قريب به يك ماه از آغاز پيش فروش بليتهاي قطارهاي نوروزي ميگذرد و تاكنون از ۲ ميليون ظرفيت ايجادي در حدود ۵۰۰ هزار بليت به فروش رسيده است كه با يك حساب سرانگشتي مشخص ميشود در طول يك ماه تنها يكچهارم اين بليتها به فروش رسيده است.
اين نكته را معاون مسافري راهآهن در روزهاي اخير مطرح كرده و از وجود ظرفيت بليت قطار در اكثر محورها خبر داده و مدعي است در حال حاضرحدود ۷۵ درصد ظرفيت ايجادي در سيستم فروش بليت قطار موجود است و متقاضيان ميتوانند از طريق اينترنت و مراكز فروش بليت نسبت به تهيه بليت اقدام كنند. البته وي اين نكته را هم يادآور شده كه اين ظرفيت براي به جز برخي مسيرها در روزهاي خاص مهياست كه به نظر ميرسد منظور اصلي از چنين نكتهاي نبود قطار براي مسيرهاي پرمتقاضي مانند مشهد و جنوب در ايام روزهاي پيك ابتدايي تعطيلات نوروز و قبل از آن باشد.
رشد ۵ درصدي
به هر شكل آنچه از شواهد امر بر ميآيد گوياي آن است كه با وجود رشد ۵ درصدي ظرفيتهاي ايجاد شده براي استفاده از اين وسيله حملونقل همچنان بيمهريها نسبت به آن وجود هرچند كه مكررا اعلام ميشود كه توسعه اين حوزه از اولويتهاي اصلي دولت و مجلس است و در طول سالهاي اخير توجه ويژهاي به اين حوزه شده تا شايد بخشي از نامهرباني به آن در طول مدت حضورش در كشور جبران شود.
نامهربانيهايي كه موجب شده بعد از گذشت ۷۰ سال هنوز هم در برخي از خطوط اين شقوق حملونقلي، بازسازي نشده باقي بماند و هر از چند گاهي مشكلاتي را به بار بياورند كه نگرانيها نسبت به آينده اين حوزه را افزايش دهد. كارشناسان و تحليلگران اقتصادي در واكاوي اين مساله عوامل متعددي را مدنظر قرار ميدهند و مدعي هستند در مقايسه با ساير شقوق حملونقلي اين وسيله از مزاياي به مراتب قابل قبول و اقتصاديتر برخوردار است.
اين كارشناسان در يك مقايسه اجمالي تعداد كشتهشدگان حاصل از حوادث ريلي را در كنار حوادث جادهاي كه سالانه ۲۰ هزار نفر است قرار ميدهند و اينگونه عنوان ميكنند كه از ابتداي سالجاري تاكنون با وجود برخي حوادث پديد آمده يك كشته در اين حوزه به ثبت رسيده كه در مقايسه با رقم كشتهشدگان حوادث جادهاي رقمي سخت ناچيز است.
صرفهجويي ميلياردي
اين گروه در ادامه ميزان سوخت مصرفي در حوزه ريلي و جادهاي را نكته قابل توجه ديگر عنوان ميكنند و ميگويند: ميزان صرفهجويي مصرف سوخت در حوزه ريلي به قدري قابل تامل است كه آمار و ارقام نشان ميدهد حوزه ريلي معادل يك هفتم جاده سوخت مصرف ميكند.
سوختي كه ساليان سال است يك معضل اساسي در كشور است و بخشهاي عمدهاي از اقتصاد از جمله مساله هدفمندي يارانهها را درگير خود كرده است و به تبع اين مساله و افزايش قيمت آن ساير حوزههاي اقتصادي همچون صنعت دچار مشكلات عديدهاي شدهاند كه راه چاره رهايي از آن هنوز مبهم است.
اين كارشناسان با وجود اين قبيل مزايا عدم استقبال از اين ابزار را در چند عامل اساسي طبقهبندي ميكنند و مدعي هستند كه عدم استقبال گسترده مردم با وجود چنين مزيتهاي قابل قبول براي حوزه ريلي به اين موضوع بر ميگردد كه اين وسيله حملونقلي با وجود متناسب بودن قيمت بليت آن به تناسب رشد قيمتي كه دساير شقوق حملونقلي مانند هواپيما و اتوبوس تجربه كردهاند به واسطه فرسوده بودن ناوگان و خطوط بازسازي نشده همچنان با سرعتهاي پايين سير ميكنند و همين مساله ميتواند عاملي براي رد شدن گزينه مربوطه از سوي متقاضيان باشد.
فرهنگسازي ناقص
اين گروه منتقدان در ادامه نبود نظارت به مراتب قويتر از آنچه كه امروز مطرح ميشود بر روند فعاليت شركتهاي بخش خصوصي را عنوان ميكنند و مدعي هستند شركتهاي بخش خصوصي در ارائه خدمات و امكانات عزم جدي را ندارند و تنها منافع خود را مدنظر دارند به اين معنا كه فروش بليت و پر شدن ظرفيتهاي ايجادي به مراتب پراهميتتر از كسب رضايت مردم و متقاضيان اين وسيله حملونقلي است.
كارشناسان حوزه حملونقلي در واكاوي اين مساله كمرنگ بودن موضوع فرهنگ استفاده از اين ابزار حملونقلي را مطرح ميكنند و معتقدند: اطلاعرساني و تبليغات به منظور استفاده از اين وسيله در مقايسه با ساير شقوق حملونقلي آنطور كه بايد پررنگ نيست و در بسيار ي از موارد تنها ابزار و اهرمي براي جلب حمايت مورد نظر قرار ميگيرد.
اين گروه مدعي اين موضوع هستندكه در سالهاي اخير برخي از نمايندگان و متوليان به منظور كسب آراي بيشتر و محبوبيت قابل قبولتر در ميان مردم در نقاط مختلف كشور بدون هيچگونه كار كارشناسي و مطالعاتي نسبت به ايجاد، گسترش و توسعه اين خطوط در مسيرهاي مختلف وعده دادهاند غافل از آنكه موقعيت جغرافيايي و شرايط مكاني در بخشهاي مختلفي از كشور قابليت اين اقدامات را ندارد و همين مساله ميتواند منجر به تغيير نوع نگاه مردم به وسيله ارزان، پاك و ايمن شود.
هشدارهاي نخنما
كارشناسان حوزه ريلي در نهايت عدم همكاري و همراهي ساير دستاندركاران و تصميمگيران را مدنظر قرار داده و ميگويند: به منظور گسترده شدن اطلاعرساني در حوزه ريلي تنها تلاش متوليان حوزه ريلي به نتيجه نخواهد رسيد و اين مساله از جمله مواردي است كه همكاري و هماهنگي تمام حوزهها از جمله حوزههاي حملونقلي، امنيتي مانند نيروي انتظامي و... را ميطلبد و تازماني كه اين نهادها هريك مسير جداگانهاي را سير كنند نه تنها اين حوزه به اهداف خود نميرسد بلكه ساير حوزهها هم مانند جادهاي و... نميتوانند نسبت به كاهش بار ترافيكي و ميزان حوادث موجود در ساير حوزهها مانند جاده اقدام كنند و تلاش متوليان انتظامي براي كاهش ميزان حوادث جادهاي بينتيجه خواهد ماند و سخنان آنها به منظور رعايت احتياط و كاهش سرعت از سوي هموطنان تنها يك هشدار نخنماست كه هيچ نتيجهاي در برنداشته و نخواهد داشت.