رهبرمعظم انقلاب اسلامی صبح چهارشنبه۱۷ شهريورماه ۱۳۹۵ در دیدار خانواده‌های شهدای مِنا و مسجدالحرام، کوتاهی و بی‌کفایتی آل‌سعود در این حادثه را، اثبات مجدد بی‌لیاقتی این شجره خبیثه ملعونه در تصدی و اداره حرمین شریفین خواندند و تأکید کردند:« اگر راست می‌گویند و در حادثه بی تقصیرند، بگذارند یک هیأت حقیقت یاب اسلامی- بین‌المللی، واقعیات مسئله را از نزدیک بررسی و روشن کند.»
اكنون و در گراميداشت اولين سالگرد شهادت مظلومانه شهداي حج خونين ۱۳۹۴ ؛ ضروريست نكاتي را در ذيل يادآوري و مورد مداقه قرار دهيم :
۱- فاجعه منا در ۲ مهر ۱۳۹۴ برابر با ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ ميلادي و ۱۰ ذيحجه ۱۴۳۶ قمري همزمان با عيد قربان در مراسم رمي جمرات در «خيابان ۲۰۴» نزديک تقاطع آن با «خيابان ۲۲۳»، در منطقه مناي شهر مکه رخ داد. ازدحام حجاج باعث کشته شدن دست‌کم ۲ هزار و ۲۳۶ نفر شد. مقامات رسمي عربستان ۲ روز پس از وقوع حادثه تعداد جانباختگان را ۷۶۹ نفر اعلام کردند. براساس مجموع آمار استخراج‌شده از گزارش‌هاي جداگانه کشورها، تعداد فعلي جانباختگان ۲ هزار و ۴۳۱ نفر است. تعداد جانباختگان ايراني در اين حادثه ۴۶۴ نفر اعلام شد که تمامي مفقودان حادثه تا تاريخ ۱۶ دي ۱۳۹۴ شناسايي شدند و ۴۲ قرباني ديگر در قبورالشهداي مکه دفن شدند.درپي اين حادثه، ۳ روزعزاي عمومي در کشور اعلام شد. ايران با ۴۶۴ جانباخته، بيشترين کشته شناسايي‌شده را در آسيا داشته‌است.براساس آمار به دست آمده، مالي با ۳۱۲، نيجريه با ۲۷۴، مصر با ۱۹۰، بنگلادش با ۱۳۷ و اندونزي با ۱۲۹ جانباخته پس از ايران بيشترين تلفات را داشته‌اند.اين واقعه مرگبارترين رويداد تاريخ حج است. واقعه سال ۱۹۹۰ ديگر حادثه حج با بيش از هزار کشته بود که در آن ۱۴۲۶ زائر جان باختند.
۲- در صدرعوامل زمینه‌ساز این حادثه حزن‌انگیز، بی‌کفایتی و بی‌تدبیری مقامات مسئول سعودی در مدیریت مراسم حج موج می‌زند. سعودی‌ها علی‌رغم وقوع فجایع در مراسم سال‌های گذشته حج، هرگز در صدد رفع اشتباهات خود برنیامده‌اند. از سوی دیگر آل‌سعود همواره سعی داشته مدیریت مراسم حج را که یک حادثه مذهبی با شکوه درجهان اسلام است به‌طور انحصاری به‌عهده بگیرد و همیشه مانع از مشارکت دیگر کشورهای اسلامی در این مساله پراهمیت بوده است.رخ دادن حوادث پی‌درپی در مراسم حج سال گذشته دلیل وجود یک خلل بنیادین در حکومت عربستان سعودی است. این خلل ناشی از کارکرد مقامات آل سعود در تغییر چیدمان قدرت در داخل خاندان سعودی بوده است. سپردن قدرت و نفوذ به یک شاهزاده کم‌تجربه همچون محمد بن سلمان تنش و درگیری در درون خاندان را فزونی بخشیده است. ۳- طبق ماده ۳ عهدنامه مودت منعقده بين دولت ايران و حجاز و نجد و ملحقات منعقد شده در سال ۱۳۰۸: «حکومت پادشاه حجاز و نجد و ملحقات آن متعهد مي‌گردد که نسبت به حجاج ايراني از هر حيث مثل ساير حجاجي که به بيت‌الله‌الحرام مي‌روند معامله و رفتار کرده و اجازه ندهند که نسبت به حجاج ايراني در اداي مناسک حج و فرائض ديني آنها هيچ‌گونه مشکلاتي ايجاد شود و نيز تعهد مي‌‌کنند که وسائل امنيت، آسايش و اطمينان آنها را فراهم نمايند.» با اين وصف و متأسفانه، دولت عربستان که متولي اصلي برگزاري مراسم حج است، تا به امروز، گزارش رسمي از چگونگي وقوع اين فاجعه منتشر نکرده و نه تنها مسئوليت اين جنايت را برعهده نگرفته، بلکه علت بروز آن را به خود قربانيان و کشته‌شدگان منتسب کرده است. در يک سال اخير نيز علي‌رغم توصيه مقام معظم رهبري مبني بر فراموش نشدن جنايت مکه و منا، شاهد کم‌کاري برخي نهادهاي ذيربط در پيگيري حقوقي اين فاجعه در بُعد بين‌المللي و عدم پاسخگويي توسط کميته حقيقت‌ياب به مردم و خانواده‌هاي شهدا بوده‌ايم.
