طی روزهای اخیر پیگیری های بانک مرکزی تا حدودی به ثمر نشست چراکه یک فوریت طرح حذف چهار صفر از پول ملی در مجلس به تصویب رسید.موضوعی که چندین و چند بار در جریان مدیریت اقتصادی کشور مطرح شده و هربار به دلیلی روند اجرای آن یا متوقف یا مسکوت مانده بود.
بروز چنین اتفاقی بی شک به پیگیری و جدیت تمام همتی وتیم تحت امر وی بازمی گردد. براساس آنچه که درمجلس شورای اسلامی رخ داده مقرر است تا با حذف چهار صفر از پول ملی، واحد رسمی پول کشور نیز از ریال به تومان تغییر کند و به این ترتیب هر ۱۰ هزار ریال (۱۰۰۰ تومان) معادل یک تومان جدید و هر تومان جدید معادل ۱۰۰ پارسه شود.
داستان دنباله دار
داستان دنباله دار این طرح به مثابه تمام طرح هایی که روی میز کار یدولت و نمایندگان مجلس وجود دارد؛حکایتی بس طولانی دارد اما هرچه که هست ؛بانک مرکزی پس ازآنکه طرح حذف چهار صفر از پول ملی را برای تصویب به دولت و پس از آن دولت آن را در قالب لایحه‌ای تقدیم مجلس کرد,این طرح مخالفان و موافقان گسترده ای داشته و دارداما با وجود تمام این فراز و فرودها و کشمکش های دنباله دار مهر تایید بهارستانی ها در قید یک فوریت ؛نشان ازآن دارد که بانک مرکزی توانسته حرف خود را بر کرسی نشانده است و این اتفاق می تواند عاملی باشد تا اجرایی شدن حذف صفر رشد حرکتی طولانی تری به خود بگیرد.
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه سالی نزدیک به یک میلیارد اسکناس امحا می‌شود و نزدیک به ۹ میلیارد اسکناس در جریان است می گوید:” اگر چهار صفر از پول ملی حذف شود تعداد اسکناس‌ها به ۲.۲ میلیارد می‌رسد این یعنی با حذف چهار صفر شاهد کاهش حجم اسکناس و هزینه‌ها و وارد شدن مسکوکات به چرخه کار هستیم.» به باور وی « اصلاح ظاهر پول از ضروریات کشور است و بررسی های به عمل آمده این واقعیت را نشان می دهد که که پول ملی به‌دلیل تورم در سال‌های طولانی عملاً خاصیت خود را از نظر ظاهری از دست داده است.ضمن اینکه مردم دیگر از ریال به‌عنوان واحد پول ملی استفاده نمی‌کنند و تومان را جایگزین کرده‌اند، به این ترتیب که درباره اسکناس‌های ۵۰۰هزارریالی هم آن را ۵۰تومانی می‌گویند و کسی ۵۰ هزار تومان نمی‌گوید.
سکاندار بانک مرکزی هدف از اجرای این طرح را راحتی و سهولت مردم در معاملات عنوان می کند و می گوید:«هدف ما در این لایحه راحت‌تر شدن کار برای مردم است تا بتوانند اسکناس‌ها با واحد پولی جدید را در امور بازرگانی و مالی خود به‌نحو احسن استفاده کنند”.
به گفته وی «در حال حاضر رابطه پول ملی با ارزهای خارجی هم خوب نیست مثلاً معادل دلاری یک ریال ۰.۰۰۰۰۰۸ است. این مبادله به فرآیند مبادلات مردم کمک میکند. با توجه به بی‌ارزش شدن واحدهای پولی عملاً سکه و مسکوکات از جریان مبادله مردم خارج شده به‌طوری که ضرب یک سکه بیشتر از آن هزینه می‌برد، نمونه آن سکه ۵۰۰تومانی است که ضرب آن ۸۰۰ تومان هزینه دارد.»
البته نکته قابل تامل تر در صحبت های همتی بازه زمانی مورد نظر برای این مهم است به طوریکه تا پیش از این در پاسخ به مخالفان ؛بازه زمانی مورد نظر برای اجرارا ۲ سال عنوان میکرد اما در شرایط کنونی این مساله را ۴ سال تخمین زده و می گوید:« ما برای ایجاد تعادل در مجموعه پولی کشور به زمان چهارساله نیاز داریم لذا اگر امروز مجلس شورای اسلامی به فوریت این لایحه رأی دهد یعنی چهار سال کار طول می‌کشد تا ما با انجام مقدمات لازم به‌تدریج پول‌های جدیدی را جایگزین پول‌های قدیمی کنیم. با اصلاح قانون پولی و بانکی هزینه‌ها در میان‌مدت کاهش پیدا میکند.»
مخالفان همیشگی
در مقابل این اظهارات همتی اما هستند کارشناسانی که حذف چهار صفر از پول ملی را کاملا بی اثر خوانده و اینگونه عنوان می کنند که دولت و به خصوص بانک مرکزی اولویت های جدی تری درشرایط کنونی که معیشت مردم روز به روز با مشکلات متعددی همچون تورم و کاهش قدرت خرید روبروست ؛پیش رو دارد. مخالفان اجرای این طرح مدعی هستند که زمان و شرایط برای حذف چهار صفر از پول ملی مناسب نیست وبی شک تنها اقدامی در جهت پاک کردن صورت مسئله است و نمیتواند راه حلی مناسب برای شرایط کنونی اقتصاد کشور باشد. به باور این افراد اجرای این طرح راه حل منطقی است و در شرایطی که خود مردم توجهی به ریال یا تومان ندارند اینگونه نگرانی متولیان برای تسهیل مراودات مالی مردم در نوع خود جالب است . به باور این افراد ؛متولیان چنان از نگرانی دم می زنند که هنوز پاسخ جدی درمقابل مشکلات معیشتی مردم نداده و به قولی نتوانسته اند این حجم فشار اقتصادی را کم کنند. به نظر این اقتصاددان بدون اصلاح سیستم بانکی و اصلاح سیاست بودجه حذف صفر از پول ملی تنها به افزایش تورم و هزینه‌‌های بیشتر منجر می‌شود وبه بهتر است تا حذف چهار صفر را به‌دلیل شرایط خاص اقتصادی به زمان دیگری موکول کنیم اما به‌باور این افراد برخلاف بانک مرکزی و دست اندرکاران آنها اکنون فرصت خوبی برای این کار نیست حتی اگر چه واقعاً صفرهای جلوی پول ملی ارزش خود را از دست داده و به اعتقاد آنها موکول کردن آن به آینده مشکلی را حل نمی‌کند؛ در شرایطی که نرخ تورم بالای ۵۰ درصد است اجرای این طرح در شرایط کنونی می تواند به رشد تورم و کوچک شدن سبد معیشتی مردم و مشکلات روزافزون در اقتصاد کشور می شود.
