روز سهشنبه۱۳آبان۱۳۹۳برابر با ۴نوامبر۲۰۱۴در آمریکا انتخابات مجلس سنا(برای انتخاب ۳۶ سناتور میاندورهای) و نمایندگان (برای انتخاب ۴۳۵ عضو) نیز برگزار شد و دموکراتها - حزب حامی باراک اوباما - جایگاه خود را در سنا از دست داده و این مجلس را به جمهوریخواهان واگذار کردند تا مخالفان اوباما که پیش ازاین نیز اکثریت مجلس نمایندگان را داشتند، بطور کامل کنترل قوه مقننه آمریکا - کنگره - را به دست گیرند.
مشارکت در این انتخابات بسیار پایین بوده و نمایندگان تنها با رقمی حدود ۲۰ درصد رای واجدین شرایط انتخاب شدهاند و از این منظر این انتخابات را باید افتضاحی در وضعیت مشارکت سیاسی این کشور به شمار آورد. نکته دیگر درباره این انتخابات آنکه، پیش از برگزاری و در جریان کمپینهای تبلیغاتی، رسانهها و تحلیلگران آن را آزمونی برای نگاه آمریکاییها به اوباما و دولتش معرفی میکردند. اوباما که این روزها در پایینترین درجه از نظر محبوبیت از زمان روی کارآمدن قرار دارد، خود بیش از همه به این وضعیت بغرنج واقف بود و تا جایی که توانست از کارزار انتخاباتی خود را دور ساخت تا هزینه کمتری به دموکراتها تحمیل کند اما ناکامیهای وی در سطوح مختلف، از چشم آمریکاییها دور نماند. اکثریت قابلتوجهی از آنها اصلاً پای صندوق رای نرفتند و درصد اندکی هم که رفتند، به او و حزبش نه گفتند تا کار برای مستاجر کاخ سفید در دو سال آینده سختتر از گذشته شود.
كارشناسان و انتخابات اخيرداخلي آمريكا
كارشناسان معتقدند؛ انتخابات اخير داخلي آمريكا و شكست دموكراتها سنگينترين شكست دموكراتها در چند دهه اخير بوده است؛ و از دست دادن اكثريت شكنندهاي كه در سنا در اختيار داشتند اوباما را با معضلي جدي در سياست داخلي و خارجي روبرو خواهد نمود. بنابراين پاسخ به اين سوال كه آيا اين انتخابات بر مذاكرات هستهاي تاثيرگذار خواهد بود يا خير؟ يك پاسخ بيشتر ندارد و آن، آري است. از آنجا که همواره افراطي بودن عواقب نامناسبي براي جهان دارد، انتخابات سناي آمريکا و کسب اکثريت کرسي به نفع جمهوريخواهان که به افراطيون آمريکا معروف هستند، باعث شده تا جهان نگران تغيير نگرش اين افراطيون باشد. اين نگراني در مورد آينده مذاکرات هستهاي ايران نيز مطرح شده است. البته شايان ذكر است؛ جمهوریخواهان نسبت به اسلام و ایران نگاه خوبی ندارند به دلیل اینکه بیشتر چهرهها و افراد وابسته به این جریانها با لابیهای صهیونیستی مرتبط هستند که رابطه خصمانهای با ایران دارند و طبیعی است که پیروزی این جریانها بیش از همه مقامات اسرائیل را خوشحال کند.
تأثير پيروزي جمهوريخواهان در مذاكرات هستهاي ايران
باربارا اسلاوين؛ تحليلگر ارشد انديشکده شوراي آتلانتيک در اين خصوص گفته است: اگر چه فشار جمهوريخواهان در صورت پيروزي درانتخابات مياندورهاي به اوباما افزايش مييابد، اما او با استفاده از قدرت رياست جمهوري خود قادر خواهد بود در هر شرايطي از تحريمهاي جاري عليه ايران بکاهد.کاملا واضح است که تسلط جمهوريخواهان در سنا تاثيرات آشکاري در سياستهاي داخلي خواهد گذاشت.
وي افزود: جمهوريخواهان محافظه کار با استفاده از اين موقعيت تلاش خواهند کرد تا تحريمهاي تازهاي را براي وارد آوردن فشار بر ايران به تصويب برسانند و مانع موفقيت مذاکرات هستهاي بشوند. اوباما از اين قدرت برخوردار هست که بتواند جلو تحريمهاي بيشتر را بگيرد و با گذشت چند سال ايران قادر خواهد بود حقانيت و اعتمادپذيري خود را به اثبات برساند. ايرانيها ممکن است دچار اين نگراني بشوند که با قدرت گرفتن جمهوريخواهان در کنگره وسنا، اوباما قادر به ايفاي نقش خود در رابطه با توافقنامه هستهاي نباشد،اما نبايد فراموش کرد که اوباما براي کاستن از تحريمها نيازي به تاييد کنگره آمريکا ندارد و ميتواند از قدرت ويژه رياست جمهوري خود در اين راستا استفاده کند.
