آمریکا که در حوزه نظامی با سرنگونی پهپاد متجاوزش و در حوزه هسته‌ای با مصوبه شورای عالی امنیت ملی ایران، با ناکامی در برابر اراده ایرانیان مواجه شده، برای پنهان سازی این وضعیت دست به دامان آژانس بین المللی انرژی اتمی شده در حالی که بر اساس قوانین جهانی آژانس صلاحیت برگزاری جلسه‌ای خواست آمریکاست ندارد.
آمریکا و البته اروپایی‌ها تقلای بسیار داشته اند تا با ادعای لزوم پایبندی ایران به برجام، عدم اجرای تعهدات برجامی خود را توجیه نمایند و هم زمان نیز با بیان مسائل حاشیه‌ای نظیر موشکی و منطقه ای به باج خواهی از ایران بپردازند. آنها بر این تصور بودند که نیاز اقتصادی ایران موجب می شود تا طرح آنها عملی و در نهایت به زیاده خواهی آنها تن دهد. این تصور از زمان اوباما بوده چنان کری وزیر خارجه سابق آمریکا که برجام را امضا کرده به ترامپ توصیه کرده بود برجام را نردبانی بداند که از آن برای رسیدن به سایر اهداف ضد ایرانی می تواند بالا رود. ترامپ نیز بر اساس همان نگاه اوبامایی رفتار کرده و که نتیجه آن نیز خروج از برجام بود. اروپا نیز عملا اقدامی در جهت انجام تعهدات برجامی خود نداشته و با وعده های بسیار سعی در خرید زمان داشته است. این رویکرد تا زمانی ادامه داشت که ایران دو ماه پیش مصوبه شورای عالی امنیت ملی مبنی بر تعلیق گام به گام تعهدات هسته ای در ازای بدعهدی طرف‌های مقابل را اعلام و سطح ذخیره اورانیوم غنی سازی شده و اب سنگین را افزایش داد.
غرب که توهم عدم مستمر بودن این رویکرد را داشت همچنان به وعده‌های توخالی نظیر اینستکس ادامه داد و هم زمان نیز جوسازی نظامی با ادعای سایه جنگ را در سر داشت که ادعای نقش ایران در انفجار نفت کشها در دریای عمان، متهم سازی ایران در باب انفجارهای فجیره و نیز ادعای آمادگی نظامی آمریکا برای گزینه نظامی محور این رویکرد بود. گرفتار نیامدن ایران در بازی مذاکره در لوای تهدید و در نهایت اقدام آن در سرنگون سازی پهپاد جاسوسی آمریکا تمام معادلات را برهم زد و رسوایی آمریکا و اروپا در برابر اراده ایرانیان را رقم زد.
این روند زمانی تکمیل شد که ایران اعلام کرد گام دوم مصوبه شورای عالی امنیت ملی را بر می دارد که افزایش سطح غنی سازی به میزان مورد نیاز است. در این میان اروپا و آمریکا که با شکستی سنگین مواجه شده‌اند با محوریت انگلیس جوسازی با طرح توبیخ نفت کش ایرانی در جبل الطارق را اجرا کردند تا با ادعای نقض ادعای غرب مبنی بر مبارزه با تروریسم جوسازی رفتن پرونده ایران به مجامع جهانی را به نمایش گذارند و همزمان آمریکا با درخواست غیر منطقی از آژانس برای برگزاری نشست ویژه درباره ایران این حلقه ادعایی را تکمیل کرده‌اند. در حالی‌که ایران تاکید دارد تحولات اخیر پیرامون برجام ارتباطی با پادمان‌های آژانس و همچنین وظایف شورای حکام آژانس ندارد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به درخواست آمریکا یک نشست ویژه درباره ایران برگزار می‌کند.
سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که شورای حکام آژانس روز دهم ژوئیه (۱۹ تیرماه) در وین یک نشست ویژه برای بررسی برنامه هسته‌ای ایران برگزار می‌کند.
این نشست که به درخواست آمریکا برگزار خواهد شد در حالی است که ایران به تازگی اعلام کرد از حد تعیین شده در توافق هسته‌ای برای ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود، یعنی ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است.آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته تائید کرد که ایران از محدوده ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ذیل توافق هسته‌ای فراتر رفته است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در این باره گفت که نشست شورای حکام جای مناسبی برای رسیدگی به این موضوع، یعنی عبور ایران از حد تعیین شده در برجام نیست.
نمایندگی ایران در آژانس در بیانیه‌ای با اشاره به یادداشت مطبوعاتی نمایندگی دائم ایالات متحده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در خصوص درخواست یک نشست ویژه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بحث در مورد آخرین گزارش مدیر کل آژانس در مورد اجرای برجام این درخواست را «طنزی تلخ» خواند.
در این بیانیه آمده است: در واقع این یک طنز تلخ است که همان رژیمی که در عمل، برجام را به‌واسطه خروج غیرقانونی و یک‌جانبه از این توافق نقض و به دیگران فشار وارد کرده است تا همین کار را انجام دهند و در نتیجه، اجرای آن توسط جامعه بین‌المللی را از طریق اعمال همان ابزار قهرآمیز با مانع مواجه کرده است، حال نگرانی خود را در مورد اجرای همان توافق بیان می‌کند.
این حقیقت که آمریکا به عنوان نقض‌کننده نخستین و اصلی برجام، چنین درخواستی را مطرح کرده، حاکی از انزوای آن به علت مخالفت با چندجانبه‌گرایی و حاکمیت قانون در امور بین‌المللی است. نکته قابل توجه آنکه آمریکا خود متهم نقش برجام است و اصلا صلاحیت طرح چنین درخواستی را ندارد.
رسوایی آژانس
در همین حال آژانس نیز با تن دادن به خواست امریکا در حالی که اصلا صلاحیت ارجیا چنین درخواستی را ندارد باردیگر ماهیت سیاسی خود را به جهانیان نشان داده و اثبات می کند که از استقلال در عمل برخوردار نیست. آژانس در تمام گزارش‌های خود بر پایبندی ایران به برجام اذعان کرده و حتی تصمیم اخیر ایران که در پاسخ به وضعیتی است که آمریکا مسبب آن بوده، به دنبال آن است تا توازن از بین رفته در این توافق را بازگرداند و کاملاً در انطباق با مقررات این توافق، به‌ویژه بندهای ۲۶ و ۳۶ آن است. جالب توجه آنگه اخیرا آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی از افزایش توان بمب های هسته‌ای خود گفته اند که عملا نقض منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است در حالی که آژانس اقدامی در برابر آن صورت نداده است. شکایت آمریکا به آژانس بردن پرونده غیر قانونی نزد قاضی بی صلاحیت است که هیچ دستاوری جز رسوایی بیشتر آمریکا و آژانس به همراه نخواهد داشت.
نکته قابل توجه آنکه اقدام آمریکا در حالی صورت می گیرد که حتی اروپایی‌ها نیز بر عدم کارآیی سیاست فشار تاکید دارند چنانکه یک سیاستمدار آلمانی ضمن درخواست از ایران برای پایبندی به توافق هسته‌ای از سیاست‌های واشنگتن در برابر ایران انتقاد کرد و گفت که گمان نمی‌کند که سیاست فشار حداکثری ایران را پای میز مذاکره بیاورد.
«نیلز آنن» سیاستمدار آلمانی از حزب سوسیال‌دموکرات از ایران خواست که همچنان به تعهدات خود به توافق هسته‌ای پایبند باشد.
