وضعیت بحرانی مسلمانان میانمار همچنان ادامه دارد چنانکه سازمان ملل و دولت میانمار برای بازگشت آوارگان روهینگیایی از بنگلادش به این کشور توافق کردند بدون اینکه تضمینی برای اعطای شهروندی و یا آزادی تردد آنها در این تفاهمنامه وجود داشته باشد.
سازمان ملل و دولت "آنگ سان سوچی" در میانمار ماه گذشته (خرداد) برای بازگشت اختیاری و امن صدها هزار آواره روهینگیایی از کشور همسایه بنگلادش موافقت کردند اما جزئیات آن تاکنون آشکار نشده بود.
براساس این تفاهمنامه که در رسانههای آسیایی مطرح شده، اعطای حقوق شهروندی و حفظ حقوق پناهندگان در تمرکز این گفتوگوها بود که مورد مناقشه قرار داشت و در مورد آن توافقی حاصل نشد. راین یادداشت تفاهم آمده است که براساس قوانین و مقررات موجود پناهندگانی که به میانمار باز میگردند از همان آزادی تردد میانماریها در ایالت راخین برخوردار خواهند بود. اما این تفاهمنامه آزادی حرکت و تردد را برای آوارگانی که به میانمار بازگردند تضمین نکرده و ممنوعیتهای موجود علیه تردد آنها در مناطق مرزی را برطرف نکرده است.
لورا هائه پژوهشگر سازمان عفو بینالملل در اینباره به رسانهها گفت که این تفاهمنامه نتوانسته حقوق اولیه برای بازگشت بیش از ۷۰۰ هزار آواره پناهنده روهینگیایی را از بنگلادش فراهم کند. ارتش و شبهنظامیان بودایی میانمار از شهریور ۹۶ با حمله به ایالت راخین میانمار هزاران نفر از مسلمانان روهینگیایی را کشته و با آزار، شکنجه و سرکوب موجب آواره شدن بیش از ۷۰۰ هزار نفر از این اقلیت در پشت مرزهای کشور همسایه بنگلادش شدند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل پیشتر از این تفاهمنامه به عنوان نخستین گام ضروری برای ایجاد یک چارچوب همکاری به منظور بازگشت آوارگان نام برده بود. دولت میانمار با اکثریت جمعیت بودایی تاکنون حقوق شهروندی اقلیت مسلمان روهینگیایی را به رسمیت نشناخته و از آنها به عنوان یک گروه نژادی آواره از کشور بنگلادش تحت عنوان مهاجران بنگالیها یاد میشود. این درحالی است که اکثر رهبران آوارگان روهینگیایی اعلام کردند که آوارگان بدون ارائه تضمین و اعطای حق شهروندی به آنها حاضر به بازگشت به میانمار نیستند و اعطای کارت شناسایی را به جای ارائه حق شهروندی رد کردند.
در این میان وزیر خارجه و عضو ارشد شورای دولتی چین «خواستار بازگشت مسلمانان روهینگیایی به میانمار شد» و گفت: با توجه به برخی اقدامات صورت گرفته در میانمار، شرایط برای بازگشت مسلمانان روهینگیایی از بنگلادش به این کشور فراهم است. وانگ یی در دیدار با کیاو تینت سو وزیر اداره کنسولی میانمار در پکن ابراز امیدواری کرد هرچه زودتر کار بازگشت گروههای مسلمان روهینگیایی به میانمار آغاز شود. وی افزود خانههای موقتی نیز با کمک چین برای مسلمانان آواره روهینگیایی ساخته و چادرها و مایحتاج کمکی دیگر نیز برای آنان در میانمار در نظر گرفته شده است.
وانگ گفت کشورش میخواهد شاهد همکاریهای بیشتر میان بنگلادش و میانمار به شکلی باشد که مسلمانان روهینگیایی بسرعت به خانههایشان بازگردند. دولتهای میانمار و بنگلادش اعلام کردهاند «تحت حمایتهای چین» به توافقاتی در اینباره دست یافتهاند تا این مشکل به طور کلی حل و فصل شود. پیش از این سازمان ملل نیز اعلام کرده بود به توافقاتی با میانمار دست یافته است مبنی بر اینکه روهینگیاییها بتوانند به کشور برگردند.
سرکوب وحشیانه نیروهای امنیتی میانمار علیه مسلمانان در ایالت راخین این کشور که اکثریت روهینگیا دارد از اواخر ماه اگوست (مردادماه) سال گذشته آغاز شد که در نتیجه آن بیش از ۷۰۰ هزار نفر مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده و در منطقه کاکس بازار بنگلادش مستقر شدند. میانمار اقلیت مسلمان روهینگیا را به رسمیت نمیشناسد و بسیاری از آنها را مجبور میکند در شرایطی مانند آپارتاید در اردوگاهها زندگی کنند.
پس از موج مهاجرت اخیر، دسترسی به غذا، مراقبتهای بهداشتی، آموزش و نیازمندیهای روزمره برای بسیاری از آنها بسیار دشوار شده است. سازمان عفو بینالملل چندی پیش در گزارش سالانه خود اعلام کرد: بحران میانمار و قتلعام مسلمانان روهینگیا، نتیجه وجود جامعهای تشنه نفرت و فقدان یک رهبری جهانی برای حمایت از حقوق بشر است.
در این میان دبیرکل سازمان ملل قرار است به همراه رئیس بانک جهانی به بنگلادش برود و به بررسی اوضاع مسلمانان روهینگیایی در این کشور بپردازد. آنتونیو گوترش و جیم یونگ کیم، به ارزیابی نیازهای صدها هزار روهینگیایی آواره در بنگلادش میپردازند که از میانمار به این کشور گریخته و باعث بروز بحران بشری در بنگلادش شدهاند.
در بیانیه سازمان ملل همچنین آمده است: این سفر دو روزه با هدف تاکید بر سخاوتمندی بنگلادش در پذیرش روهینگیایی و کمک بیشتر جامعه بینالملل انجام میشود. از اوت تا دسامبر ۲۰۱۷، بیش از ۷۰۰ هزار روهینگیایی درپی ناآرامیها در میانمار به بنگلادش گریختهاند. سازمان ملل اعلام کرده که سفر رئیس بانک جهانی و دبیرکل سازمان ملل به بنگلادش همچنین با هدف گفتوگو با مقامهای این کشور و برنامهریزی بلندمدت برای آوارگان و ضرورت راهکارهایی جامع برای این مساله صورت میگیرد.
این دو مقام ارشد همچنین قرار است با شیخه حسینه، نخستوزیر بنگلادش و سایر مقامهای ارشد این کشور در داکا دیدار کنند. گوترش و رئیس بانک جهانی قرار است با کمکرسانها و آوارگان در اردوگاه آوارگان "کاکس بازار" دیدار کنند. هیات همراه این دو شامل فیلیپو گراندی، کمیسیونر عالی آوارگان سازمان ملل و ناتالی کانم، مدیر اجرایی صندوق جمعیت سازمان ملل هستند.