در حالی که رئیس کل بانک مرکزی نوید کاهش نرخ تورم در ماه‌های پیش‌رو را مي‌دهد و با اعلام نرخ تورم ۱۸.۲ درصدی برای آبان‌ماه سال‌جاری از تحقق پیش‌بینی‌ها برای رسیدن نرخ تورم به کمتر از ۱۷ درصد تا پایان سال خبر مي‌دهد رئیس‌جمهور عمده تورم موجود در کشور را به بحث اجرای بحث مسکن مهر نسبت مي‌دهد و معتقد است اثر اجرای این طرح موجب تورم ۴۰ درصدی و ۴۵ درصدی نقطه به نقطه شد.
رئیس‌جمهور با اشاره به این موضوع که با وجود چنین تورمی کشور را تحویل گرفتیم اعلام کرد: ما نیز مجبور شدیم این راه را ادامه دهیم و ناچاریم آن را تکمیل کنیم، به خاطر اینکه مردم به دولت اعتماد کردند و این اعتماد نباید از بین مي‌رفت. البته موضوع مسکن مهر و تورم حاصل از آن در جامعه بحثی نیست که امروز مورد نظر قرار گرفته باشد بلکه موضوعی است که در اوایل روی کار آمدن دولت یازدهم از سوی وزیر اقتصاد و دارایی و وزیر راه و شهرسازی مطرح شد.
مساله تعجب‌آور
در کمتر از ۳ ماه پیش طیب‌نیا وزیر اقتصاد و دارایی با بیان اینکه در سال‌هاي گذشته یک برداشت غلط وجود داشت که برای حل مشکلات تولید باید به رشد نقدینگی متوسل شد اعلام کرد: برخی بر این باور بودند که اگر نقدینگی را افزایش دهیم مي‌توانیم مشکل رشد نقدینگی را حل کنیم و این تصمیم‌گیری‌ها خود را در برخی از تصمیمات و سیاست‌هاي اقتصادی دولت نشان داد که یکی از آنها مسکن مهر بود.
طیب‌نیا با تاکید بر این موضوع که ساخت مسکن ارزان‌قیمت برای عامه مردم مقدس است و همه ما وظیفه داریم در این مسیر حرکت کنیم تصریح کرد: اگر بگوییم حدود نیمی از کل پایه پولی و نقدینگی کشور به مسکن مهر مربوط مي‌شود شاید تعجب‌آور باشد که برای تحقق یک هدف مقدس ما به یک ابزار نامناسب متوسل شدیم به عبارت دیگر ما شاهد بودیم که نقدینگی از حدود ۶۷ تا ۶۸ هزار میلیارد تومان به حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد و این در حالی بود که افزایشی را در تولید شاهد نبودیم.
اشتغالزایی ۱۴ درصدی
مهرداد لاهوتی عضو کمیسیون عمران مجلس با رد این ادعای رئیس‌جمهور به سیاست روز گفت: این مساله که رئیس‌جمهور اعلام کرده که تورم ۴۰ درصدی موجود در جامعه نشات گرفته از اجرای طرح مسکن مهر است را قبول ندارم چراکه طبق قانون اساسی کشور و سایر قوانین مصوب شده تامین مسکن مردم و به خصوص اقشار کم‌درآمد جامعه از تکالیف و وظایف دولت‌هاست.
وی افزود: دولتمردان در طول ریاست خود همواره به اشکال مختلف نسبت به حل این موضوع پرداخته‌اند به این معنا که در زمان دولت هاشمی به مردم زمین داده شد و در زمان دولت خاتمی بحث اجاره به شرط تملیک مطرح شد و در نهایت در دولت احمدی‌نژاد مسکن مهر اجرایی شد.
این نماینده مجلس با اشاره به پول تزریق شده در اجرای مسکن مهر تصریح کرد: در طول ۶ سال اجرای مسکن مهر رقمی در حدود ۳۴ هزار میلیارد تومان به این طرح تزریق شد و در طول کمتر از ۲ سالی که از اجرای این طرح در دولت یازدهم مي‌گذرد رقمی درحدود ۶ هزار میلیارد تومان به این حوزه تزریق شده است.
لاهوتی با اشاره به رقم نقدینگی موجود در کشور که چیزی بالاتر از ۶۵۰ هزار میلیارد تومان است خاطرنشان کرد: مقایسه رقم ۶۵۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی موجود در جامعه با رقم ۴۰ هزار میلیارد تومانی تزریق شده به مسکن مهر این مساله که ۴۰ درصد تورم کشور ناشی از اجرای مسکن مهر است آن هم در طول ۶ سال قابل قبول نخواهد بود.
