تجربه اولين بمباران مناطق مسكوني كشور در 18 مهرماه سال 59 با 32 شهيد و 50 مجروح و... كه از نكات مهم تاريخ سردشت و حتي كشورمان در طول جنگ تحميلي بود ، كاربرد آشكار سلاح هاي شيميايي عليه مناطق مسكوني يعني بمباران شيميايي هفتم تيرسال 66 بود كه طي 3ـ2 هفته پس از بمباران 110 شهيد و هزاران مصدوم بر جاي گذاشت .
مصدوميني كه هنوز هم با آثار و عواقب ناشي از اين بمباران دست به گريبانند . بمباران شيميايي سردشت يك فاجعه ضد بشري بود چون در اين بمباران مردم غير نظامي ، بدون هشدار قبلي و بدون هيچگونه وسيله حفاظتي و دفاعي بطور سازمان يافته مورد اصابت سلاح هاي ممنوعه واقع شدند . سازمان يافته چون پس از بمباران ، هواپيماهاي جنگي دشمن دقايقي طولاني در فضاي شهر مانور مي دادند تا مردم پناه گرفته از پناهگاهها خارج نشوند و گازهاي متصاعد شدة ناشي از انفجار تلفات و كشتار بيشتري را در برداشته باشد يعني حتي خلبانان هم توجيه شده بودند و با اطلاعات قبلي عمل كردند . چه سابقه ندارد هواپيماي جنگي پس از رها كردن بمب در فضاي منطقه جولان بدهد تا مورد اصابت پدافند واقع شود .
ازطرفي در دوره اي از تاريخ دانش پزشكي اين اقدام جنايتكارانه صورت گرفت كه هنوز هم پس از گذشت دو دهه از اين فاجعه دانش پزشكي درمان و علاج قطعي براي عوارض ناشي از كاربرد سلاح هاي شيميايي نيافته است .
اين فاجعه در اواخر قرن بيستم آشكارا و جلو چشم جهانيان كه همه جا صحبت از حقوق انسانها و الزام دولتها به تعهداتشان مطرح بود صورت گرفت و موضوع تأمل برانگيز و تأسف آور در اين بين سكوت جهانيان و دخالت مستقيم يا غير مستقيم بعضي از دول و شركتهاي غربي در دسترسي رژيم سابق عراق به اين تسليحات است .
متأسفانه به دلايلي چند اين فاجعه نه تنها در خارج كه در داخل كشور هم ناشنـاختـه مانـد و ما ايرانيـان خصـوصـاً اصحاب قلم و رسانه ها به مسئوليت خود آنگونه كه شايسته بود عمل نكرديم چه اين فاجعه سند بارز و گوياي مظلوميت مردم كشورمان در طول جنگ تحميلي بود و هست و ما مي توانستيم با بازتاب درست و منطقي آن در دفاع از منافع ملي كشورمان دستاوردهاي بيشتري بدست آوريم آن چه كه هم اكنون مورد نظر مسئولين واقع شده است . بمباران شيميايي سردشت تنها جنايت عليه مردم اين شهر نبود بلكه جنايت عليه بشريت بود و مي بايست جامعه جهاني در قبال آن واكنش نشان دهد و اگر اين فاجعه گمنام نمي ماند شايد رژيم سابق عراق جرأت خلق مصيبت دردناكتر حلبچه را نمي داشت و براي اين كوتاهي آيا سازمانهاي مدافع حقوق بشر خود را گناهكار نمي دانند .
در سال 1379 جمعي از قربانيان و بازماندگانشان جهت پيگيري مسائل و مشكلات خود اقدام به تأسيس تشكلي به نام انجمن دفاع از حقوق مصدومين شيميايي نمودند كه اين اولين انجمن به ثبت رسيده در كشور جهت احقاق حقوق مادي و معنوي مصدومين شيميايي كشورمان بود .
ایران برای مقابله با حملات شیمیایی اقدام به تلاشی جهانی کرد و علاوه بر انتقال مجروحان شیمیایی به کشورهای غربی به ویژه آلمان ، اتریش و سوئد برای درمان، از سازمان ملل درخواست کرد که بر اساس پروتکل ژنو رژيم بعث را محکوم کند و مانع ادامه حملات شیمیایی شود.
۱۸ اسفند ماه سال ۱۳۶۲ دبیر کل سازمان ملل نخستین هیئت را برای بررسی اتهام کاربرد سلاح های شیمیایی توسط رژيم بعث، رهسپار ایران کرد و در طول ۵ روز بازدید این گروه از منطقه از شواهد کاربرد سلاح های شیمیایی، در ۱۶ فروردین ماه ۱۳۶۳ گزارش خود را به شورای امنیت تسلیم کرد.
چهار روز بعد شورای امنیت کاربرد سلاح های شیمیایی علیه ایران را محکوم کرد و از عراق خواست پروتکل ۱۹۲۵ را رعایت کند. زمستان سال بعد نیز گزارش گروه کارشناسی سازمان ملل با محوریت کاربرد سلاح های شیمیایی توسط آن رژيم علیه ایران منتشر شد و این بار نیز شورای امنیت در بیانیه ای کاربرد سلاح های شیمیایی توسط رژيم بعث و ادامه جنگ را محکوم کرد.
در اوایل سال ۱۳۶۷ هیئت سازمان ملل متحد برای بررسی کاربرد سلاح های شیمیایی رهسپار تهران شد؛ این هیئت از ۲۸ تا ۳۱ مارس در ایران و از ۸ تا ۱۱ آوریل در عراق کار خود را انجام داد و نتیجه آن شد که شورای سازمان ملل لحن بیانيه جدید را تغییر داده و در بیانیه ای هردو طرف جنگ را محکوم کرد.
با وجود اینکه ایران در طول ۸ سال جنگ تحمیلی از سلاح های شیمیایی هرگز استفاده نکرد اما عراق ادعای حمله شیمیایی ایران به کشورش را در نتیجه حمله ایران به یک مهمات خانه سلاح های شیمیایی رژيم بعث مطرح کرد و همین موضوع منجر به تغییر لحن سازمان ملل شد.
در۱۸ آذرماه ۱۳۷۳ رژيم بعث به عنوان متجاوز به خاک ایران شناخته شد اما حقوق مجروحان و مصدومان حملات شیمیایی در دادگاه های جهانی بلاتکلیف ماند.
