سال‌ها درس خوانده‌اند و زحمت کشیده‌اند، در جای جای کشور بزرگمان پراکنده‌اند، از نقاط مرزی تا پایتخت گاهی در مناطق محروم، گاهی در زندان‌ها و پای چوبه‌دار و گاهی هم در بهترین بیمارستان‌های شخصی خدمت می‌کنند و تلاش دارند از درد مردم بکاهند. امروز روز کسانی است که سوگند می‌خورند بی‌چشمداشت به درمان مردم بپردازند و در روند کارشان به هیچ چیز جز تلاش برای بازگرداندن سلامت بیمار نیندیشند. آنهایی که تا پای جان به عهدی که بسته‌اند وفادار بوده و سوگند بقراط و تلاش برای رعایت حدود الهی را جز وظایف اصلی خود می‌دانند. آنهایی که تلفن جواب دادنشان شب و روز ندارد و برای معاینه و درمان بیماران شرط نمی‌گذارند. امروز روز کسانی است که تلاش می‌کنند تا آب خوش از گلوی بیماران پایین رود و به افراد جز رنج بیماری رنجی متحمل نشوند.
هر روپوش سفیدی و هر پزشکی را نمی‌توان ارج نهاد همانطور که نمی‌توان به دلیل خطای یک پزشک و یا اقدام پزشک دیگری، همه را به باد انتقاد گرفت. امروز متعلق است به آنهایی است که بخیه‌ای را از صورت پسربچه باز نکردند چون پول نداشت، امروز متعلق است به آنهایی که درد مریض بدحال و بی‌رمق و بی‌کس را می‌بینند و نمی‌توانند از آن عبور کنند و بدون توقع به درمان می‌پردازند، آنهاییکه برای فروش دارویی خاص با کارخانه‌ای قرارداد ندارند، آنهایی که درمان را با تکیه به تخصصشان پی می‌گیرند نه میزان آزمایشات و ام‌آر‌آی فرستادن‌های بیخودی برای رضایت درمانگاه... آنهایی که در یک کلام برای قلمی که روی کاغذ دفترچه می‌کشند، برای چاقوی جراحی‌ای که دست می‌گیرند و برای دانشی که خداوند به آنها داده سپاسگزار خداوند هستند و ابایی ندارند اگر با همان قلم و با همان چاقو و با همان دیدی که به بیماران خود داشته‌اند به خانواده نیازمند درمانشان توجه شود. به همه آنها خسته نباشید می‌گوییم و تبریک. و بعد نگاهی به تاریخچه پزشکی در ایران داریم تاریخچه‌ای سراسر افتخار و غرورآفرین.
پزشکی در ایران
ایرانیان یکی از پیشتازان علم پزشکی بودند، به طوری که در ايران باستان طب و طبابت و اطباء و بيمارستان و تاريخ آنها از موضوعاتي است که اغلب مورخين به آن اشاره کرده‌اند. اين علم مانند بسياري از علوم ديگر در کشور ما در دوران هخامنشيان و اشکانيان و ساسانيان مقامي ارجمند داشته است. بزرگترين منابع طب دوران هخامنشيني و قبل از آن، اوستا و ديگر کتب مذهبي آنان است. در اين دوره اولين طبيب به نام ثریتا همانند ايمهوتپ در مصر و اسقلبيوس در يونان بوده است. در اوستا کتاب مقدس زرتشتيان سه نوع طبيعت تشخيص داده شده است: آنکه با کار بهبود مي‌بخشد (جراح) ديگران که با گياهان شفا بخش مداوا مي‌کند (طبيب) و سوم آن که با کلام الهي شفا مي‌بخشند (کاهن). کوروش و داريوش حاذق‌ترين پزشکان مصري و يوناني را به عنوان مشاور برگزيدند و دموکدس يوناني پاي داريوش را که پيچ خورده بود درمان کرد.
نقطه اوج شکوفايي پزشکي در ايران باستان تاسيس دانشگاه جندي شاپور (گندي شاپور) توسط شاپور اول فرزند اردشير (ميلادي ۲۴۱-۲۷۱) پادشاه ساساني است. او اين دانشگاه را پس از پيروزي بر والرين امپراتور روم تاسيس کرد. بعدها در قرن ششم ميلادي خسرو انوشيروان پادشاه ساساني به پيشرفت آن کمک بسيار کرد. برزويه طبيب در زمان انوشيروان براي دريافت داروهاي حيات بخش راهي هندوستان شد و در همين سفر بود که کتاب کليله و دمنه را به ارمغان آورد. در سال ۴۸۹ ميلادي دانشکده مشهور ادس Edess شهري در نزديکي مرز سوريه بعلت شکنجه و آزار پيروان مذهب ارتودکس بسته شد و به دنبال آن مسيحيان به ويژه دانشمندان نسطوري به دربار شاه ساساني پناه آوردند.
اما روند پیشرفت پزشکی ایران با طلوع اسلام در این سرزمین تحولی عظیم یافت. با آغاز نبوت پيامبر اکرم اسلام(صلي‌الله عليه وآله) باب جديدي در پزشکي ايران و جهان گشوده شد. دستورات موکد کلام‌الله مجيد توصيه‌هاي فراوان پيامبر اکرم(ص) درخصوص رعايت بهداشت و نظافت که آن را جزئي از ايمان دانسته است، مضاف بر احکام کثيري که براي پاکي مومن، طهارت، دوري از پليدي و نجاست صادر گرديده است به طور کلي دستورالعمل‌هاي ديني براي مواجهه انسان با طبيعت، جامعه و خويشتن، افقي را فراروي انسان هر عصر مي‌گشايد که توجه او را به سلامت جسم و جان خويش معطوف مي‌دارد.
امتزاج طب يوناني با طب ايراني توسط خاندان نوبختي و ديگران و نهضت ترجمه کتب طبي يونان به زبان سرياني و عربي در اين دوره سبب تقويت و پيشرفت علم پزشکي شد. پيشواي اين مترجمين (حسين بن اسحاق العبادي) است که مهمترين طبيب و مترجم دوره اسلامي به شمار مي‌رود.
تأکيد مکرر قرآن مجيد و اوليای دين به تعقل و تفکر و تدبر و آموختن علم از گهواره تا گور در هرکجا و لو در چين باشد، موجب رغبت تمام مسلمانان به علوم معنوي و مادي از جمله پزشکي شد و نهضت عظيم تاليف و ترجمه کتب ديني و علمي را پديد آورد. به طوري که فقط در زمينه ترجمه کتب علمي از زبان‌هاي سانسکريت، پهلوي، يوناني، سرياني و عبري کوشش همگاني وسيعي در مدت دويست و پنجاه سال (ق ۱۲۵-۳۷۵) بي‌سابقه‌ترين حرکت فرهنگي در تاريخ بشر را رقم زد و طي آن جميع ميراث مکتوب فرهنگ‌ها و تمدن‌هاي پيشين را به عالم اسلام منتقل کرد.
اما این روند با وجود پزشکان بین‌المللی ایرانی همچون پروفسور سمیعی ادامه دارد و ادامه خواهد داشت.
مائده شیرپور
