?>?> همبستگى اجتماعى‏ گسترش مي‌يابد | سیاست روز
سه شنبه ۱۰ تير ۱۳۹۳ - ۰۳:۰۳
کد مطلب : 87924
کارکردهاى آشکار و پنهان روزه‌داري

همبستگى اجتماعى‏ گسترش مي‌يابد

همبستگى اجتماعى‏ گسترش مي‌يابد

نیک مى‏‌دانیم که روزه‌‏دارى باعث بهبود روابط افراد جامعه و کاهش ملموس آسیب‏هاى اجتماعى مى‏‌شود. بررسى نشان مى‏‌دهد روزه‏‌دارى بهترین وسیله براى کنترل هیجان‏هاى شدید روحى نوجوانان است.
ماه مبارک رمضان و ورود انسان‏ها به ضیافت الهى در بردارنده مفاهیم و نکات مهم گوناگونى است که توجه به آن براى تک تک انسان‏هاى مومن و متعهد لازم است. از جمله فلسفه‏‌ها و دلایل روزه‌‏دارى در این ماه پر برکت بر طبق روایات و آیات قرآن، تمرین صیانت از نفس، حفظ تقوا، آلوده‏‌نکردن دل و جان به معاصى کوچک و بزرگ و... است. در واقع ماه ضیافت الهى مبدأیى محسوب مى‏‌شود که در آن بندگان خداوند با التزام به رعایت و توجه به فرامین الهى، سعى مى‌‏کنند تا نفس خود را براى روزو ماه‏هاى سال پرورش داده و مجراهاى ورودى گناه و معاصى را به درون خودشان مسدود نمایند. در همین راستا اسلام به‏‌عنوان یک دین اجتماعى که بسترهاى جمعى را بیش از عرصه‌‏هاى فردى مورد توجه و دقت قرار داده است، بر این مسأله اصرار می‌‏ورزد. این مفهوم در حوزه قدرت سیاسى و فضاى حاکم بر حاکمیت، کارگزاران و نقش‌‏آفرینان نیز رنگ و بوى جدى‏ترى به خود مى‏‌گیرد. آغاز ماه مبارک رمضان و قرار گرفتن در ماه ضیافت الهى بهانه خوبى است تا به پاسخ این سؤال بپردازیم که تا چه حد به ابعاد سیاسى ‏دستورات دین توجه مى‌‏کنیم و نیز به چه میزان میان حوزه قدرت و عمل سیاسى در اسلام و التزام به اصول و بایسته‏‌هاى اخلاقى، هماهنگى و همگونى دارد؟

جایگاه اخلاق در حوزه قدرت سیاسى‏
یکى از موضوعات مورد بحث در علوم اجتماعى، رابطه اخلاق و سیاست در صحنه عمل و قدرت سیاسى مى‌‏باشد. جایگاه اخلاق در نظام اجتماعى و حکمفرمایى مؤلفه‏‌هاى اخلاقى در روابط سیاسى، یکى از مواردى بوده که از قدیم الایام نیز مورد بحث فیلسوفان جهان بوده است. از طرف دیگر هنگامى که به صفحات مختلف تاریخ سیاسى و اجتماعى انسان‏ها مى‌‏نگریم به این مسأله پى مى‏‌بریم که کم‏رنگ‏‌شدن اصول و مؤلفه‌‏هاى اخلاقى خصوصاً در نبرد قدرت و کشمکش‏ها و جدال‏هاى گروهى بسیار به چشم مى‏‌خورد. امروزه نیز سیاستمداران در ظاهر بر نیاز به اخلاقیات پسندیده در سیاست تأکید دارند اما عمل آن‏ها اغلب با مواضع اعلام‏‌شده‌‏شان تعارض دارد. البته ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که مسائل و مؤلفه‌‏هاى اخلاقى در مکاتب مختلف در غرب و شرق متنوع و محل چالش است که پرداختن به آن‏ها حوزه گسترده‌‏اى را در بر مى‏‌گیرد. آنچه ما قصد داریم در اینجا به آن بپردازیم، نگاهى به مهم‏ترین مبانى و موازین اخلاقى در حوزه قدرت سیاسى در اسلام با توجه به روایات و آیات است. البته پیش از آن نگاهى اجمالى به برخى از اندیشه‏‌ها و مکاتب غیر اسلامى نیز خالى از لطف نیست.