این عضو کمیسیون عمران مجلس تصریح کرد: تقسیم رقم ۴۰ هزار میلیارد تومان تزریق شده به مسکن مهر از تزریق به طور متوسط ۶ هزار میلیارد تومان در سال خبر مي‌دهد و این در حالی است که رقم نقدینگی موجود در جامعه در طول این سال‌ها به مراتب بیش از این رقم بوده و نمی‌توان سهم بالایی از این نقدینگي را به پول تزریق شده به مسکن مهر دانست.
لاهوتی در ادامه با اشاره به اینکه کشور سالانه به یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد مسکونی نیاز دارد خاطرنشان کرد: قطعا تامین این میزان به عهده دولت و متولیان است و این مساله‌ای است که در اکثر کشورهای دنیا اجرایی مي‌شود ضمن اینکه در بسیاری از کشورهای دنیا کل هزینه مورد نیاز مسکن به شکل اقساط در اختیار مردم قرار داده مي‌شود که در مورد مسكن مهر ایران به این شکل نبوده است و مردم آورده نقدی خود را هم روانه کرده‌اند تا این طرح اجرایی شود و کل مبلغ از سوی دولت تزریق نشده است.
این نماینده مجلس با بیان اینکه دولت یازدهم در طول ماه‌های اخیر نسبت به پرداخت وام و تسهیلات ۵۰ میلیونی برای مسکن اقدام کرده است تصریح کرد: اگر بنا به ایجاد تورم از سوی مسکن باشد پس این شیوه تامین مالی مسکن نیز خود تورم‌زاست.
لاهوتی در ادامه اشتغالزایی ناشی از مسکن مهر از مدنظر قرار داد و گفت: با اجرای این طرح ۱۴ درصد اشتغالزایی در کشور انجام گرفته است و با این تاثیر مثبت نمی‌توان فقط به آثار منفی آن توجه کرد.
تورم حاصل از ۶ هزار میلیارد تومان
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در یک ارزیابی کلی از این موضوع در‌خصوص تورم ناشی از مسکن مهر با بیان اینکه تزریق سالیانه ۶ هزار میلیارد تومان منابع مالی به مسکن مهرتا چه حد می‌تواند تورم‌زا باشد.
حسن فاطمی کارشناس ارشد اقتصاد با اشاره به رقم تزریق شده در طول سال‌های اخیر به سیاست روز گفت: اکثر کارشناسان اقتصادی به این موضوع واقفند که در طول یکسال گذشته چیزی در حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان به پایه افزایش پولی کشور افزوده شده است که قطعا اثرات تورمی داشته اما این موضوع از نظر متولیان مغفول مانده است.
این کارشناس اقتصادی با طرح این موضوع که افزایش پایه پولی و نقدینگی در یکسال اخیر موجبات کاهش تورم را مهیا کرده است تصریح کرد: با این فرض چگونه مي‌توان این ادعا را پذیرفت که نیمی از تورم سال‌های گذشته ناشی از منابع مالی تزریق شده به مسکن مهر است که تا این حجم اشتغالزایی داشته است.
تأمین مالی طرح مسکن مهر مکرراً از سوی برخی اقتصاددانان و متولیان دولتی به عنوان عامل اصلی بروز تورم در اقتصاد ایران در سال‌های اخیر معرفی شد. ما به استناد شواهد آماری و بررسی‌های تحلیلی اقتصادی صحت این ادعا را به چالش کشیده و بر ماهیت و جنس متفاوت تورم در اقتصاد ایران تأکید کردیم. از منظر ما تورم کشور در سال‌های ۹۰ تا ۹۲ مولود کاستی‌های بخش عرضه شامل افزایش نرخ ارز، عدم دسترسی به مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای مورد نیاز تولید، محدودیت‌های مبادلاتی و تجاری، کاهش درآمد نفت و وضع تحریم‌های اقتصادی به‌عنوان عاملی دخیل در تمامی‌این رخدادها بود. بر‌اساس بدیهی‌ترین اصول تحلیل اقتصادی، اذعان به وجود رکود تورمی در اقتصاد به لحاظ نظری با تأکید بر مسکن مهر به عنوان علت اصلی تورم متناقض و غیرقابل جمع است.
با این وجود کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که با وجود ادعای متولیان به تورم‌زا بودن مسکن مهر؛ این طرح و اجرای آن توانست در سال‌های کم‌تحرکی و رکود اقتصاد کشور موجب تحرک در برخی صنایع مرتبط شود و به عبارتی از کاهش شدیدتر نرخ رشد اقتصادی و تعمیق بیشتر رکود جلوگیری کرد.
این گروه بر این باروند که نقایص موجود در این طرح اساسا به جنبه‌هاي اجرایی و اصول شهرسازی و معماری و مکان‌یابی و... مرتبط است و نمی‌توان در کنار این موضوع بار تورم ناشی از سایر تصمیمات و اقدامات را به این حوزه نسبت داد.