۴- عربستان مسئول حفظ جان حجاج است، مثل هر كشوري كه ما ويزا مي‌گيریم و در شرايط عادي وارد آن مي‌شويم. عربستان در اين زمينه هر بهانه‌اي بياورد از نظر حقوق بين‌الملل پذيرفته‌شدني نيست و مسئوليت آمد و شد و تأمين آرامش حجاج و مسئوليت انجام مناسك حج بر عهده آنهاست. اين مسئوليت مدني و كيفري بر عهده عربستان است و بر اين اساس اكنون كه هزاران نفر از حجاج بر اثر سوءمديريت سعودي‌ها جان خود را از دست داده‌اند آنها بايد ديه قربانيان را پرداخت كنند و از نظر كيفري پاسخگو باشند.
۵- فریضه الهی حج، این روزها بیش از هر زمانی، گروگان رفتارهای بنی‌سعود در منطقه و جهان قرار گرفته است. پاسخگو نبودن در قبال فاجعه کشتار حجاج ابراهیمی در حج سال گذشته و بیان‌نشدن یک عذرخواهی ساده از سوی آنان، در کنار تداوم جنایت در یمن، سوریه و عراق به وسیله داعش و سایر گروه‌های تکفیری که در مدارس و دانشگاه‌های وهابیت در مکه و مدینه آموزش فکری دیده‌اند و امروز هم از دلارهای نفتی سعودی تغدیه می‌کنند ورفتارهای خصمانه درقبال جمهوری اسلامی ایران که تا کارشکنی در به نتیجه نرسیدن برجام و پیوند آشکار با صهیونیست‌ها پیش رفت، به خوبی نشان می‌دهد نمی‌توان انتظار بازگشت روابط دیپلماتیک را به فضای معمول داشت.
- متاسفانه با گذشت یک سال از این حادثه، هیچگونه شکایت رسمی در هیچ یک از مراجع داخلی یا خارجی ثبت نشده است و حتی گزارش یا تقاضای رسمی و مکتوبی نیز از سوی مقامات رسمی کشور به مجامع حقوق بشری یا مسئولان کشور عربستان ارسال نشده یا اگر اقدامی صورت گرفته نتایجی از آن حاصل نشده است.تعلل در پیگیری حقوقی این فاجعه از ابتدای وقوع آن با بهانه‌های مصلحت‌اندیشانه نتیجه‌ای جز گستاخ‌تر شدن دولت عربستان در نفی مسئولیت خویش در این فاجعه و عدم محاکمه مقصران و عدم جبران خسارات وارده را نداشته است تا جایی که زمینه ممانعت از شرکت ایرانیان را در مناسک حج امسال به‌رغم حقوق قانونی و شرعی خویش فراهم آورده است. جهت برون‌رفت از وضعیت فعلی و حصول نتیجه لازم که همان احقاق حقوق پایمال‌شده هموطنان داغدیده‌مان است، از سازمان حج و زیارت و وزارت امور خارجه انتظارداریم از طرق زیریا هرطریق دیگری، احقاق حقوق بازماندگان را مطالبه نمایند.
