صحنه اقتصاد جهانی در کنار بحران رکود و نابسامانی‌های اقتصادی و سیاسی با چالشی به نام اقدامات یک جانبه آمریکا در اعمال تحریم علیه سایر کشورها مواجه است. اقدامی که در قالب تحریم‌ها و یا وضع تعرفه‌های تجاری اجرا می‌شود. از نکات قابل توجه در این عرصه آنکه آمریکا پنجشنبه برای انتقام از اتحادیه اروپا به دلیل ارایه یارانه های غیرقانونی به خط هوایی ایرباس، اعلام کرد: اعمال تعرفه بر ۷.۵ میلیارد دلار از کالاهای اروپایی از ۱۸ اکتبر (۲۶ مهرماه) به اجرا در خواهد آمد. در واکنش به این اقدام برونو لومر وزیر دارایی فرانسه، آمریکا را تهدید کرد که در صورتی که تلاشی برای حل اختلافات درباره «ایرباس» انجام ندهد، کشورش و اتحادیه اروپا آماده هستند در اقدامی تلافی جویانه، واردات کالاهای آمریکایی را تحریم کنند.
حال این سوال مطرح می شود که ریشه این تنشها کجاست و چرا چنین بحرانی میان طرفین روی داده است؟ بررسی روند مناسبات اقتصادی طرفین نشان می‌دهد که منازعه آمریکا و اتحادیه اروپا بر سر ایرباس و بوئینگ از سال ۲۰۰۴ میلادی آغاز شده است. واشنگتن نخستین بار در سال ۲۰۰۴ از اتحادیه اروپا به سازمان تجارت جهانی شکایت کرد. سازمان تجارت جهانی اعلام کرده است که ایرباس طی سال های ۱۹۶۸ تا ۲۰۰۶ میلادی بیش از ۱۸ میلیارد دلار یارانه از کشورهای اروپایی دریافت کرده است. در فروردین ماه امسال دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده تعرفه های تجاری به ارزش ۱۱ میلیارد دلار علیه واردات کالا از اتحادیه اروپا اعمال خواهد کرد.هر چند که اختلافات در حوزه اقتصادی و سیاسی می‌تواند از محورهای این تنشها باشد اما رفتارهای اروپا نقشی اساسی در سیاست‌های تحریمی آمریکا دارد. نخست آنکه در طی سالهای گذشته تا به امروز اروپا در برابر فشارهای آمریکا صرفا رویکرد تسلیمی داشته که مشارکت در اعمال تحریم‌ها علیه سایر کشورها نمودی از این رفتار است. اروپایی‌ها با تصور آنکه با همراهی و مطیع بودن دچار تحریم و فشار از جانب آمریکا نمی‌شوند در عرصه‌های مختلف از جمله اعمال تحریم علیه سایر کشورها با وانشگتن همراهی کردند. این رویکرد تسلیمی آمریکا با توهم برتری جهانی مواجه ساخته که از نتایج آن نیز اجرای سیاست تحریم علیه اروپا برای باج خواهی بیشتر از این کشورهاست.
دوم آنکه کشورهای اروپایی با اعمال تحریم علیه سایر کشورها عملا خود را تحریم و بر میزان وابستگی به آمریکا افزوده‌اند. این مسئله موجب تقویت موقعیت آمریکا در برابر این کشورها شده که نتیجه آن نیز تشدید سیاست باج خواهی واشنگتن است. در اصل می توان گفت که اروپا قربانی سیاست‌های تحریمی‌اش علیه سایر کشورها و همراهی با آمریکا شده است حال آنکه مقابله با سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه سایر کشورها می‌تواند ضمن احیای روابط تجاری جهانی این کشورها، از میزان فشارهای واشنگتن بر اروپا نیز بکاهد در غیر این صورت اروپا گزینه‌ای جز تن دادن به زیاده‌خواهی آمریکا نخواهد داشت و در نهایت تسلیم تعریفه‌های اعلامی این کشور می‌شود که هزینه‌های اقتصادی و سیاسی و امنیتی بسیاری برای اروپا رقم خواهد زد.
نویسنده: قاسم غفوری
