وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان بعد از مذاکراتی در مسکو، درحالی بر سر آتش‌بس در منطقه مورد مناقشه قره‌باغ کوهستانی توافق کرده‌اند که مواضع جمهوری اسلامی ایران حفظ تمامیت ارضی آذربایجان است؛ جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد نباید امنیت منطقه و مرزهای ایران از بین برود و به کانون رفت و‌آمد و جولانگاه تروریست‌ها و حضور کشورهای فرامنطقه‌ای تبدیل شود.
رسانه‌های روسیه از برقراری آتش بس در قره باغ بنابر توافق میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان خبر دادند؛ وزارت دفاع ارمنستان نیز گزارش داد ارتش این کشور دستور آتش بس را دریافت کرده است.
شوشان استپانیان دبیر مطبوعاتی وزارت دفاع ارمنستان در صفحه فیس بوک خود نوشت واحدهای ارتش این کشور در قره باغ کوهستانی در تاریخ ۱۰ اکتبر، مطابق توافق وزیران خارجه ارمنستان و آذربایجان، دستور آتش بس را دریافت کردند. وی گفت: به واحدهای ارتش دستور آتش بس داده شد.
با وجود اعلام خبر برقراری آتش بس در قره باغ، برخی رسانه‌های بین المللی از جمله شبکه الجزیره از تبادل آتش توپخانه بین دو طرف بعد از اجرای آتش بس خبر داده‌اند. در نخستین واکنش‌ها، وزیر خارجه کشورمان در توییتی از توقف درگیری‌ها در منطقه قره‌باغ کوهستانی استقبال کرد. محمدجواد ظریف در این خصوص نوشت: ایران از توقف درگیری‌ها در قره‌باغ کوهستانی به عنوان گامی به سوی صلح استقبال می‌کند. ما از همسایگان خود جمهوری آذربایجان و ارمنستان می‌خواهیم که بر اساس احترام به قوانین بین‌المللی و تمامیت ارضی در گفت‌وگوهای جدی شرکت کنند. از تلاش‌های سازنده همسایگان روس خود قدردانی می‌کنیم.
زوراب منتاسکانیان و جیحون بایراموف وزرای خارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان روز جمعه در مسکو به میزبانی سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه مذاکره کردند و سه طرف پس از ۱۰ ساعت مذاکره در مورد یک سند مشترک و برقراری آتش بس در منطقه قره باغ توافق کردند.
همچنین قرار شد که ارمنستان و جمهوری آذربایجان با میانجیگری مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا مذاکرات اساسی را با هدف دستیابی به یک توافق صلح‌آمیز در اسرع وقت ادامه دهند. بحران قره باغ طی یک هفته گذشته تبدیل به خبر اول منطقه و حتی جهان شده است و جنگ شکل گرفته بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان علاوه بر کشورهای ۲ طرف، کشورهای همسایه را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
حتی گزارش‌هایی از برخی تعرضات انجام شده به خاک جمهوری اسلامی ایران در جریان درگیری‌های اخیر بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان منتشر شده که با واکنش مقامات کشورمان همراه شد؛ چنانچه سخنگوی دستگاه دیپلماسی در واکنش به برخی تعرضات به خاک کشورمان گفت: تحرکات در مناطق مرزی کشورمان به‌طور جدی و با حساسیت تمام از سوی جمهوری اسلامی ایران در حال رصد است و در این ارتباط ضمن اعلام غیرقابل تحمل بودن هرگونه تعرض از سوی هر یک از طرف‌های درگیر در منطقه به خاک کشورمان، به همه طرف‌ها در زمینه مراقبت لازم در این خصوص هشدار جدی می‌دهیم.
با توجه به نزدیکی این مناقشه به مرزهای جمهوری اسلامی و جایگاه ویژه‌ای که ایران در این منطقه از آن برخوردار است نمی‌تواند نسبت به این مناقشه بی‌تفاوت و بلااثر باشد؛ البته این نقش آفرینی از آنجایی پر رنگ تر می‌شود که آذربایجان دومین کشور شیعه جهان بوده و حمایت از شیعیان و مسلمانان به عنوان یکی از اصول تصریح شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی است.
از آن طرف کشور ارمنستان نیز همسایه‌ای بی‌آزار و طرف معاملات جمهوری اسلامی ایران است. براین اساس طرح صلح ایران به عنوان بزرگترین و مقتدرترین کشور همسایه این دو کشور طرحی جامع و منطقه‌ای است که شامل همه کشورهای حوزه قفقاز خواهد شد.
بطورکلی نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران در منازعات منطقه‌ای برای اثبات اقتدار و نفوذ منطقه‌ای ایران و زمینه سازی برای نقش آفرینی‌های بین المللی را افزایش خواهد داد و حل مناقشه قره باغ آزمایشی مناسب برای این مسئله محسوب می‌گردد.
حفظ تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان، لزوم جلوگیری از تبدیل شدن منطقه قفقاز جنوبی به کانون بحران و رقابت بازیگران خارجی اصل تاکیدی جمهوری اسلامی ایران است که معتقد است هرچه سریعتر باید مناقشه قره باغ پایان یاید.
مواضع جمهوری اسلامی از نگاه ناظران سیاسی این است که باید حقوق تضییع شده جمهوری آذربایجان تأمین شود و مناطق اشغالی‌اش به آن بازگردد و خونریزی پایان یابد؛ البته این موضوع نباید موجب آسیب رساندن به مردم و دولت ارمنستان شود بلکه نشستن بر سر میزه مذاکره می‌تواند گزینه‌های مختلفی را برای پایان دادن به مناقشه قره باغ روی میز بیاورد و هرچه زودتر راه حلی منطقی برای آذربایجان و ارمنستان داشته باشد.
