در محدوده جنوب تهران، شهري هست كوچك. شهري با خانه‌هايي به غايت كوچك، در دل زمين محبوس. مسيرهايي متقاطع و چهارراه‌هاي مكرر و انسان‌ها عابران اين مسيرها هستند به جاي خودروها؛ شهروندان اين شهر اگرچه در خوابي ابدي به سر مي‌برند، اما مايه آرامش كساني هستند كه به اين شهر پاي مي‌گذارند.
اينجا بهشت زهراي تهران است، آرامستان و فرصتي براي ديدن و فهميدن كه البته در آستانه پرشدن است.
به گزارش ايسنا، 41 سال از دفن اولين متوفي در بهشت زهرا(س) مي‌گذرد و ظرفيت اين آرامستان در حالي رو به پايان است كه توسعه مجدد اين مجموعه از شرايط فعلي تقريبا غيرممكن است، با اين وجود، مديريت شهر تهران هنوز براي ايجاد آرامستان در ديگر نقاط شهر اقدامي عملياتي انجام نداده است.
اولين تلاش‌ها براي طراحي، اجرا و احداث آرامستاني به نام بهشت زهرا(س)، با هدف پايان دادن به تعدد آرامستان‌ها در سطح شهر تهران در سال 1345 انجام گرفت و از پي آن، مديريت وقت شهر، قطعه زميني به وسعت 314 هكتار در جنوب تهران و در مسير تهران ـ قم را به اين امر اختصاص داد.
اين زمين پس از فعاليت‌هاي عمراني و توسعه فضاي سبز آماده بهره‌برداري رسمي شد. اما در ابتدا به دليل وجود آرامستان‌هاي متعدد در محله‌هاي تهران، با عدم اقبال عمومي مواجه شد. تا اينكه بالاخره، در 27 تيرماه سال 1349 با آرام گرفتن مرحوم «محمد تقي خيال» در «قطعه يك، رديف يك، شماره يك» بهشت زهرا(س)، اين آرامستان رسما مورد بهره‌برداري قرار گرفت.
وسعت اين آرامستان تنها تا بهمن ماه سال 1376 كفاف داد واز آن پس، مديران وقت سازمان بهشت زهرا(س) با خريد و تملك 110 هكتار زمين در قسمت شمال و شمال شرق اين محدوده، نسبت به توسعه بهشت زهرا(س) اقدام كردند.
اما فضاي الحاق شده به آرامستان نيز، تنها تا سال 1387 دوام آورد تا مديران سازمان، اين بار نسبت به الحاق زميني به وسعت 160 هكتار در بخش شرقي بهشت زهرا(س) ـ باقر‌شهرو كهريزك ـ اقدام كنند.
ظرفيت بهشت زهرا(س) تا هفت سال آينده جوابگوي نياز تهران است
اكبر توكلي نژاد ـ مديرعامل سازمان بهشت زهرا(س) ـ در گفت‌وگو با ايسنا، با بيان اينكه در حال حاضر حدود پنج‌هزار قبر خالي در بخش توسعه‌اي اين آرامستان وجود دارد، اظهار كرد: اين ظرفيت تنها تا هفت سال آينده جوابگوي نياز تهران براي دفن اموات است.
وي خاطرنشان كرد: از ابتداي تاسيس بهشت زهرا(س) تا پايان سال 89، حدود يك ميليون و 595 هزار متوفي در اين مكان آرميده‌اند كه حدود 327هزار نفر از آنها نوزاد، 752 هزار نفر مرد و 514 هزار نفر نيز زن بوده‌اند.
اقدامات سازمان بهشت زهرا(س) براي ظرفيت سازي در فضاي فعلي آرامستان
سازمان بهشت زهرا(س) با درك شرايط شهر تهران و دشواري‌هاي پيش‌روي مديريت شهري براي تملك زميني به منظور احداث آرامستان، همواره در تلاش بوده كه ظرفيت فعلي فضايي كه در اختيار دارد را افزايش دهد.
حسن بيادي ـ نايب رييس شوراي اسلامي شهر تهران ـ در اين باره گفت: سه طبقه كردن قبور بهشت زهرا(س) و نيز، به كارگيري مجدد قبوري كه بيش از 30 سال از زمان دفن متوفي در آن گذشته، از مهم‌ترين اين اقدامات است.
