهدنبال آن بودند. چرا که آنها پس از ناکامی در نشست شورای امنیت بهدنبال بهانهای برای مداخله خارجی در سوریه بودند و این موضوع را صراحتا در نشست موسوم به دوستان سوریه در استانبول مطرح کردند که با عدم استقبال قریب به ۷۰ کشور دعوت شده به این اجلاس مواجه شد. اما با هدف قرار دادن جت جنگنده ترکیهای آن هم با عنایت به اظهارات مقامات این کشور مبنی بر اینکه این هواپیما در فضای ترکیه در حال پرواز بوده به نظر میرسد که ترکها برنامههایی برای آینده دارند.
۲- فرصتی برای تحکیم وحدت ملی
چندی پیش پارلمان ترکیه در اعتراض به سیاست خارجی دولت اردوغان در قبال تحولات سوریه لب به اعتراض گشوده بود و حتی حزب خلق ترکیه را به فکر جمعآوری امضا برای استیضاح دولت این کشور انداخته بود. از سوی دیگر حزب جمهوری ترکیه که بزرگترین حزب مخالف دولت در پارلمان ترکیه است، ضمن انتقاد از سیاستهای احمد داوود اوغلو، وزیر امورخارجه این کشور و نادرست خواندن اقدامات وی، یادداشت عدم رای اعتماد را تقدیم پارلمان کرده بود. در این یادداشت که شامل انتقادات درباره سیاستهای نادرست اوغلو در خصوص مسائل مختلف منطقهای بود، به موضع حزب عدالت و توسعه ترکیه در خصوص مساله سوریه نیز اشاره شده بود و در مقام نقد آن آورده شده بود: این حزب با مواضع خود نسبت به سوریه باعث افزایش خشونت در این کشور و تحریک مخالفان سوری میشود.
اما با سقوط جت جنگنده ترکیه، بهانه لازم برای تحریک احساسات میهنپرستانه بازماندگان آتاتورک فراهم شده است. موضوعی که میتوان برگ برنده دولت ترکیه در منکوب کردن مخالفان داخلیاش باشد.
۳- ژستهای سیاسی دولت اردوغان
یکی دیگر از دستاوردهای سقوط جنگنده ترکیه در آبهای سوریه را میتوان در فرصت مانورهای تبلیغاتی حزب عدالت و توسعه در حوزه بینالمللی دانست. موضوعی که از سوی رسانههای بیگانه با عنوان واقعگرایی حاکم بر دولت این کشور توصیف شد و نمایش «خویشتنداری» مقامات نظامی و سیاسی این کشور در مدیریت بحران و موکول کردن پاسخ ترکیه، به پس از رایزنی با مقامات ناتو و سایر گروههای سیاسی حاضر در پارلمان تنها گوشههایی از آن بود.
این در حالیست که رفتارشناسی دولت ترکیه در جریان موج بیداری اسلامی و واکنش مقامات این کشور در قبال لیبی نشان میدهد که دولتمردان آنکارا تا چه اندازه دوستدار نمایشهای رسانهای هستند.
ادامه دارد...