ابعاد اجتماعى ماه رمضان‏
در زندگى مذهبى ما مسلمانان، همیشه جلوه‏‌هایى از تازه‏‌شدن وجود دارد و آمدن هر ساله رمضان کریم در کشورهاى مسلمان، بهار جان‏ها و قلوب صمیمى مسلمین را به همراه مى‌‏آورد. مسلمانان با انجام اعمال عبادى فردى و جمعى این ماه عزیز، نسبت به تهذیب درونى خود و همنوایى بیرونى با ارزش‏ها، هنجارها و قوانین اجتماعى همت مى‌‏گمارند.
شعائر دینى ما در ماه مبارک رمضان، همگان را به صله‏‌ رحم و گردهمایى دعوت مى‌‏کند تا امت مسلمان، هم‏دل و هم‌‏جهت به‌‏سوى تکامل خود و جامعه‏‌ خویش گام بردارند و نیک مى‏‌دانیم که روزه‌‏دارى باعث بهبود روابط افراد جامعه و کاهش ملموس آسیب‏هاى اجتماعى مى‏‌شود. بررسى نشان مى‏‌دهد روزه‏‌دارى بهترین وسیله براى کنترل هیجان‏هاى شدید روحى نوجوانان است. یادمان نرود که ما با روزه‏‌دارى صفات مثبت صبر و استقامت را در شخصیت خود درونى مى‌‏کنیم. راستى وقتى ۳۰ روز براى خودمان در برابر گرسنگى و گناهانى مثل غیبت، دروغ، کنترل اعضاى درونى و بیرونى از اعمال حرام و ترک گناه، سپرى نفوذناپذیر مى‌‏سازیم و رشحاتى از فضایل انسان کامل را به خویشتن خویش هدیه مى‌‏کنیم، چرا در ماه‏هاى دیگر سال این‏چنین نیستیم؟ بى ‏سبب نیست که علماى دین مى‏‌فرمایند: روزه مهم‏ترین عامل رسیدن انسان به «خودشناسى» است چراکه روزه ‏دار با چشم‌‏پوشى از نیازهاى جسمانى، افق دید خود را به دنیاى نامادى منتقل مى‏‌کند و به حیات ماورائى خود بهتر مى‌‏اندیشد.
به گزارش تسنيم، روان‏شناسان اجتماعى معتقدند خودشناسى روزه‏‌داران باعث افزایش اعتماد به نفس و تقویت اراده‏ آنان مى‏‌شود. مسلمانى که چشم به نیازهاى مادى مى‏‌بندد گویى بهتر مى‌‏تواند از گناه و وسوسه‌‏هاى شیطانى دورى کند. گویا «گرسنگى» رفتارى نمادین براى ثبت توانایى‌‏ها و قابلیت‏هاى درونى انسان در ناخودآگاهش است و در «عید فطر» که عید فطرت و شناخت درونى است به عیدى خود که همانا «تزکیه نفس» است دست مى‏‌یابد. انسانى که به تهذیب نفس پرداخت، به‌‏طور قطع در اجتماع، رفتارى موقر و تنظیم‌‏شده را از خود به نمایش مى‏‌گذارد.
شاید بتوانیم کارکردهاى آشکار و پنهان اجتماعى زیر را براى روزه‏‌دار و به طریق اولى براى رمضان کریم، برشمریم:
۱. بازسازى روابط افراد جامعه و حرکت به سوى جامعه آرمانى‏
۲. کاهش آسیب‏ها، انحرافات، تخلفات و جرایم اجتماعى و پرهیز از رفتارهاى ضد اجتماعى‏
۳. فراهم‏‌سازى بستر شاخص‏هاى راستگویى، صداقت و سلامت اجتماعى‏
۴. پویایى جامعه و تقویت اعتماد اجتماعى در میان اعضاى نهادهاى اجتماعى‏
۵. تقویت و بالندگى هنجارها و ارزش‏هاى اجتماعى‏
۶. دمیدن روح آرامش، محبت و عشق به همنوع‏
۷. تقویت تجربه‏‌ دیندارى در آحاد جامعه و بهبود روابط اجتماعى‏
۸. چشیدن طعم محرومیت در افراد ثروتمند و فقیر و تجسم عدالت اجتماعى‏
۹. تقویت حس نوع‏‌دوستى و هم‏گرایى و هم‏بستگى اجتماعى‏
۱۰. تقویت تربیت ارشادى و عملى به‏‌جاى تربیت تحمیلى در جامعه‏
۱۱. کاهش زمینه‏‌هاى بیرونى جرم‏‌خیز در جامعه و تقویت سلامت اجتماعى‏

پیشگیرى از یک ناهنجارى‏
در کنار این همه خوبى‌‏ها و برکات فردى و اجتماعى رمضان کریم، بد نیست به برخى مناظر بد اما واقعى تظاهر به روزه‌‏خوارى در کشورمان که بیشتر در شهرهاى بزرگ اتفاق می افتد توجه کنیم. صرف‌‏نظر از این‏که فرد روزه‌‏خوار به‌صورت آگاهانه اقدام به این عمل غیرشرعى و خلاف عرف اجتماعى مى‏‌کند، عدم اجراى جدى و بى‌‏قید و شرط احکام و حدود اسلامى توسط دستگاه‏هاى نظارتى باعث شده چنین افرادى چهره‌‏ زیباى رمضان کریم را در نزد مسلمانان، دچار آسیب کنند. کودکان و نوجوانانى که چنین صحنه‌‏هایى را مى‏‌بینند، نمى‏‌توانند براى ذهن کاوشگر خود دلیل منطقى بیابند و چه‌‏بسا همین چهره از رمضان در ذهن‏شان بماند.
اگر به تجارب برخى کشورهاى مسلمان در خصوص این امر دقت کنیم، مى‏‌بینیم حتى در کشورهاى عربى کوچک حوزه‏‌ خلیج فارس یا در کشور عربستان با وجود قومیت‏ها و مهاجران مختلف، مطلقا هیچ فردى اقدام به روزه‏‌خوارى نمى‌نماید و اگر مبادرت به چنین کارى بکند، برخورد خیلى جدى و شدیدى از سوى دستگاه‏هاى نظارتى با او خواهد شد که دیگر هوس چنین کارى را نکند. در کنار دستگاه‏هاى نظارتى، چقدر خوبست ما نیز در اصلاح این پدیده‌‏ى ناخوشایند که متأسفانه هر سال بیشتر مى‏‌شود، با استفاده از قدرت معنوى امر به معروف و نهى از منکر با رعایت اصول اخلاقى و اسلامى آن، اقدام کنیم تا به اصلاح جامعه‌‏اى که در آن زندگى مى‏‌کنیم کمک کنیم. فراموش نکنیم نیروى کنترل اجتماعى غیررسمى که آحاد مردم یک جامعه هستند، در صورتى‏‌که فعال باشند، در اصلاح جامعه و تقویت سلامت اجتماعى بسیار مؤثرند.

https://siasatrooz.ir/vdcjxheo.uqea8zsffu.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی