مذاکرات هسته ای میان ایران و ۱+۵ در ژنو ادامه پيدا كرد. تمام پیش بینی ها در همان نخستین روز مذاکره میان دو طرف شکل و شمایل دیگری گرفت. پس از خوش بینی‌های محتاطانه نوبت به امیدواری های پررنگ تر و تیترهای پرطمطراق تر مانند "نزدیک شدن به توافقی بزرگ" رسید.
با سفر ناگهانی وزرای امور خارجه ۵ کشور غربی، که قرار بود با سفر وزرای امور خارجه چین و روسیه تکمیل شود. البته هیات اروپایی نيز به رهبری کاترین اشتون همگان شمارش معکوس برای رسیدن به توافقنامه ای متفاوت البته در قالب همان گام اول را مدنظر داشتند. كه نشان از وقوع توافقی بزرگ میان ایران و غرب داشت که می توانست گامی مهم نه تنها در حل پرونده هسته ای ایران بلکه در حل بسیاری از مشکلات منطقه ای باشد. در واقع جلسه اين دوره نشانگر آن بود كه از برخی کشورهای اروپایی و منطقه‌ای موافق و پیشرفت مذاکرات و پایان مناقشات هستهای ایران با غرب هستند. در این میان در کشورهايي نيز جبهه‌بندی‌هایی شکل گرفته است؛ این آرایش سیاسی در درون و خارج کشور، نشان می‌دهد که مذاکرات اين دوره ایران در موضوع هستهای، چیزی فرا‌تر از یک مذاکره دیپلماتیک است. که چند نكته مهم در آن شايان ذكر است.
۱- دليل روند رو به پيشرفت اين دوره مذاكرات ژنو هيات ايراني با گروه ۱+۵ را مي‌توان به دو موضوع اساسي حمايتي اخير اشاره نمود كه بدرقه هيات ايراني در مذاكرات است. نكته اول بر گزاري با شكوه راهپيمائي ۱۳ آبان ۹۲ حمایت دوچندان هيات ديپلماسی ايراني را افزود؛ و آنچه كه مشخص شد براي هيات غربي با وجود آنكه مجلس سناي امريكا اعلام نموده بود مذاكرات ۱+۵ چیزی از تحريمها كم نخواهد كرد و در آستانه راي گيري درباره دور جديد تحريمها عليه ايران است. اتحاديه اروپا نيز هم تصميم بر ادامه تحريم ها عليه كشتي ايران را دارد؛ و اينكه كاخ سفيد از سنا خواسته است به صفر رساندن صادرات نفت ايران را تصويب كند با وجود همه اين فشارها بر هيات ديپلماسي كه تماما در مرحله تشديد تحريمها است. انسجام مردمي در حمايت هيات ديپلماسي ايران در ژنو با حضور گسترده در راهپيمائي سيزه آبان بار ديگر در مقابل تمامي فشارها مشخص كرد كه ملت ايران هيچگاه از حقوق خود كوتاه نخواهند آمد. نكته دوم آنكه اين دوره مذاكرات با سخنان اخير مقام معظم رهبري و حمايت قاطع ايشان از تيم ديپلماسي و دولت روحاني قوت قلبي بود براي ديپلماتهاي ايران و سهل نمودن سختي مذاكرات را براي آنها بهمراه داشت.
۲- جمهوري اسلامي ايران از ابتدا اعلام كرده است كه قائل به بازي برد - برد در مذاكرات با ۱+۵ است و لذا بايد با توجه و تاكيد بر اين موضع ايران، علاوه بر واقعي كردن انتظارات افكار عمومي، هزينه هاي طرفين به تناسب نيز بايد مساوي باشد. البته از ابتداي مذاكرات ايران بدنبال از دست دادن زمان نبوده است. بطوريكه با توجه به روند صحيح اين دوره مذاكرات، بار ديگر فرانسوی‌ها در این میان برای تضييع زمان اقدام به خرابکاری و ایجاد اختلاف در مذاکرات كردند و آنچه كه مسلم است اين بار قرعه خرابكاري غرب به نمايندگي فرانسوي ها در آمده است.
۳-نكته آخر اين است كه غرب نبايد هيچ وقت تصور كند كه ما در موضع ضعف هستيم. اين را بايد مد نظر داشته باشيم. طرف خارجی تنها به موضوع هستهای با عنوان بهانه‌ای می‌نگرد و موضوعاتی همچون سوریه و حقوق بشر محورهایی هستند که در نظر آمریکا جایگاهی ویژه داشته و گام‌های بعدی مطالبه‌گری از ایران را تشکیل خواهند داد. آمریکایی‌ها بر این باورند که امتیازدهی ایران درباره سوریه نشانه مهمی از اداره جمهوری اسلامی در حل مسئله هستهای است. البته آنها سعي بر آن دارند كه ما را وارد حواشي داخلي و خارجي كنند. وليكن با تدبير هوشمندانه مي‌توان با رعايت مصالح منطقه و خاورميانه از حواشي روند مذاكرات جلوگيري كرد. البته اين را هم بايد مد نظر داشته باشيم. آنچه امروز موجب سرعت روند مذاكرات گرديده است حاصل تلاش دولتمردان و ديپلماتهاي پيشين جمهوري اسلامي نيز مي‌باشد. اقداماتي كه تماما در راستاي حفظ منافع ملي و با تدابير هوشمندانه مقام معظم رهبري صورت گرفته است. در مذاكرات بعدي نيز رعايت اين نكته (انعطاف هوشمندانه بر منافع ملی) بايد همواره سر لوحه كار قرار گيرد.
محمدرضا آذين