تفوق جمهوریخواهان به دنبال مشکلات رئیسجمهوری امریکا
تفوق جمهوریخواهان به دنبال مشکلات رئیسجمهوری امریکا در پیشبرد طرحهای مختلفش از جمله در عرصه سیاست خارجی رقم خورد. اوباما در دوره دوم ریاست جمهوریاش اعلام کرد که امریکا با ۳ چالش موضوع هستهای ایران، مسأله سوریه و موضوع صلح اعراب و اسرائیل روبرو است که وی تلاش خواهد کرد این مشکلات را به سرانجام برساند اما در این راه چندان توفیقی کسب نکرده است و همچنین دشواری وی در حل و فصل مناقشات جدید پیش آمده برای امریکا از جمله بحران اوکراین، میزان محبوبیت وی را کاهش داد و باعث شد تا جمهوریخواهان پس از یک دوره انزوا به پیروزی برسند.
میزبانی مسقط در فضای کنونی
مذاکرهکنندگان ایران و اعضای ۱+۵ دور بعدی مذاکرات را ۲۰ آبانماه در عمان برگزار خواهند کرد. علاوه براین وزرای خارجه ایران، امریکا و خانم اشتون هم روزهای ۱۸ و ۱۹ آبانماه در این کشور دیداری سهجانبه خواهند داشت.
میزبانی مسقط در فضای کنونی و همچنین رویکرد حاکم بر مذاکرات حائز اهميت است؛ و لذا با آغاز مذاكرات در مسقط، شمارش معکوس برای رسیدن به سوم آذر۱۳۹۳(۲۴ نوامبر۲۰۱۴) - ضربالاجل دستیابی به توافق جامع هستهای - آغاز خواهد شد. بنابراين مسقط مبداء فصل جدید مذاکرات هستهای بوده و اینک قطار مذاکرات هستهای بار دیگر به ایستگاه نخست خود باز میگردد تا نتیجه نهایی روشن شود.
جان كلام
به زعم كارشناسان و شواهد مثبت موجود ایران تاکنون پایبندی خود را در اجرای تعهداتش به توافق ژنو به اثبات رسانده است و اکنون توپ در زمین امریکا قرار دارد تا از خود نرمش نشان بدهد. اجرای تعهداتی که براساس توافق ژنو بر عهده کشورمان قرار داشته و اینک مورد تأیید آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز قرار گرفته است، نکاتی هستند که سبب میشوند تلاشهای رسانهای و دیپلماسی پنهان اسرائیل برای کارشکنی در مذاکرات هستهای و همراهی برخی کشورهای منطقه با این رویکرد اسرائیل، تأثیر چندانی در روند مذاکرات نگذارد. رویکرد مثبت ایران همچنین سبب شده است که تلاشهای کارشکنانه جریانهای تندرو صحنه سیاسی امریکا نتواند به روند مذاکرات خدشهای وارد کند.
هر چند که دموکراتها در مجلس سنا اکثریت را از دست دادهاند، اما حتي با پيروزي جمهوريخواهان؛ به دلیل همکاری ایران و تأیید این همکاریها توسط آژانس بینالمللی انرژی اتمی، فضای مثبتی ایجاد شده است که از تأثیر کارشکنی لابی اسرائیل در کنگره امریکا میکاهد. اكنون با ازدست رفتن اکثریت دموکراتها درکنگره نیز رئیسجمهوری امریکا میتواند براساس اراده و اختیارات خود با تمدید مهلت توافق، زمان لازم برای متقاعد شدن کنگره و تصویب توافق جامع احتمالی را فراهم کند.
بنابراین اگرچه از دست رفتن اکثریت دموکراتها در کنگره و سنای امریکا میتواند کار دولت اوباما را برای به نتیجه رساندن مذاکرات هستهای مشکلتر کند اما رویکرد مثبتی که در روند همکاریها و در جهت شفافسازی بیشتر و اجرای توافق ژنو وجود داشته است میتواند باطل السحر مخالفتهای کنگره باشد. مشروط بر اینکه دولت اوباما اراده خود را به نمایش بگذارد.