به اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران حوزه اقتصادی رشد اقتصادی رابطه مستقیم و تنگاتنگی با تولید و اشتغالزایی دارد و همین امر سبب شده تا در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به عنوان سال "اقتصاد مقاومتی؛ تولید-اشتغال " نامگذاری شده این موارد در کنار یکدیگر قرار گرفته و با هم خوانده شود.
تحلیلگران اقتصادی براین باورند که حوزه تولید هر کشور پیشانی اقتصاد آن به شمار میرود چرا که اگر این مهم در برنامهها و سیاستها مدنظر قرار گیرد میتواند زمینهساز رشد و یا پس رفت آن کشور باشد.
ایران هم به عنوان کشوری که از ظرفیتها و پتانسیلهای قابل توجهی در حوزههای مختلف اعم از کشاورزی، صنعتی و خدماتی برخوردار است از این موضوع مستثنی نبوده و این مساله را مطرح میکند که اگر برنامهها و سیاستها زمینه فعالیت بدون مشکل را برای این گروه مهیا کنند؛ این بخش از اقتصاد میتوانند تحقق برنامههای تدوین شده در مسیر رشد را سرعت بخشند.
مشکلات همیشگی
تحلیلگران و منتقدان اقتصادی در واکاوی مشکلات و معضلات حوزه تولید در کشور در طول سالهای اخیر بر مسایل و مشکلات مختلفی تاکید دارند و در تمام این سالها هر بار که بحثی از تولید و عدم رشد آن به میان آمده این موارد به عناوین مختلف مطرح شده است. مواردی همچون بالا بودن هزينههاي توليد؛ پایین بودن دستمزد و نبود امنیت شغلی، تصویب و اجرای قوانین یک شبه و کمبود نقدینگی و ... که همه و همه بارها وبارها از سوی کارشناسان مطرح شده اما هیچ گاه برطرف نشده است.
هرچند مطالعات و بررسیهای مختلفی بر روی هر یک ازاین مشکلات صورت گرفته و ابعاد آن به شکل قابل توجهی تشریح شده است اما آنچه از شواهد امر بر میآید برطرف شدن هر یک از این مشکلات جدا از برنامه مناسب و عزم جدی برای اجرای آن وابستگی شدیدی به متوقف شدن برخی اقدامات و سیاستهایی دارد که در طول این سالها خواسته یا ناخواسته از سوی متولیان اجرایی شده اقداماتی که با وجود هشدارهای مکرر متخصصان نسبت به بررسی آسیبهای ناشی از این مساله اقدام نشده و همچنان در جریان است. در میان انبوهی از این مشکلات که رشد تولید و بهبود شرایط آن را برای تولید کنندگان داخلی مشکل کرده مساله باز بودن دروازههای واردات است که ماحصل آن سبب شده تا كالاها در ايران در مقايسه با قيمت تمام شده كالاهاي وارداتي مشابه دلايل متعددي دارد كه باعث كاهش قدرت رقابتي توليدات داخلي شده است.
موانع سرراه تولید
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در واکاوی این مساله با نگاهی گذرا به مشکلات موجود میگویند: بالا بودن تورم و به دنبال آن هزينه بالاي تامين مالي، انعطاف ناپذيري ساختار توليد، قفل شدن اعطاي تسهيلات بانكهاي داخلي و تخصيص همان مقدار محدود نيز به بخشهاي غير مولد اقتصاد، تحريم خطوط اعتباري خارجي و بانكهاي داخلي، بهرهوري پايين نيروي كار، سياستهاي متناقض پولي، مالي و ارزي، قيمتهاي دستوري و غير واقعي، واردات بيرويه و حمايتهاي غير موثر از جمله مشكلات موجود بر سر راه توليد كنندگان است که همه همه اين مشكلات و موانع در مجموع شرايطي را پديد آورده كه منجر به افزايش قيمتهاي تمام شده توليدات داخلي و كاهش قدرت رقابت پذيري صنعت كشور شده است.
اما این مسایل تنها یک بعد قضیه است چراکه تولید کنندگان معتقدند اگر این مشکلات به قوت خود باقی باشد میتوان برای حل آنها راه حلی را جست وجو کرد اما اگر قرار باشد دروازههای واردات همچنان باز باشد و متولیان به جای متوقف کردن آن با تبلیغات از طریق رسانههای ملی راه را برای استفاده بیشتر این کالاها هموار کنند دیگر باید فاتحه تولید را خواند.
در طول سالهای اخیر و طبق آمار و اخبار منتشر شده حجم واردات کشور درمقایسه سایر اقدامات پیشی گرفته است و تاسف بارترین قسمت قضیه آن است که حجم قابل توجهی از این کالاها در تولید با کیفیت قابل توجهی تولید میشود اما متاسفانه عدم فرهنگسازی و اجرای سیاستهای غلط متولیان منجر به آن شده که فرهنگ استفاده در کشور به آن سو حرکت کند.
منتقدین و تحلیلگران حوزه اقتصادی با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر استفاده از تولیدات داخلی و جلوگیری از واردات بیرویه معتقدند که خرید کالای ایرانی و حمایت از تولید داخل، در شرایط اقتصادی کنونی کشور یک امر کاملاً عقلانی است اما متأسفانه به رغم تاکیدات و فرمایشات معظم له و هشدارهای کارشناسان اقتصادی روند اقدامات به گونهای است که هنوز بسیاری از مردم ترجیح میدهند از کالای خارجی استفاده کنند تا داخلی.
آدرس غلط
چندی پیش عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران در زمینه تاثیر تبلیغات رسانه ملی بر فرهنگ مصرف مردم گفت: صداوسیما با پخش چنین تبلیغاتی آدرس غلط به مردم میدهد و این نشان میدهد که تلویزیون باید بر روند پخش تبلیغات خود نظارت داشته و از وزارتخانههای مربوطه تاییدیههای لازم برای پخش این قبیل آگهیها را دریافت کند.
به گفته وی رسانههای عمومی باید در مورد این موضوع افشاگری کرده و مانع از تبلیغ کالاهای ایرانی در رسانه ملی شوند.
هرچند کارشناسان بارها و بارها به موشکافی ابعاد این مساله پرداخته و اعلام کردهاند که تحقق این هدف تنها با فرهنگ سازی و ارتقای بخش تولید رخ میدهد اما متاسفانه هر وز شاهد تبلیغات گستردهای هستیم که از طریق رسانه ملی پخش میشود و تمام اقدامات رشته شده پیرامون رفع این مشکل را پنبه میکند. کارشناسان اقتصادی مدعی هستند که ضرورت حمایت ملت ایران از چرخههای تولیدی و کالای ایرانی راه حل موثری برحرکت و جهش چرخههای اقتصادی کشور است اما منوط به آنکه ابتدا دروازههای واردت بسته شود و دم آنکه تبلیغات به منظور استفاده از این مساله حذف شود که در صورت تحقق این مساله میتوان با حمایت از کار و سرمایه ایرانی و خرید کالاهای داخلی زمینه را برای ارتقای کیفیت و بهره تولیدات داخلی مهیا کرد.