وي كه ظرفيت فعلي بهشت زهرا را متناسب نيازهاي شهر تهران نمي‌داند، تصريح كرد: توسعه اخير بهشت زهرا با اختصاص فضايي در نزديكي باقرشهر به آرامستان، با همه كش‌وقوس‌ها و مسائلي كه در پي داشت، فرصتي چندساله را در اختيار مديران شهري قرار داد تا نسبت به مكان‌يابي و احداث گورستان‌هاي آينده شهر تهران اقدام كنند.
بيادي از تذكر به خانواده‌هاي صاحبان قبور30 سال به بالا نيز اشاره و اظهاركرد: سازمان بهشت زهرا(س) به لحاظ شرعي و قانوني30 سال موظف به حفظ قبر و اموات مدفون در آن است و پس از آن، قبر مي‌تواند مجددا به كار گرفته شود.
600 هزار قبر با عمر بيش از 30 ساله دفن، در بهشت زهرا(س) موجود است.
احداث قبور دو طبقه جديد به جاي قبور30 ساله با دريافت دوميليون و200 هزارتومان بابت هر طبقه
مديرعامل سازمان بهشت زهرا (س) نيز، با بيان اينكه هم‌اكنون حدود 600هزار قبر در اين آرامستان وجود دارد كه بيش از 30 سال از زمان دفن آنها مي‌گذرد، گفت: در صورت درخواست صاحبان متوفي، در هر يك از اين قبور، دو طبقه قبر جديد احداث مي‌شود و بابت هر يك از طبقات، دو ميليون و 200 هزار تومان از صاحبان متوفي دريافت مي‌شود.
به گفته توكلي نژاد، در حال حاضر قبور عمومي كه اغلب اموات در آن دفن مي‌شوند، سه طبقه هستند كه طبقه اول رايگان بوده و براي هر يك از طبقات ديگر، 350هزار تومان دريافت مي‌شود.
البته قبرهاي خالي يا خالي شده قطعه‌هاي قديمي بهشت زهرا هم هستند كه با قيمت‌هاي چند برابر به فروش مي‌رسد.
احداث آرامستان‌هاي جديد، نيازمند همكاري ديگر دستگاه‌هاست
مرتضي طلايي ـ رييس كميسيون فرهنگي، اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران ـ نيز با بيان اينكه در كشور ما، سنت نادرستي وجود دارد كه به تبع آن، تا زماني كه مشكلي جدي نشود، براي حل آن اقدام نمي‌كنيم، گفت: آماده‌سازي يك آرامستان جديد، زماني چند ساله مي‌طلبد و مديريت شهري بايد در مهلتي با توسعه بهشت زهرا(س) براي خود ايجاد كرده، هرچه زودتر درباره اين نياز جدي شهروندان تهراني چاره‌انديشي كند.
وي با اشاره به پيگيري‌هاي گذشته شوراي شهر در اين باره و با بيان اينكه شهرداري تهران بايد نسبت به احداث سه گورستان ديگر در سه نقطه شمال، شرق و غرب تهران اقدام كند، افزود: احداث آرامستان‌هاي جديد با توجه به دشواري يافتن زميني با وسعت بالا و خارج از محدوده شهر و حريم مسكوني، نيازمند همكاري ديگر دستگاه‌ها همچون سازمان جنگل‌ها و مراتع است.
طلايي با بيان اينكه پيش از اين شهرداري تهران زمين مناسبي براي اين منظور يافته بود، به عدم همكاري اداره كل منابع طبيعي با شهرداري در اين باره اشاره كرد و افزود: به دليل يكپارچه نبودن مديريت شهر، معارضات اين زمين مشكل‌ساز و موضوع احداث آرامستان در اين زمين، لغو شد.
شهرداري قدر مهلت هفت ساله‌اش را بداند
با اين همه، شهرداري تهران پس از الحاق زمين‌هاي شرقي بهشت زهرا(س) به اين آرامستان و مشكلاتي كه به دليل معارضات مكان درنظرگرفته براي آرامستان جديد تهران به وجود آمد، اقدام عملياتي ديگري را آغاز نكرده است و احداث آرامستان‌هاي جديد با الگوي توزيع در چهار نقطه تهران مدت‌هاست كه مسكوت مانده. بهشت زهرا(س) همچنان تنها آرامستان فعال كلان‌شهر تهران است و تنها هفت سال ديگر براي پيكر مسافران ديار باقي جاي دارد. به نظر مي‌رسد شهرداري تهران بايد قدر مهلت هفت ساله‌اي كه با اين همه دشواري بدست آورده را بيشتر بداند.
